Czy można przedawkować witaminy?

Czy można przedawkować witaminy?

Dodano: 
Tabletka
Tabletka Źródło: Pexels / Polina Tankilevitch
Chociaż wskazówki dotyczące bezpiecznego dawkowania są wymienione na większości opakowań suplementów, powszechną praktyką jest przyjmowanie ich w ilości większej niż zalecana. Czy jest to bezpieczne? A jeśli nie – co nam wtedy grozi?

13 znanych witamin podzielono na 2 kategorie: rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witaminy rozpuszczalne w wodzie są łatwo wydalane z organizmu i nie są długo przechowywane w tkankach. Witamin rozpuszczalnych w wodzie jest więcej niż rozpuszczalnych w tłuszczach. Witaminy rozpuszczalne w wodzie obejmują witaminę C oraz osiem witamin z grupy B. Są to:

  • Witamina B1 (tiamina)
  • Witamina B2 (ryboflawina)
  • Witamina B3 (niacyna)
  • Witamina B5 (kwas pantotenowy)
  • Witamina B6 (pirydoksyna)
  • Witamina B7 (biotyna)
  • Witamina B9 (kwas foliowy)
  • Witamina B12 (kobalamina).

Ponieważ witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są przechowywane w tkankach, a wydalane z moczem, rzadziej powodują problemy, nawet gdy są przyjmowane w dużych dawkach. Jednak przyjmowanie wysokich dawek niektórych witamin rozpuszczalnych w wodzie może prowadzić do potencjalnie niebezpiecznych skutków ubocznych. Na przykład przyjmowanie bardzo dużych dawek witaminy B6 może z czasem prowadzić do potencjalnie nieodwracalnego uszkodzenia nerwów, a przyjmowanie dużych ilości niacyny – zwykle przekraczających 2 g dziennie – może powodować uszkodzenie wątroby.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

W przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w wodzie, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są łatwo przechowywane w tkankach organizmu. Istnieją cztery witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

  • Witamina A.
  • Witamina D
  • Witamina E.
  • Witamina K.

Biorąc pod uwagę, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą gromadzić się w organizmie, te składniki odżywcze częściej prowadzą do toksyczności niż witaminy rozpuszczalne w wodzie. Rzadko przyjmowanie zbyt dużej ilości witaminy A, D lub E może prowadzić do potencjalnie szkodliwych skutków ubocznych.

Przyjmowanie dużych dawek niesyntetycznej witaminy K wydaje się względnie nieszkodliwe, dlatego górny poziom spożycia nie został ustalony dla tego składnika odżywczego. Górne poziomy spożycia są ustalone tak, aby wskazywały maksymalną dawkę składnika odżywczego, który prawdopodobnie nie spowoduje szkody dla prawie wszystkich osób w populacji ogólnej.

Czytaj też:
Czy można uodpornić się na działanie kofeiny?

Potencjalne ryzyko wynikające z przyjmowania zbyt wielu witamin

Gdy witaminy są spożywane naturalnie z żywnością, jest mało prawdopodobne, aby te składniki odżywcze powodowały szkody, nawet jeśli są spożywane w dużych ilościach. Jednak gdy są przyjmowane w skoncentrowanych dawkach w postaci suplementów, łatwo jest wziąć zbyt dużo, a to może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych.

Skutki uboczne spożywania witamin rozpuszczalnych w wodzie

Przy nadmiarze niektóre rozpuszczalne w wodzie witaminy mogą powodować działania niepożądane, z których pewne mogą być szczególnie niebezpieczne. Jednak, podobnie jak witamina K, niektóre witaminy rozpuszczalne w wodzie nie mają obserwowalnej toksyczności, a zatem nie mają ustalonego górnego poziomu spożycia. Do witamin tych należą witamina B1 (tiamina), witamina B2 (ryboflawina), witamina B5 (kwas pantotenowy), witamina B7 (biotyna) i witamina B12 (kobalamina).

Ważne jest, aby pamiętać, że chociaż te witaminy nie mają obserwowalnej toksyczności, niektóre z nich mogą wchodzić w interakcje z lekami i zmieniać wyniki badań krwi. Dlatego należy zachować ostrożność podczas stosowania wszystkich suplementów diety. Następujące rozpuszczalne w wodzie witaminy mają górny poziom spożycia, ponieważ mogą powodować niepożądane skutki uboczne, gdy są przyjmowane w dużych dawkach:

  • Witamina C. Chociaż witamina C ma stosunkowo niską toksyczność, jej wysokie dawki mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym biegunkę, skurcze, nudności i wymioty. Migreny mogą występować przy dawkach 6 g dziennie.
  • Witamina B3 (niacyna). Przyjmowane w postaci kwasu nikotynowego niacyna może powodować wysokie ciśnienie krwi, ból brzucha, zaburzenia widzenia i uszkodzenie wątroby, gdy jest spożywana w dużych dawkach 1-3 g dziennie.
  • Witamina B6 (pirydoksyna). Długotrwałe nadmierne spożycie B6 może powodować poważne objawy neurologiczne, zmiany skórne, wrażliwość na światło, nudności i zgagę, przy czym niektóre z tych objawów występują przy przyjęciu 1-6 g dziennie.
  • Witamina B9 (kwas foliowy). Przyjmowanie zbyt dużej ilości kwasu foliowego (też w postaci suplementu) może wpływać na funkcje psychiczne, negatywnie wpływać na układ odpornościowy i maskować potencjalnie poważny niedobór witaminy B12.

Należy pamiętać, że są to działania niepożądane, które mogą wystąpić u zdrowych osób podczas przyjmowania dużych dawek tych witamin. Osoby ze schorzeniami mogą doświadczać jeszcze poważniejszych reakcji na przyjmowanie zbyt dużej ilości witaminy. Na przykład, chociaż jest mało prawdopodobne, aby witamina C powodowała toksyczność u zdrowych ludzi, może prowadzić do uszkodzenia tkanek i śmiertelnych nieprawidłowości serca u osób z hemochromatozą, zaburzeniem magazynowania żelaza.

Czytaj też:
Czy witaminy chronią przed zakażeniem koronawirusem?

Skutki uboczne związane z nadmiernym spożyciem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

Ponieważ witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą gromadzić się w tkankach organizmu, mogą powodować znacznie większe szkody, gdy są przyjmowane w dużych dawkach, szczególnie przez długi czas. Oprócz witaminy K, która ma niski potencjał toksyczności, pozostałe trzy witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mają ustalony poziom dawki maksymalnej ze względu na ich potencjał powodowania szkód w wysokich dawkach.Oto niektóre działania niepożądane związane z nadmierną konsumpcją witamin rozpuszczalnych w tłuszczach:

  • Witamina A. Chociaż toksyczność witaminy A lub hiperwitaminoza A może wystąpić po spożyciu pokarmów bogatych w witaminę A, najczęściej wiąże się to z suplementami. Objawy obejmują nudności, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, śpiączkę. Możliwe jest też ryzyko śmierci.
  • Witamina D. Toksyczność wynikająca z przyjmowania dużych dawek suplementów witaminy D może prowadzić do niebezpiecznych objawów, w tym utraty masy ciała, utraty apetytu i nieregularnego bicia serca. Może również podnieść poziom wapnia we krwi, co może prowadzić do uszkodzenia narządów.
  • Witamina E. Suplementy witaminy E w dużych dawkach mogą zakłócać krzepnięcie krwi, powodować krwotoki i prowadzić do udaru krwotocznego.

Chociaż witamina K ma niski potencjał toksyczny, może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, takimi jak warfaryna i antybiotyki.

Czy przyjmowanie zbyt wielu witamin może prowadzić do śmierci?

Chociaż niezwykle rzadko umiera się z powodu przedawkowania witamin, zgłaszano przypadki śmierci związane z toksycznością witamin. Na przykład hiperwitaminoza A może być spowodowana przyjmowaniem jednej dużej dawki ponad 200 mg witaminy A lub przewlekłym stosowaniem ponad 10-krotności zalecanego dziennego spożycia. Toksyczność witaminy A może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak wzrost ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, śpiączka i potencjalnie śmiertelne uszkodzenie narządów.

Ponadto przyjmowanie megadawek witaminy D – ponad 50 000 jednostek dziennie – przez długi okres może prowadzić do wysokiego poziomu wapnia we krwi (hiperkalcemia), co może prowadzić do śmierci.

Przedawkowanie innych witamin może również powodować potencjalnie śmiertelne skutki uboczne, takie jak uszkodzenie wątroby. W opisie przypadku stwierdzono, że przyjmowanie bardzo dużych dawek ponad 5 g niacyny o przedłużonym uwalnianiu może prowadzić do kwasicy metabolicznej, gromadzenia się kwasu w płynach ustrojowych, a także ostrej niewydolności wątroby, które mogą być śmiertelne.

Należy pamiętać, że te potencjalnie śmiertelne skutki uboczne są związane z przyjmowaniem wyjątkowo dużych dawek witamin. Mimo to należy zawsze zachować ostrożność podczas spożywania jakichkolwiek suplementów diety.

Czytaj też:
GIS ostrzega przed „przeciwwirusowymi produktami spożywczymi”