Skala Apgar to dziesięciostopniowa skala, która pozwala ocenić stan noworodka po urodzeniu. Przyznając punkty, lekarze badają poszczególne parametry życiowe dziecka, co pozwala ocenić im jego kondycję.
Co to jest skala Apgar?
Skala Apgar to skala, którą opracowała prof. Virginia Apgar. Przedstawiła ją na kongresie anestezjologów w 1952 roku XX wieku i od tego czasu jest ona używana do oceny stanu noworodka. Badanie sprawdzające parametry życiowe dziecka wykonuje się w 1., 3., 5. i 10. minucie życia.
Maksymalnie dziecko może otrzymać 10 punktów w skali Apgar. Oznacza to, ze jest zdrowe i silne. Minimalna wartość to 0.
Czytaj też:
Wyprawka dla noworodka: co kupić, a co jest zbędne?
Ile razy ocenia się dziecko?
Każdego noworodka bada się w 1. minucie życia. Jeśli parametry są prawidłowe, a ocena wysoka (pomiędzy 8 a 10 punktów), dziecko jest ponownie badane w 5. minucie życia. Przy ocenie niższej niż 8 punktów badanie ponawia się w 3., 5., 10. minucie życia.
Za co przyznaje się punkty w skali Apgar?
Lekarze i neonatolodzy sprawdzają pięć podstawowych parametrów życiowych dziecka. W każdym z nich dziecko może otrzymać maksymalnie 2 punkty, co łącznie daje liczbę 10.
Oceniane są:
- kolor skóry,
- oddychanie,
- czynność serca,
- napięcie mięśni
- odruchy fizjologiczne.
Kolor skóry w skali Apgar
Gdy dziecko ma skórę o zabarwieniu różowym, otrzymuje 2 punkty. Taki wynik dostaje tylko 15 procent dzieci. Po porodzie noworodki często mają skórę zasinioną, a sinicę obwodową ocenia się na 1 punkt. Skóra blada to wynik 0 pkt.
Czynność oddechowa u noworodka
Głośny płacz i regularna czynność oddechowa to 2 punkty w skali Apgar. Nieregularny oddech to 1 punkt, a brak oddechu – 0 pkt. Jeśli lekarze zauważą brak oddechu, może oznaczać to, że dziecko jest niedotlenione.
Niedotlenienie zdarza się po porodzie. Brakowi oddechu towarzyszy również zasinienie skóry i niska czynność skurczowa serca. Ne musi to od razu zwiastować najgorszego – gdy lekarze szybko zareagują i podadzą dziecku tlen, najczęściej zaczyna samodzielnie oddychać. Później trafi pod obserwację.
Jeśli dziecko mimo podania tlenu nie oddycha, lekarze nakładają mu maskę resuscytacyjną bądź intubują.
Czynność serca w skali Apgar
Pracę serca należy monitorować co najmniej przez 30 sekund, by dokonać miarodajnego pomiaru. Jeśli czynność serca wynosi powyżej 100 uderzeń na minutę (najczęściej 160-180), dziecko otrzymuje 2 punkty. Jeśli poniżej 100 uderzeń – 1 punkt. Lekarz może wtedy wykonać masaż serca. Brak czynności serca to konieczność przeprowadzenia akcji reanimacyjnej.
Napięcie mięśniowe noworodka
Za aktywne ruchy noworodek otrzymuje 2 punkty, za delikatne 1 punkt. Dzieci po porodzie zazwyczaj przyjmują tzw. ułożenie zgięciowe, które oznacza, że ręce i nogi mają zgięte w stawach. Oznacza to prawidłowe napięcie mięśniowe.
Lżejsze ruchy i niechętne stawianie oporu na próby poruszania kończyn przez lekarza, mogą oznaczać obniżone napięcie mięśniowe. Wiotkość i brak napięcia bywają powiązane z niedotlenieniem.
Odruchy fizjologiczne u dziecka
Reakcję na bodźce sprawdza się przez łaskotanie stóp lub wprowadzenie cewnika do nosa, którym przy okazji odsysa się resztki płynu owodniowego. Jeśli dziecko reaguje kichaniem, płaczem, kaszlem oznacza to, że ma dobrze rozwinięty układ nerwowy i dostaje 2 punkty. Jeśli na twarzy noworodka pojawi się grymas – dostaje 1 punkt. Brak reakcji oznacza 0 punktów.
Wynik w skali Apgar
Punkty uzyskane za poszczególne parametry dodaje się do siebie. Jeśli dziecko otrzymuje 10 punktów, oznacza to, że urodziło się w bardzo dobrym stanie. Punktacja pomiędzy 8 a 10 punktami to dobry wynik.
Wynik 4-7 punktów oznacza, że kondycja noworodka jest umiarkowana i najczęściej wymaga podania tlenu. Punktacja poniżej 4 to złe parametry, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Niska punktacja najczęściej jednak ulega poprawie, a dziecko, które otrzymało taką ocenę rozwija się zupełnie prawidłowo.
Jeśli po podaniu tlenu i resuscytacji parametry życiowe dziecka nie poprawiają się, niesie to ryzyko wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego lub śmierci.
Czytaj też:
Wszystkie noworodki w Polsce będą poddawane badaniom przesiewowym w kierunku SMA