Stres w ciąży – czy ma negatywny wpływ na rozwój dziecka?

Stres w ciąży – czy ma negatywny wpływ na rozwój dziecka?

Dodano: 
Para w ciąży
Para w ciąży Źródło: Fotolia / bogdanvija

Stres w ciąży nie jest wskazany dla ciężarnych. Objawy stresu negatywnie wpływają na rozwój mózgu dziecka, mogą również przyczynić się do szybszego porodu. Już jednorazowy silny stres może wywołać ból brzucha czy skurcze macicy, a długotrwały stres w ciąży szkodliwie oddziałuje na rozwój dziecka. Co więcej, z badań wynika, że stres w ciąży może wpływać również na układ odpornościowy dziecka.

Myszy narażone na stres w macicy i wkrótce po urodzeniu mogą spodziewać się dożywotniego niedoboru układu odpornościowego, który utrudnia zdolność do zapobiegania infekcjom i nowotworom – wynika z badań, przeprowadzonych przez naukowców z Yale University.

Przyczyny stresu w ciąży

Przyczyny stresu w ciąży mogą być różne. Dla jednych mam stresujące będą kolejne badania, wskazujące, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Szczególnie trudne może być to dla kobiet, które przeżyły poronienie i mają za sobą utratę ciąży.

Dla innych pań stresu może dostarczać codzienna praca, niepewna sytuacja zawodowa czy finansowa. Kobiety, które nie planowały ciąży, mogą nie radzić sobie psychicznie z zaistniałą sytuacją i poddawać negatywnym myślom. Jeśli nie radzą sobie z wyrzuceniem z siebie negatywnych emocji, warto zgłosić się do psychologa, który podpowie z jakich technik można skorzystać, by zredukować napięcia i stres.

Stres w ciąży może wynikać również z lęku. Wiele kobiet obawia się tego, jak zmieni się ich życie po porodzie. Boją się nowej sytuacji, tego, że nie sprostają roli mamy albo że nie będą już miały czasu dla siebie. Są to obawy zupełnie naturalne, których doświadczają niemal wszystkie kobiety w ciąży.

Pojawienie się dziecka zmienia życie i zmienia również wszystko w związku. Partnerzy, którzy do tej pory poświęcali sobie wzajemną uwagę, rozwijali swoje pasje i realizowali się zawodowo, będą musieli przemodelować swoje życie i znaleźć w nim czas nie tylko dla siebie nawzajem, ale również dla dziecka. W pierwszych miesiącach po porodzie maluszek skupia na sobie 100 procent uwagi rodziców. To może być trudny etap dla związku, w którym nie ma czasu na nic innego poza zaspokajaniem potrzeb życiowych malucha. Kobiety, które zdają sobie z tego sprawę, mogą odczuwać stres, martwiąc się, że narodziny dziecka negatywnie wpłyną na ich związek. Nie musi jednak tak być i choć początki macierzyństwa są trudne dla związku, to wnoszą w niego nową wartość. Mamy w ciąży nie powinny się stresować ciążą, a cieszyć się, że ich związek wchodzi w nowy etap i otwiera się przed nim piękny etap rodzicielstwa.

Objawy stresu w ciąży

Stresu nie da się całkiem wyeliminować z codzienności. Należy jednak go ograniczać i robić wszystko, by rozładowywać w ciąży napięcia, ponieważ stres bardzo źle wpływa na samopoczucie mamy i na rozwój dziecka. Aby wykluczyć stresujące sytuacje, dobrze wiedzieć, jak działa stres na organizm. Do objawów stresu zalicza się:

  • bóle brzucha
  • skurcze macicy
  • ból głowy
  • zawroty głowy
  • mdłości
  • wymioty
  • pogorszenie kondycji psychicznej
  • problemy ze snem

Stresująca sytuacja może doprowadzić do nagłego wyrzutu adrenaliny w organizmie. To podnosi ciśnienie krwi, może poskutkować zawrotami głowy, tachykardią, rozszerzeniem źrenic czy nadmierną potliwością. W trudnych sytuacjach, gdy czujemy, że tracimy kontrolę nad tym, jak stres wpływa na organizm, należy położyć się z nogami do góry, by poprawić krążenie krwi, wyrównać oddech i skupić na dobrych myślach. Nie jest to łatwe, ale może pomóc opanować sytuację, uspokoić serce i złagodzić negatywny wpływ stresu.

Silny stres (np. na skutek złej wiadomości) może nawet wywołać akcję porodową. Ból brzucha, któremu towarzyszą skurcze lub krwawienie z dróg rodnych, może wywołać przedwczesne rozwiązanie ciąży. Jeśli kobieta znajduje się w III trymestrze, a termin porodu jest blisko, dla dziecka nie stanowi to takiego zagrożenia, jak poród w II trymestrze ciąży (przed 27. tygodniem ciąży). Każda sytuacja, która poskutkuje bólem brzucha, jest sygnałem od organizmu, że należy się zatrzymać i odpocząć. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących ból porodowy, należy jak najszybciej udać się na izbę przyjęć najbliższego szpitala położniczego.

Lekarz zbada ciężarną, wykona badanie KTG i oceni sytuację. Jeśli alarm był przedwczesny, lekarz być może skieruje kobietę na zwolnienie lekarskie, dzięki któremu będzie w stanie opanować ciągły stres. Jeśli sytuacja jest niepewna, być może ciężarna będzie musiała leżeć do rozwiązania - albo w warunkach szpitalnych, albo domowych.

Z tego względu stresu nie należy lekceważyć. W okresie ciąży jest on bardzo niewskazany, a młoda mama niczego innego nie potrzebuje tak bardzo jak spokoju i poczucia bezpieczeństwa.

Skutki stresu w ciąży

Przyszła mama powinna unikać stresujących sytuacji. Stres w ciąży przyczynia się do osłabienia rozwoju zdolności poznawczych u dziecka. Negatywnie wpływa na rozwój mózgu dziecka, może również doprowadzić do zmniejszenia wagi urodzeniowej płodu, a nawet do niedożywienia dziecka.

Każda kobieta w ciąży jest narażona na sytuacje stresujące, zwłaszcza gdy pracuje w czasie ciąży. Rolą mamy jest eliminowanie ich i wykluczanie z życia tak, by nie wpłynęły negatywnie nie tylko na rozwój płodu, ale również na samopoczucie mamy. Stres w ciąży obniża komfort psychiczny, może nasilać dolegliwości ciążowe, np. nudności, wymioty czy bóle brzucha. Może także powodować bóle głowy, a nawet wywoływać migreny.

Aby zmniejszyć napięcia i stres w ciąży, warto dbać o aktywność fizyczną, regularnie spacerować, spędzać czas na świeżym powietrzu. Pomoże to nie tylko zredukować stres, ale również poprawi samopoczucie psychiczne kobiety. Aktywność fizyczna na świeżym powietrzu dobrze też przygotowuje ciało do porodu, ponieważ poprawia kondycję fizyczną kobiety.

Łożysko „wchłania” hormony stresu

Niestety, stres doświadczany w ciąży ma szkodliwy wpływ dla nienarodzonego dziecka. Stres matki przekłada się na stres dziecka, ponieważ chłonie ono negatywne emocje, wyczuwa je, co wpływa na jego rozwój. Gdy poziom stresu wzrasta, serce mamy zaczyna bić szybciej, rośnie ciśnienie krwi, mogą wystąpić zaburzenia rytmu. To w naturalny sposób sprawia, że również serce maluszka bije szybko, a dziecko niejako przejmuje stres mamy. Jeśli kobieta zemdleje, może to grozić niedotlenieniem płodu.

Stres ciążowy może doprowadzić do nieprawidłowego rozwoju narządów, a nawet do rozwoju wad wrodzonych. Dzieci, które zmagają się z silnym stresem w ciąży, mogą mieć słabszą odporność, cierpieć na problemy układu nerwowego, mieć osłabione zdolności poznawcze i zdolności motoryczne.

Bardzo silny stres może doprowadzić nawet do obumarcia płodu. Nierzadko wywołuje skurcze macicy, bóle porodowe, może przyczynić się do przedwczesnego porodu. W pierwszych tygodniach ciąży stres może wywołać poronienie.

Czym zagraża stres w ciąży?

Stres w ciąży może mieć złowróżbne skutki. Do najpoważniejszych powikłań zalicza się:

  • nieprawidłowy rozwój płodu
  • wady wrodzone płodu
  • nieprawidłowy rozwój mózgu dziecka
  • nieprawidłowy przyrost na wadze dziecka
  • niedożywienie płodu
  • przedwczesny poród
  • niedotlenienie dziecka
  • wzrost ciśnienia krwi matki

Długotrwały stres może doprowadzić nawet do rozwoju nadciśnienia tętniczego u matki. Intensywna produkcja kortyzolu powoduje wzrost ciśnienia krwi u matki, a stan ten może zagrażać właściwemu rozwoju ciąży. Nadciśnienie tętnicze może przyczynić się do szybszego rozwiązania ciąży i zakończyć się przedwczesnym porodem.

Stres w ciąży a późniejsze życie potomstwa

W nowym badaniu naukowcy śledzili zmiany fizjologiczne, jakich przez całe swoje życie doświadczały myszy, którym podawano płynny roztwór zawierający hormon stresu, glukokortykoid, w macicy lub wkrótce po urodzeniu. Glukokortykoidy są naturalnie występującymi hormonami, które zmniejszają stany zapalne i pomagają niemowlętom i dorosłym szybko przystosować się do zagrożeń środowiskowych, takich jak głód lub przemoc. Lekarze używają ich do leczenia astmy i chorób autoimmunologicznych, spowodowanych np. nadaktywnym układem odpornościowym.

Jednak naukowcy odkryli, że wczesna ekspozycja na hormon stresu może trwale zmienić wiele odpowiedzi układu odpornościowego, zmniejszając zdolność organizmu do odpierania infekcji bakteryjnych i zwalczania nowotworów.

Stres w ciąży a ADHD

Z najnowszych badań wynika, że stres w ciąży może przyczynić się również do rozwoju ADHD u dziecka. Jak wynika z badań kanadyjskich naukowców z uniwersytetu w Ottawie, dzieci kobiet, które w czasie ciąży dostarczały silnego stresu, są dwukrotnie bardziej narażone na nadpobudliwość niż dzieci kobiet, które ciążę zniosły spokojnie.

Nadpobudliwość u dziecka może objawiać się od pierwszych chwil po porodzie. Dzieci emocjonalne i silnie reagujące na bodźce, dużo płaczące i domagające się zwiększonej uwagi rodziców, mogą po prostu mieć taki charakter i osobowość. Objawy te nie znikają wraz z wiekiem niemowlęcym, ale towarzyszą dziecku na pozostałych etapach rozwoju. Takie dzieci mogą nie tylko mieć problemy ze skupieniem uwagi na wykonywaniu danych czynności, ale również potrzebować większej opieki rodziców. Często mają trudności ze snem, nie potrafią same się bawić, wymagają ciągłej uwagi i zaangażowania. W szkole mogą mieć trudności z koncentracją i z przyswajaniem informacji.

Wskazuje się na związek niedoboru kwasu DHA z rozwojem ADHD, ale wciąż trwają badania, które potwierdzą, czy niedobory nienasyconych kwasów tłuszczowych mogą przyczyniać się do rozwoju nadpobudliwości u dzieci. Jeśli obserwujemy u dziecka ADHD, warto zgłosić to swojemu lekarzowi. Wzbogacenie diety w kwasy DHA może poprawić pracę mózgu dziecka i usprawnić funkcjonowanie układu nerwowego.

Mniejsza odporność dziecka

Badacze skatalogowali szereg zmian fizjologicznych, które wystąpiły u myszy otrzymujących glikokortykoidy i które miały poważne konsekwencje, rzutujące na resztę ich życia. Na przykład, jako dorosłe osobniki, myszy były bardziej podatne na infekcje bakteryjne i nowotwory niż myszy bez ekspozycji. Jedną ze specyficznych zmian fizjologicznych była zmniejszona aktywność w kluczowej komórce T, która reaguje na patogeny i inne zagrożenia dla gospodarza.

Autorzy stwierdzili, że badanie pomaga wyjaśnić, dlaczego osoby różnią się tak bardzo pod względem zdolności do zapobiegania infekcjom. Wyjaśnia także zjawisko społeczne występujące w całej historii ludzkości: nacisk na ochronę kobiet przed stresem podczas ciąży.

Badania zostały opublikowane w czasopiśmie Cell.

Jak łagodzić stres w ciąży?

Aby zmniejszyć napięcia i zredukować stres, warto zadbać o siebie. Mamy, które nie czują się na siłach, by pracować, mają trudną pracę lub odczuwają w niej silny stres, być może powinny zastanowić się nad przejściem na zwolnienie lekarskie. Wypoczynek w domu, skupienie się na potrzebach swojego organizmu i rosnącego w nim dziecka, może pomóc im złagodzić stres i cieszyć się czasem ciąży.

Warto każdego dnia robić coś dobrego dla siebie. Aby poprawić sobie samopoczucie, należy spędzać dużo czasu na świeżym powietrzu i korzystać z aktywności fizycznej. Spacery po pobliskim parku czy choćby lesie, urządzanie kącika maluszka czy pokoju dziecięcego, jeśli dysponujemy większym metrażem, spotkania z przyjaciółkami czy uczęszczanie na jogę dla ciężarnych to aktywności, które nie tylko poprawią nasze samopoczucie, ale również zredukują stres. Wypoczęta i zadowolona z życia mama będzie lepiej znosiła ciążę. Pamiętajmy też, że dziecko odczuwa emocje mamy i jeśli ona jest spokojna, to ono również czuje się bezpiecznie.

Wyeliminowanie stresu w ciąży nie zawsze jest łatwe, ale czasem warto zastanowić się nad tym, jakie są w ciąży priorytety. Jeśli praca nas stresuje, szef dokłada nam projektów lub zleca coraz trudniejsze zadania, może należy powiedzieć sobie stop i pójść na zwolnienie lekarskie. To nie są łatwe decyzje, ponieważ młodym mamom towarzyszy lęk o utratę pracy. Wpływ stresu na ciążę może być jednak bardzo negatywny, dlatego kobiety w ciąży powinny zawsze najpierw myśleć o tym, co będzie najlepsze dla dziecka.

Czytaj też:
3 sposoby na poprawę odporności

Opracowała i tłumaczyła:
Źródło: EurekAlert