Żelazo to jeden z podstawowych pierwiastków, których niedobory prowadzą do pogorszenia się stanu zdrowia. Brak żelaza w diecie skutkuje poważnymi zaburzeniami, które wpływają na rozwój dziecka. W okresach intensywnego wzrastania dość często dochodzi do niedoborów żelaza u dzieci. Ich wystąpieniu sprzyja m.in. uboga w źródła żelaza dieta. W przypadku niedoborów witamin i innych składników odżywczych podaje się m.in. suplementy diety z żelazem, które wykazują korzystny wpływ na organizm.
Rola żelaza w organizmie
Żelazo jest składnikiem niezbędnym do przebiegu podstawowych procesów fizjologicznych organizmu. Pozwala m.in. na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz utrzymanie prawidłowych funkcji poznawczych, a także reguluje przebieg procesów krwiotwórczych. Niedobór żelaza wiąże się z osłabieniem organizmu oraz wystąpieniem niedokrwistości. Jest ona najczęściej diagnozowana u dzieci pomiędzy 1. i 7. rokiem życia oraz nastolatków, w których diecie brakuje wartościowych źródeł żelaza. Wbrew pozorom, nie jest łatwo ułożyć jadłospis, który dostarczy do organizmu dziecka wszystkie składniki odżywcze, dlatego specjaliści często zalecają syrop witaminowy z żelazem, który uzupełnia niedobory podstawowych składników odżywczych.
Ważne: syrop witaminowy z żelazem oraz inne suplementy diety nie powinny być podawane w nadmiarze. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia, bo nie wpłynie to na zwiększenie skuteczności działania preparatu i poprawę stanu zdrowia dziecka, ale może zaszkodzić.
Kiedy suplementować żelazo u dzieci?
O konieczności suplementacji żelaza powinien zdecydować lekarz. Nadmiar tego pierwiastka w organizmie wpływa na stan zdrowia w równie niekorzystny sposób, jak jego niedobór.
Suplementy diety z żelazem często podawane są profilaktycznie np. niejadkom i dzieciom po przebytych chorobach, które powodowały brak apetytu. W zależności od stosowanej diety oraz trybu życia dziecka lekarz może zdecydować także o konieczności podawania leków z żelazem. Różnią się one od suplementów diety dawką żelaza.
W pierwszych miesiącach życia dziecka nie jest konieczne podawanie preparatów z żelazem w celach profilaktycznych. Karmienie naturalne lub podawanie mleka modyfikowanego w zupełności wystarczą w celu zapewnienia zdrowemu niemowlęciu optymalnej dawki witamin i minerałów. Wyjątkiem są jednak witamina D i witamina K. Witamina D powinna być podawana wszystkim niemowlętom i małym dzieciom oraz przyjmowana przez młodzież i osoby dorosłe przez cały rok, w dawce, która uzupełnia dzienne zapotrzebowanie. Witamina K podawana jest niemowlętom karmionym piersią od 8. dnia życia do ukończenia 3. miesiąca życia.
Niedobór żelaza diagnozuje lekarz na podstawie wyników badań krwi, które powinniśmy wykonywać dziecku raz w roku. Profilaktyka zdrowia pozwala na szybkie wykrycie choroby oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Objawy wskazujące na niedobór żelaza u dziecka
Jak już zostało wspomniane, suplement diety z żelazem lub lek podajemy, gdy zachodzi taka konieczność. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety oraz prowadzenia zdrowego trybu życia.
Na niedobór żelaza u dziecka wskazuje m.in.:
- bladość skóry,
- bladość błon śluzowych,
- apatia,
- samoczynne pojawianie się krwiaków i siniaków,
- osłabienie.
U starszych dzieci z powodu niedoboru żelaza często występują omdlenia, ból i zawroty głowy, a także problemy z pamięcią i koncentracją. Na brak żelaza w organizmie może także wskazywać nasilone krwawienie z dziąseł i częste krwawienie z nosa.
W celu zapobiegania anemii niezbędne jest także dostarczanie do organizmu innych mikro- i makroelementów. Zaliczamy do nich m.in. kwas foliowy (kwas pteroilomonoglutaminowy), który także wpływa na efektywność przebiegu procesów krwiotwórczych oraz ma duże znaczenie dla zdrowia układu nerwowego. Suplement diety z żelazem powinien mieć bogaty skład, żeby w efektywny sposób uzupełniał niedobory tego pierwiastka w pożywieniu, jednak nie może zastąpić zróżnicowanej diety.
Jak wybrać najlepsze żelazo dla dziecka?
Dobre żelazo dla dziecka powinno wyróżniać się optymalnie dopasowanym do wieku składem, a także wysoką jakością. Często podawany dzieciom po 1. roku życia w celach profilaktycznych jest syrop witaminowy z żelazem. Warto podkreślić, że tego rodzaju suplementy diety pozwalają na wzbogacenie diety dziecka nie tylko w żelazo, ale także inne ważne substancje. Wśród innych, często pojawiających się składników takich syropów znajdują się m.in.:
- witamina E (octan dl alfa tokoferylu),
- witamina C,
- amid kwasu nikotynowego (niacyna, witamina B3)
- kwas pantotenowy (witamina B5),
- witamina B12,
- witamina B6 (chlorowodorek pirydoksyny).
Witamina C, inaczej kwas L-askorbinowy, zwiększa przyswajanie obecnego w suplemencie żelaza. Stosując bogatą w żelazo dietę, powinniśmy pamiętać, aby w posiłku uwzględnić źródło witaminy C. Równie ważna dla zdrowia dziecka jest m.in. witamina E, która pozwala na prawidłowy rozwój narządu wzroku i układu krążenia. Co więcej, witamina E jest silnym antyoksydantem oraz ma wpływ na zachowanie zdrowia skóry i błon śluzowych.
W przypadku niedoborów witamin u starszych dzieci możemy zdecydować się na podawanie preparatów w innej formie. Na rynku dostępne są m.in. tabletki do ssania o przyjemnym smaku owoców leśnych, które pomogą wzbogacić dietę dziecka w łatwo przyswajalne mikro- i makroelementy.
Jak suplementować preparaty z żelazem dla dzieci?
Suplementy diety oraz leki zawsze podajemy dziecku wedle wskazań lekarza lub zgodnie z dołączoną do opakowania ulotką. Nigdy nie należy przekraczać zalecanej dziennej porcji preparatu oraz stosować kilku suplementów o takim samym składzie jednocześnie.
Suplementy z żelazem podajemy w dawce dostosowanej do wieku lub masy ciała dziecka (w zależności od preparatu). Warto pamiętać, że preparaty dostępne w aptece dostarczają do organizmu jedynie część zalecanej dobowej dawki mikro- i makroelementów w celu uzupełnienia niedoborów lub zwiększonego zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze, a nie zastąpienia ich dostarczania do organizmu wraz z dietą.
Suplementy z żelazem należy przechowywać poza zasięgiem dzieci, w zamkniętym opakowaniu oraz w temperaturze pokojowej.
Żelazo w diecie dziecka
W diecie dziecka należy uwzględnić źródła żelaza hemowego (z produktów pochodzenia zwierzęcego) oraz żelaza niehemowego (z produktów roślinnych). Do pokarmów bogatych w żelazo zaliczamy m.in.:
- mięso (drób, wołowina, wieprzowina, cielęcina, mięso królika)
- jaja kurze,
- podroby,
- nasiona roślin strączkowych,
- naturalne kakao,
- kaszę gryczaną,
- suszone morele,
- orzechy.
Czytaj też:
Dawka witaminy D dla dziecka – dla noworodka, niemowlęcia, starszego dziecka i dla młodzieży