Płyn Lugola został opracowany już w 1829 roku przez francuskiego lekarza Jeana Lugolę, jednak w Polsce szeroko go zastosowano, gdy został podany profilaktycznie (głównie najmłodszym) mieszkańcom naszego kraju po wybuchu reaktora w elektrowni w Czarnobylu w 1986 roku. Postąpiono tak, ponieważ płyn Lugola pozwolił wysycić tarczycę jodem i zapobiec dostaniu się radioaktywnego izotopu do tego narządu. Czy dzisiaj stosowanie płynu Lugola jest wskazane? Tak, ale tylko w niektórych przypadkach. Do używania płynu Lugola należy też podchodzić bardzo ostrożnie.
Płyn Lugola: skład
Płyn Lugola to wodny roztwór jodu w jodku potasu. Na 1 g tego płynu składają się dwie substancje czynne: 20 mg jodku potasuoraz 10 mg jodu. Jodek potasu zawiera 2 procent zawartości płynu Lugola, jod – 1 procent, a pozostałe 97 procent stanowi woda. Czasem płyn Lugola jest mylony z jodyną, jednak ta druga to alkoholowy roztwór jodu, a płyn Lugola alkoholu nie zawiera. Wykazuje on działanie bakteriobójcze, wirusobójcze, grzybobójcze i odkażające.
Płyn Lugola: zastosowanie
Płyn Lugola jako środek odkażający
Jedyny bezpieczny sposób zastosowania płynu Lugola, dostępnego w aptekach bez recepty to odkażanie za jego pomocą niewielkich otarć naskórka, niewielkich zadrapań oraz brzegów ran. Wystarczy przemyć nasączonym płynem Lugola wacikiem zmienione chorobowo miejsce. Należy jednak pamiętać, by nie stosować płynu Lugola na otwarte rany, oparzenia, błony śluzowe.
Płyn Lugola na choroby tarczycy
Płyn Lugola bywa wykorzystywany w leczeniu niedoczynności tarczycy spowodowanej niedoborem jodu, ale również... przy nadczynności tego narządu, w leczeniu przełomu hipermetabolicznego, a także u pacjentów uczulonych na leki tyreostatyczne. Należy jednak pamiętać, że płyn Lugola, który można kupić bez recepty w aptece nie jest przeznaczony do użytku wewnętrznego, w przypadku chorób tarczycy lekarz wystawia pacjentowi receptę na płyn, który przygotuje w aptece farmaceuta i dopiero on będzie bezpieczny do spożycia w zaleconych dawkach.
Czytaj też:
Nadczynność tarczycy – co musisz o niej wiedzieć?
Płyn Lugola do płukania gardła
Płyn Lugola bywa również stosowany do płukania gardła. Jednak ponownie – aby to było bezpieczne, należy go rozcieńczyć. Na 10 kropli roztworu przypada szklanka (200 ml) przegotowanej wody. Można też rozcieńczyć płyn gliceryną i w ten sposób uzyskać preparat do pędzlowania migdałków – na 10 kropli płynu powinno przypadać 50 ml gliceryny. Należy jednak zachować ogromną ostrożność w płukaniu gardła czy pędzlowaniu migdałków płynem Lugola, by przez przypadek go nie połknąć.
Pozostałe zastosowanie płynu Lugola
Płyn Lugola znajduje również zastosowanie w medycynie jako środek pozwalający na uwidocznienie cyst pasożytów w rozmazie, do barwienia preparatów bakteriologicznych, a także do badań diagnostycznych w ginekologii.
Płyn Lugola stosuje się również u pacjentów przed strumektomią, czyli operacją wycięcia tarczycy bądź jej fragmentu. Podaje się go również pacjentom przed badaniem scyntygraficznym w formie rozcieńczonej – w 200 ml wody rozcieńcza się 5 kropli płynu.
Płyn Lugola: przeciwwskazania
Jak wspomniano, stosowanie płynu Lugola może nie być bezpieczne, jeśli nie robi się tego ostrożnie. Dobrze się on sprawdza jako środek odkażający, jednak pod żadnym pozorem nie można stosować doustnie (wewnętrznie) płynu Lugola dostępnego w aptekach bez recepty. Jedynie tę jego formę przepisaną na receptę przez lekarza w przypadku chorób tarczycy. A i wtedy należy ściśle trzymać się podanej dawki. Przy płukaniu gardła i pędzlowania migdałków płyn Lugola koniecznie trzeba rozcieńczyć.
Płynu Lugola nie powinny przyjmować osoby z nadwrażliwością na jod, nadczynnością tarczycy, niewydolnością nerek, gruźlicą płuc. Nie można go też stosować jednocześnie ze związkami rtęci. Tego produktu nie stosuje się także u noworodków i niemowląt, by nie spowodować u nich w przyszłości niedoczynności tarczycy. Niedozwolone jest również korzystanie z płynu Lugola w ciąży i podczas karmienia piersią.
Płyn Lugola: skutki uboczne
Płyn Lugola może powodować reakcje alergiczne w miejscu jego podania na skórę, skutkować świądem i podrażnieniem skóry, z pojawieniem się na niej pęcherzyków włącznie. U niektórych osób może wystąpić gorączka lub powiększenie węzłów chłonnych. Długotrwale stosowany płyn Lugola zwiększa ryzyko rozwoju nadczynności tarczycy.
Płyn Lugola: cena
Cena 100 ml płynu Lugoli w aptekach stacjonarnych i internetowych wynosi około 30-40 zł.
Płyn Lugola: jak go zrobić w domu?
Absolutnie nie należy próbować wytwarzania płynu Lugola w domu. Jest to zdecydowanie zbyt niebezpieczne i niewskazane, skoro można kupić ten środek w aptece bez recepty.
Czytaj też:
Co daje (lub powinno) picie nalewki bursztynowej?