Endometrium to błona śluzowa, która znajduje się w jamie macicy. W obrębie błony śluzowej macicy dochodzi do różnych zmian, które związane są z cyklem menstruacyjnym. W pierwszej połowie cyklu następuje przyrost endometrium, który ma na celu przygotowanie jamy macicy na przyjęcie zarodka. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, to śluzówka jamy macicy zaczyna się złuszczać – wówczas pojawia się miesiączka. Jedną z częstszych przyczyn nadmiernego przerostu endometrium są zaburzenia hormonalne, których przyczyną są choroby tarczycy.
Przerost endometrium – o czym świadczy?
U kobiet w okresie okołomenopauzalnym i po menopauzie dość często diagnozowane są nieprawidłowości w obrębie endometrium. Nie zawsze świadczą one o poważnej chorobie, jednak objawy przerostu endometrium są wskazaniem do wykonania badań diagnostycznych, które pozwalają potwierdzić lub wykluczyć zmiany o podłożu nowotworowym.
Nieleczony przerost w obszarze endometrium zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór trzonu macicy. Warto pamiętać o systematycznych badaniach ginekologicznych, bo pozwalają one wykryć nie tylko zmiany w endometrium, które zwiększają ryzyko wystąpienia raka lub są jego objawem, ale także inne patologiczne zmiany np. guzy jajnika. Ryzyko raka endometrium jest wysokie w przypadku kobiet, w których rodzinie była zdiagnozowana ta choroba.
Nowotwory, które rozwijają się w obrębie macicy i jajników, zaliczane są go grupy najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych u kobiet. Bardzo często są wykrywane w zaawansowanym stadium rozwoju, co ogranicza możliwości skutecznego leczenia. Można zmniejszyć związane z nimi ryzyko, pamiętając o systematycznych badaniach profilaktycznych, a także konsultując z lekarzem ginekologiem każdy nietypowy objaw.
Do grupy objawów, które mogą wskazywać na nadmierny rozrost śluzówki macicy, zaliczamy m.in. nieprawidłowe krwawienia menstruacyjne oraz krwawienia i plamienia z dróg rodnych pomiędzy miesiączkami i po menopauzie. Każde nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych powinno zostać skonsultowane ze specjalistą, który wykona badania diagnostyczne w celu wykrycia jego przyczyny.
Objawy przerostu endometrium
Nadmierny rozrost endometrium wywołuje dość specyficzne objawy. Zaliczamy do nich m.in. nasilające się zaburzenia w cyklu menstruacyjnym (skrócenie lub wydłużenie się cyklu menstruacyjnego), obfite krwawienia menstruacyjne, krwawienia pomiędzy miesiączkami i krwawienia po ustaniu miesiączkowania. Powyższe objawy mogą również wskazywać na inne schorzenia ginekologiczne, dlatego nie powinno się ich bagatelizować.
Co jest przyczyną raka endometrium?
Przerost w obrębie endometrium najczęściej diagnozowany jest u kobiet, które wkraczają w okres okołomenopauzalny oraz u kobiet po menopauzie. Zmiany w obrębie śluzówki macicy zwiększają ryzyko rozwoju raka endometrium, jednak nie zawsze mamy do czynienia z przerostem śluzówki, który wskazuje na nowotwór. Trzeba jednak zachować szczególną czujność, jeżeli rak endometrium (rak trzonu macicy) był zdiagnozowany u kobiet z bliskiej rodziny. Zachorowanie u krewnej pierwszego stopnia znacząco zwiększa ryzyko rozwoju raka endometrium, dlatego kobiety z obciążającym wywiadem rodzinnym, powinny w szczególności pamiętać o systematycznych badaniach profilaktycznych.
Zmiany w obrębie endometrium bardzo często świadczy o nieprawidłowościach w wydzielaniu hormonów, a także jest związany z ogólnym stanem zdrowia i trybem życia. Ryzyko przerostu endometrium zwiększają nadmierna ilość tkanki tłuszczowej (otyłość, nadwaga), nadciśnienie tętnicze, zespół policystycznych jajników (PCOS), nałogowe palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, zaburzenia hormonalne związane m.in. z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu tarczycy (niedoczynność tarczycy), niektóre guzy jajnika, antykoncepcja hormonalna, cukrzyca, a także niektóre terapie onkologiczne. Jednym z czynników ryzyka przerostu endometrium jest również późny wiek wystąpienia menopauzy.
O czym może świadczyć przerost w obszarze endometrium?
Wyróżniamy dwa rodzaje przerostu endometrium. Ich klasyfikacja uwzględnia obecność patologicznych zmian w śluzówce macicy. Pierwszy rodzaj przerostu endometrium nie jest związany z obecnością chorobowo zmienionych komórek. Mamy w tym przypadku do czynienia z przerostem endometrium bez atypii, który objawia się nadmiernym wzrostem prawidłowych komórek błony wyściełającej jamę macicy. Drugi rodzaj przerostu endometrium to przerost z atypią – diagnozowany jest, gdy w obrębie endometrium występują patologicznie zmienione komórki nabłonka. W tym przypadku ryzyko zachorowania na raka endometrium jest wysokie.
W większości przypadków mamy do czynienia z przerostem endometrium bez atypii, który nie wskazuje na raka błony śluzowej macicy.
Typy raka endometrium
W obrębie błony śluzowej macicy mogą rozwinąć się dwa typy nowotworu. Pierwszym z nich jest stanowiący większość zdiagnozowanych przypadków, dobrze rokujący gruczolak endometrialny. Drugi typ raka endometrium to gruczolak nieendometrialny, który gorzej rokuje. W tym przypadku najczęściej diagnozowany jest rak jasnokomórkowy i rak surowiczy. Szczyt zachorowania na nowotwory złośliwe trzonu macicy przypada pomiędzy piątą i siódmą dekadą życia.
Rak endometrium: Jak wykryć nowotwór?
Rak trzonu macicy wykrywany jest na podstawie badania przedmiotowego i badań obrazowych. W diagnostyce raka trzonu macicy istotną rolę odgrywa badanie USG, które pozwala sprawdzić grubość endometrium. Jeżeli ujawni ono nieprawidłowości, które mogą wskazywać na zmiany nowotworowe, to niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań m.in. badania histopatologicznego pobranego wycinka śluzówki jamy macicy. W celu oceny stopnia zaawansowania zmian o podłożu nowotworowym wykonywane jest m.in. badanie tomograficzne jamy macicy.
Aby uniknąć późnego wykrycia guzów nowotworowych oraz związanych z nimi przerzutów, niezbędne jest wykonywanie badań ginekologicznych przynajmniej raz w roku!
Leczenie przerostu endometrium
W leczeniu przerostu endometrium istotną rolę odgrywa ocena ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Biorąc pod uwagę m.in. wiek kobiety i rodzaj zdiagnozowanej zmiany w obrębie endometrium, lekarz może rozpocząć terapię hormonalną, której celem jest ograniczenie nadmiernego wzrostu endometrium, o ile nie doszło do powstania guzów nowotworowych. Leczenie raka endometrium bardzo często polega na wycięciu macicy, co pozwala usunąć z organizmu źródło patologicznie zmienionych tkanek.
Podsumowanie
Zmiany w obrębie śluzówki jamy macicy mogą wskazywać na nowotwory endometrium. W szczególności zagrażają one kobietom w wieku 50-70 lat, u których występują nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby tarczycy, a także zespół policystycznych jajników. Im więcej czynników ryzyka rozwoju raka endometrium, tym zagrożenie rozwojem choroby jest wyższe. W przypadku raka endometrium mamy także do czynienia z rodzinnym występowaniem choroby, dlatego przypadki tego nowotworu w bliskiej rodzinie, powinny skłonić do częstszych wizyt u ginekologa w celu oceny stanu zdrowia śluzówki macicy.
Czytaj też:
Nadwaga niemal podwaja ryzyko raka trzonu macicy. Są wyniki nowych badańCzytaj też:
Dlaczego Polki muszą umierać? Te choroby są uleczalne w innych krajach