Zakażenia układu moczowego to typowo kobiecie schorzenie, które znacznie częściej dotyka panie niż panów. Według szacunków bakteriomocz co najmniej raz w życiu występuje u jednego-dwóch na stu mężczyzn i u co dziesiątej kobiety. Wynika to z kobiecej budowy anatomicznej: krótka cewka moczowa i mała odległość pomiędzy odbytem a jej ujściem sprzyjają przedostaniu się drobnoustrojów do pęcherza. Przyczyną zakażeń układu moczowego mogą być błędy higieniczne, a także kontakty seksualne, które są czynnikiem ryzyka wprowadzenia drobnoustrojów do cewki moczowej (jej ujście znajduje się blisko pochwy).
Dlatego w krajach anglosaskich zakażenie układu moczowego nazywa się niekiedy „chorobą miesiąca miodowego”, chociaż są na nie narażone wszystkie aktywne seksualnie kobiety – niezależnie od ich wieku. Warto dodać, że zapalenie pęcherza dotyka częściej kobiet stosujących antykoncepcję: środki plemnikobójcze, zwłaszcza w połączeniu z krążkiem dopochwowym. Ryzyko zakażenia układu moczowego wzrasta też w czasie ciąży i połogu – wówczas na skutek zmian w układzie hormonalnym zmniejsza się napięcie mięśni pęcherza i moczowodów, a powiększająca się macica uciska na pęcherz.
Z kolei u kobiet w okresie menopauzy pojawiają się inne zmiany hormonalne, powodujące między innymi suchość miejsc intymnych i zmniejszenie ilości działających ochronnie pałeczek kwasu mlekowego w pochwie, co sprzyja podrażnieniom i ułatwia zakażenia.
Na zakażenia układu moczowego są jednak narażeni również mężczyźni w starszym wieku, u których na skutek przerostu prostaty odpływ moczu z pęcherza moczowego jest utrudniony. W grupie zwiększonego ryzyka ZUM znajdują się także diabetycy. Cukier obecny w moczu staje się dobrą pożywką dla bakterii, a wskutek przewlekłej hiperglikemii często dochodzi do powikłań nefrologicznych. Zakażenie układu moczowego występuje bardzo często również u pacjentów cewnikowanych.
Zakażenie układu moczowego – objawy
Zakażenie układu moczowego przybiera najczęściej postać zapalenia pęcherza moczowego (chociaż czasami dochodzi do zapalenia cewki moczowej lub zapalenia nerek). Pojawia się praktycznie nieustające parcie na pęcherz, co wymusza częste wizyty w toalecie; boli w dole brzucha, a pieczenie i ból towarzyszy oddawaniu moczu. Czasami pojawia się krwinkomocz lub krwiomocz i gorączka. Może zdarzać się nietrzymanie moczu. Infekcja, chociaż towarzyszą jej nieprzyjemne objawy, jest stosunkowo niegroźna i łatwa do wyleczenia.
Znacznie gorzej, jeśli bakterie dostaną się na „wyższe piętro” układu moczowego i drobnoustroje zaatakują jedną lub obydwie nerki. Dochodzi wówczas do odmiedniczkowego zapalenia nerek. Może pojawić się gorączka, dreszcze i ból pleców, krwiomocz. Zapalenie nerek jest częstym powikłaniem nieleczonego zapalenia pęcherza.
Czasem też zdarza się, że mimo obecności w moczu bakterii nie dochodzi do rozwinięcia się stanu zapalnego. Zakażenie przebiega wtedy bezobjawowo i zwykle nie wymaga leczenia.
Jakie drobnoustroje powodują zapalenie dróg moczowych? Najczęściej, w dziewięciu na dziesięć przypadków, poprzez cewkę moczową dostają się bakterie fizjologicznie bytujące w jelicie grubym. To pałeczka okrężnicy (Escherichia coli). Zapalenie mogą wywołać także inne bakterie, m.in. Staph. Saprophyticus (u kobiet aktywnych seksualnie), a także wirusy, chlamydie, dwoinki rzeżączki i grzyby.
Zakażenie układu moczowego – leczenie
W leczeniu niepowikłanego zapalenia pęcherza stosuje się głównie nitrofutrantoinę i furazydynę (furaginę) i antybiotyki. Najlepiej skonsultować się z lekarzem, który zdecyduje, jakie postępowanie i jakie leki będą optymalne. W trakcie leczenia trzeba pić więcej niż zwykle, bo zwiększona podaż płynów pomoże w usuwaniu z moczem bakterii i metabolitów. Warto jeść produkty z witaminą C lub przyjmować ją w tabletkach, ponieważ bakterie w środowisku kwaśnym mają utrudnione warunki do namnażania. Świetnym wsparciem leczenia jest też stosowanie żurawiny. Zawiera ona proantocyjanidyny typu A (PAC), które utrudniają bakteriom przyczepianie się do ściany pęcherza moczowego, utrudniając rozwijanie się zakażenia. W szczególności dotyczy to bakterii E.coli.
Korzystnie działają zioła moczopędne: skrzyp polny, mącznica lekarska, pokrzywa, liście brzozy. Mącznica lekarska ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Co więcej w przeciwieństwie do furaginy ma również działanie bakteriobójcze. W okresie leczenia zapalenia układu moczowego ważne jest przebywanie w cieple. Termofor, poduszka elektryczna, ciepła odzież rozgrzewają i zmniejszają odczucie bólu. Dobre efekty dają też nasiadówki z ziołami, na przykład z szałwią czy rumiankiem.
Zakażenie układu moczowego – profilaktyka nawrotów Nawracające zakażenia układu moczowego mogą powodować nietrzymanie moczu (inkontynencję). Chcąc uniknąć nawrotów zapalenia układu moczowego i potencjalnego rozwoju inkontynencji, pamiętaj o:
- noszeniu bawełnianej bielizny i unikaniu obcisłych spodni z nieprzepuszczających powietrze materiałów,
- dbaniu odpowiednią higienę intymnej, wycieranie się po skorzystaniu z toalety oraz mycie się w odpowiedni sposób (od przodu do tyłu, w kierunku odbytu),
- opróżnianiu pęcherza z moczu, gdy tylko poczujesz potrzebę,
- wypijaniu odpowiedniej ilość płynów: zastój moczu sprzyja namnażaniu się bakterii w drogach moczowych,
- jeśli jesteś kobietą aktywną seksualnie, wypij szklankę wody przed stosunkiem i oddaj mocz bezpośrednio po nim.
Zapalenie pęcherza może powodować nietrzymanie moczu. To bardzo niekomfortowa i utrudniająca codzienne funkcjonowanie sytuacja. Konieczne jest wtedy przede wszystkim wyleczenie stanu zapalnego oraz profilaktyka zakażeń układu moczowego. Niezależnie od typu nietrzymania moczu korzystne efekty dają zmiany stylu życia: zmniejszenie (lub zaprzestanie) spożycia alkoholu i kofeiny, zmniejszenie masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości, ograniczenie spożycia płynów w sytuacjach, gdy chcesz uniknąć lub ograniczyć problemy z wypływem moczu (np. przed spotkaniem towarzyskim, na noc itp.) i wykonywanie odpowiednich ćwiczeń.
W wysiłkowym nietrzymaniu moczu u kobiet bardzo ważne jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, co może prowadzić nawet do ustąpienia problemu. Są to tzw. ćwiczenia mięśni Kegla, czyli mięśni dna miednicy. Istnieje wiele sposobów wykonywania tych ćwiczeń i nie wymagają one żadnych specjalnych warunków. Ćwiczenia te polegają na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni dna miednicy. Ćwiczenia mięśni Kegla należy wykonywać na wydechu. Istotną sprawą jest prawidłowe ich napinanie – bez angażowania mięśni brzucha, ud i pośladków. Można je wykonywać na stojąco, siedząco oraz na leżąco. Ważne, aby ćwiczenia wykonywać regularnie, co najmniej 3 razy dziennie co najmniej przez 3 miesiące. Aby prawidłowo wykonywać ćwiczenia mięśni Kegla można znaleźć pomoc u fizjoterapeuty z wiedzą uroginekologiczną.
Valentis Incontinox na pomoc w leczeniu zakażenia układu moczowego
W profilaktyce oraz leczeniu zakażeń układu moczowego pomaga przyjmowanie ekstraktów ziołowych i ekstraktu z żurawiny wielkoowocowej. Substancje te możemy znaleźć w preparacie Incontinox szwajcarskiej firmy Valentis. Preparat zawiera naturalne, standaryzowane ekstrakty, kompleksowo wspierające prawidłowe funkcjonowanie pęcherza moczowego i dróg moczowych oraz mięśni.
Ekstrakt z pestek (nasion) dyni wzmacnia mięśnie pęcherza moczowego i dno miednicy oraz działa moczopędnie, a ekstrakt z ziela skrzypu zwyczajnego, który działa moczopędnie, zakwasza mocz i utrzymuje prawidłowy stan błon śluzowych wyściełających pęcherz moczowy.
W skład Incontinox wchodzi też ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej, zawierający witaminę C i proantocyjanidy, utrudniające bytowanie i namnażanie bakterii w pęcherzu moczowym; wyciąg z szyszek chmielu zwyczajnego, który ma działanie moczopędne, przeciwzapalne i antygrzybiczne, jak również ekstrakt z liści mącznicy lekarskiej działający antyseptycznie na bakterie wywołujące zakażenie układu moczowego.
Skład preparatu uzupełniają ekstrakt z nasion kolendry siewnej, zwalczający bakterie odpowiedzialne za infekcje dróg moczowych; ekstrakt z nasion selera zwyczajnego – działa moczopędnie i odkażająco na drogi moczowe oraz wyciąć z nasion kminku zwyczajnego zwiększający ilość wydalanego moczu.
Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą,
gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.