Chrzęstniak śródkostny – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Chrzęstniak śródkostny – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Dodano: 
Prześwietlenie, rentgen kości
Prześwietlenie, rentgen kości Źródło: Shutterstock / ChooChin
Choroby nowotworowe nie zawsze wywołują specyficzne objawy. Chrzęstniak (chondroma) to łagodny nowotwór tkanki chrzęstnej, który tworzy się w obrębie chrząstki szklistej. Chrzęstniak zwykle rozwija się w kościach. Rzadko diagnozowanym rodzajem chrzęstniaka jest chrzęstniak tkanek miękkich. Dowiedz się więcej na temat przyczyn, objawów i leczenia chrzęstniaków.

Większość nowotworów łagodnych to zmiany, które nie zagrażają naszemu zdrowiu i życiu, co nie oznacza, że nie wymagają leczenia. Niektóre nowotwory łagodne mogą znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie, a także przeobrazić się w zmianę o charakterze złośliwym. Chrzęstniak śródkostny jest łagodnym nowotworem, który nie jest zaliczany do grupy często diagnozowanych schorzeń. Chrzęstniak może utworzyć się np. w kościach długich ręki. Najczęściej diagnozowane są chrzęstniaki w drobnych kościach dłoni i stóp – w około 30% przypadków są to mnogie chrzęstniaki w postaci niewielkich guzków.

Czym jest chrzęstniak?

Chrzęstniak to łagodna zmiana o podłożu nowotworowym. Wyróżniamy kilka rodzajów chrzęstniaków, które powodują powstawanie w organizmie pojedynczych lub mnogich guzów. Tkanką, z której powstają chrzęstniaki, jest dojrzała tkanka chrzęstna szklista, która znajduje się na powierzchni stawów, a także w okolicy żeber i mostka oraz jest jedną z tkanek, które budują m.in. oskrzela. Chrzęstniaki żeber oraz chrzęstniaki kości długich są zaliczane do grupy rzadko diagnozowanych nowotworów łagodnych tkanki chrzęstnej. Do grupy rzadkich chrzęstniaków zaliczany jest także m.in. chrzęstniak krtani – stanowi on około 1% wszystkich guzów krtani. Wszystkie rodzaje chrzęstniaków muszą zostać zbadane w celu zróżnicowania z nowotworami złośliwymi.

Utworzenie się chrzęstniaka powoduje wapnienie oraz kostnienie chrząstki, niszcząc strukturę kości. Chrzęstniaki najczęściej są wykrywane podczas badań diagnostycznych prowadzonych w celu wykrycia innych schorzeń np. badania RTG.

Chrzęstniak – podstawowe rodzaje

Kryterium podziału chrzęstniaków jest ich lokalizacja. Wyróżniamy:

  • zmiany zlokalizowane poza szkieletem – chrzestniak tkanek miękkich (chrzęstniak pozaszkieletowy),
  • zmiany zlokalizowane po zewnętrznej stronie kości – chrzęstniak przykostny,
  • ·zmiany zlokalizowane wewnątrz kości – chrzęstniak śródkostny.

Chrzęstniaki pozaszkieletowe najczęściej rozwijają się w obrębie struktur zlokalizowanych w pobliżu stawów np. wiązadeł i ścięgien. Chrzęstniak przykostny to zmiana tworząca się na powierzchni kości. Chrzęstniak przykostny nie jest często diagnozowanym rodzajem chrzęstniaków; najczęściej tworzy się w obrębie kości kończyn. Chrzęstniak śródkostny powstaje wewnątrz kości. Najczęściej diagnozowane chrzęstniaki śródkostny to m.in. chrzęstniak śródkostny kości udowej, chrzęstniak śródkostny dłoni i chrzęstniak śródkostny kości ramiennej.

Objawy chrzęstniaka

Objawy chrzęstniaka nie są specyficzne. Ten nowotwór tkanki chrzęstnej rozwija się bezobjawowo lub skąpoobjawowo, nie wywołując uciążliwych dolegliwości. Chrzęstniaki mogą mieć od 1 do nawet 10 cm średnicy. U niektórych pacjentów na rozwój chrzęstniaka może wskazywać np. nagłe pogorszenie się sprawności dłoni. Nie należy mylić chrzęstniaka z chrzęstniakomięsakiem, który jest nowotworem złośliwym.

Niektóre chrzęstniaki mogą utworzyć się również w tkankach miękkich. W tym przypadku mamy do czynienia z chrzęstniakiem pozaszkieletowym. Chrzęstniak pozaszkieletowy również zaliczany jest do grupy nowotworów niezłośliwych. Występuje najczęściej w obrębie nadgarstków, stawów skokowych, a także w tkankach miękkich, które znajdują się w obrębie stóp i dłoni i jest wyczuwany pod powierzchnią skóry jako niewielki guzek.

Chrzęstniaki zwykle nie powodują dolegliwości bólowych. Warto pamiętać, że każda zmiana w postaci guza, nawet jeżeli nie wywołuje niepokojących objawów, powinna zostać zbadana przez lekarza. Dokładne rozpoznanie rodzaju zmiany jest możliwe po wykonaniu badań diagnostycznych np. badania histopatologicznego, które pozwala stwierdzić, z jakim rodzajem zmienionych komórek mamy do czynienia.

W przypadku chrzęstniaka komórki guza nie naciekają okolicznych tkanek, co jest związane z łagodnym charakterem zmiany nowotworowej.

Wraz ze wzrostem guza mogą pojawić się objawy, które wskazują na stan zapalny w obrębie kości oraz sąsiadujących z nimi struktur. To m.in. ból, obrzęk, zaczerwienienie i ocieplenie skóry, ograniczenie motoryczności stawów, pogorszenie sprawności dłoni, widoczna narośl pod skórą, która może utworzyć się np. w okolicy żeber, deformacje kości, a także wysięki stawowe.

Spektrum objawów chrzestniaka zależne jest m.in. od wielkości guza oraz jego lokalizacji.

Przyczyny powstawania chrzęstniaków

Najczęściej chrzęstniaki są diagnozowane u nastolatków i młodych dorosłych – szczyt zachorowania przypada na trzecią dekadę życia. Chrzęstniaki równie często wykrywane są u mężczyzn oraz kobiet, co potwierdza, że nie mają związku z płcią.

Większość chrzęstniaków powstaje z nieznanych przyczyn – prowadzone badania nie pozwoliły określić przyczyn powstawania zmian w obrębie tkanki chrzęstnej. Czynniki ryzyka, które mogą spowodować, że w tkance chrzęstnej zaczną tworzyć się pojedyncze lub liczne guzy to m.in. choroba Olliera i zespół Maffucci.

W przypadku choroby Olliera mamy do czynienia z niedziedzicznym zaburzeniem rozwojowym, które powoduje, że w kościach długich i kościach płaskich tworzą się chrzęstniaki. Guzy w obrębie tkanki chrzęstnej mogą zanikać wraz z wiekiem. Choroba Olliera zwiększa również ryzyko rozwoju złośliwego chrzęstniakomięsaka.

Zespół Maffucci to wrodzona choroba niedziedziczona, która zwiększa ryzyko rozwoju mnogich chrzęstniaków tkanek miękkich, a także naczyniaków. Osoby, u których zdiagnozowano to schorzenie, są obarczone wysokim ryzykiem zachorowania na złośliwego chrzęstniakomięsaka, a także inne nowotwory m.in. glejaka, raka wątroby i raka jajnika.

Diagnostyka i leczenie chrzęstniaków

W celu diagnostyki chrzęstniaków wykorzystywane są badania obrazowe, do których zaliczamy badanie RTG, rezonans magnetyczny i tomografię komputerową. Ostateczne rozpoznanie wymaga wykonania badania histopatologicznego, które pozwala ze 100% pewnością stwierdzić, że guz ma charakter łagodny.

Leczenie chrzęstniaków nie zawsze związane jest z koniecznością przeprowadzenia operacji. W przypadku niedużych, bezobjawowych zmian wystarczy regularna obserwacja, jednak guzy o większej średnicy, które wywołują ból, ograniczają sprawność, a także mogą prowadzić do złamań kości, wymagają wykonania zabiegu chirurgicznego. Operacyjne usuniecie chrzęstniaka lub chrzęstniaków nie zabezpiecza przed nawrotem choroby, bo chrzęstniaki, choć są zmianami łagodnymi, mogą nawracać.

Czytaj też:
Czerniak błony naczyniowej oka – rzadki nowotwór, o którym niewiele się mówi
Czytaj też:
Największa satysfakcja lekarza? Kiedy nie poznaję pacjenta wchodzącego do gabinetu

Źródło: Zdrowie WPROST.pl