Coraz więcej chorób tropikalnych pojawiło się w ostatnim czasie w Europie i stało się dla nas realnym zagrożeniem – wskazują epidemiolodzy. Mowa tu o naprawdę poważnych infekcjach, m.in. gorączce denga i malarii, których przypadki wykryto w chłodnych europejskich rejonach. Część z nich dociera do Polski.
Skąd choroby tropikalne biorą się w Polsce?
Przyczyną są przede wszystkim zmiany klimatu, z powodu których np. komary tropikalne docierają nad naszą szerokość geograficzną, przenosząc niebezpieczne patogeny. Coraz częściej wybieramy także odległe miejsca jako destynacje naszych podróży. Chociaż dzięki temu możemy poznać nowe kultury i poczuć smak egzotyki, narażamy się na kontakt z nowymi mikroorganizmami. Dlatego tak ważne jest m.in. wykonywanie wymaganych w danym kraju szczepień.
Ostatnio opracowaną przez naukowców szczepionką jest preparat przeciwko malarii. Jest on jednak na tyle krótko stosowany, że nie można mówić o wyeliminowaniu choroby. Choroba dotarła ostatnio do Europy a jej obecność grozi też naszemu krajowi. Ostatnie przypadki malarii były wykryte w latach 50. ubiegłego wieku na południu Polski.
Malaria i gorączka Denga w Europie
Malaria to choroba tropikalna roznoszona przez komary. Jest ona najczęściej występującą chorobą na świecie. Objawia się gorączką, zimnymi potami, nudnościami, bólami głowy i mięśni. Co roku umiera na nią do 3 milionów ludzi na świecie. Choroba zagraża podróżnym w Afryce, Ameryce Południowej, Azji Południowej oraz Indonezji.
Denga jest drugą po malarii najczęściej diagnozowaną przyczyną gorączki wśród podróżnych powracających z krajów o niskich i średnich dochodach. Wywołuje bóle stawów, bóle głowy, odwodnienie i nudności, a także wysypki na nogach i ramionach. W ciężkich przebiegach może prowadzić m.in. do krwotoków wewnętrznych. Zasięg tej choroby przez lata obejmował niemal wyłącznie kraje Azji Południowo-Wschodniej. Jej ekspansja, obserwowana po II wojnie światowej, to efekt nie tylko międzykontynentalnych migracji ludności, ale przede wszystkim zaburzenia równowagi ekologicznej.
Zmiany klimatu a choroby tropikalne
Nawet 8,4 miliarda ludzi może być zagrożonych dengą i malarią pod koniec tego wieku, jeśli sytuacja klimatyczna nie ulegnie poprawie – donoszą eksperci. Według Felipe'a Colóna, aktywisty klimatycznego, 80% światowej populacji żyje już na obszarze zagrożonym co najmniej jedną chorobą przenoszoną przez wektory. Wektorami określa się organizmy, które są przenosicielami rozmaitych pasożytów i patogenów. Do wirusów przenoszonych przez wektory możemy zaliczyć: wirus chikungunya, wirus choroby niebieskiego języka, wirus dengi, wirus gorączki krwotocznej krymsko-kongijskiej, wirus Zachodniego Nilu, hantawirus, wirus Zika.
W ciągu ostatnich trzech dekad niektóre wcześniej kontrolowane choroby rozprzestrzeniły się i stopniowo dotknęły obszary niezakażone. Jednocześnie zaczęły odradzać się w miejscach, w których nie było ich przez dziesięciolecia. Przypadki te determinować może klimat. Zmiany klimatyczne umożliwiają znaczną ekspansję chorób tropikalnych w kierunku regionów o klimacie umiarkowanym. Na takich obszarach systemy opieki zdrowotnej nie są odpowiednio przygotowane do zwalczania egzotycznych patogenów.
Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych może doprowadzić do zmniejszenia populacji narażonej na choroby przenoszone przez wektory. Eksperci apelują też o wprowadzenie wiarygodnych systemów nadzoru, monitorowania i wczesnego ostrzegania przed chorobami tropikalnymi. Jednak przy obecnym tempie emisji gazów cieplarnianych musimy przygotować się na potencjalny wzrost tego typu chorób i opracować metody skutecznego radzenia sobie z ich przypadkami w Europie.
Czytaj też:
Gorączka Denga w Polsce? Eksperci zaniepokojeniCzytaj też:
Jak zachować zdrowie podczas podróży w tropiki? Najważniejsze zasady