Wciąż wiele osób postrzega otyłość jako defekt estetyczny, który jest wynikiem objadania się i lenistwa. Tymczasem to choroba o licznych uwarunkowaniach, trudna w leczeniu i mająca poważne konsekwencje dla zdrowia. Jednak jej powstawanie i przyczyny to dużo bardziej skomplikowane procesy niż się powszechnie uważa. W opracowanej przez WHO Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych otyłość ma kod E66.
– U osób chorujących na otyłość dochodzi do rozwoju wielu nieprawidłowości i zaburzeń, które powodują m.in. zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2, wzrost ciśnienia krwi, podniesienia poziomu cholesterolu oraz stłuszczenia wątroby” – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, prezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO).
Przyczyny otyłości
Niestety, wciąż wiele osób uważa otyłość wyłącznie za defekt estetyczny, a nie chorobę. Z takiego podejścia wynika zaś kolejny mit, mianowicie, że przyczyną otyłości są zawsze wybory żywieniowe i brak aktywności fizycznej. Często o osobach otyłych mówi się, że są leniwe lub brak im motywacji. Tymczasem, jak podkreślają specjaliści, otyłość to choroba wieloczynnikowa i choć styl życia może mieć istotny wpływ na jej powstanie, to jednak są też niezależne od pacjenta czynniki, które predysponują do nadmiernej masy ciała. Należą do nich m.in. czynniki genetyczne i epigenetyczne, płodowe, hormonalne, a także psychologiczne. Istotną rolę w odgrywają też: stres, zaburzenia snu, zaburzenia hormonalne i neurohormonalne czy przyjmowane leki.
Otyły powinien trafić do lekarza
To sprawia, że nie zawsze wystarczy mniej jeść i więcej się ruszać. Wielu pacjentów, mimo wysiłków i ogromnej pracy, nie jest w stanie samodzielnie zredukować masy ciała do poziomu, który nie zagraża ich zdrowiu i życiu.
– Kluczem do rozpoczęcia leczenia jest świadomość, że otyłość to choroba. Pacjent powinien trafić do lekarza, który postawi diagnozę i zaproponuje odpowiednie leczenie. Wskazane jest też wsparcie procesu terapeutycznego przez dietetyka w zakresie edukacji żywieniowej, a także psychologa i niejednokrotnie fizjoterapeuty. Powszechna opinia, że leczenie otyłości zawsze polega tylko na zmianie nawyków żywieniowych oraz większej aktywności fizycznej, jest błędna i często nie przekłada się na osiągnięcie celu terapeutycznego – tłumaczy prof. Paweł Bogdański.
Bardzo często chęć schudnięcia staje się obsesją chorego i skupia się jedynie na liczbie straconych kilogramów. Takie podejście może prowadzić do zwiększenia poziomu stresu, zaburzeń odżywiania i problemów z samooceną.
– Kluczem do długoterminowego sukcesu jest skupienie się na trwałej modyfikacji stylu życia i korzyściach wynikających z leczenia otyłości wyrażonych m.in. poprawą stanu zdrowia i samopoczucia oraz ochroną przed rozwojem licznych powikłań związanych z otyłością – wyjaśnia lekarz.
Jak wynika z badań, bardziej efektywne niż liczenie zrzuconych kilogramów jest skupienie się na wynikach neutralnych dla wagi, takich jak ciśnienie krwi, jakość diety, aktywność fizyczna, samoocena i obraz ciała. I okazuje się, że jedną z najskuteczniejszych metod leczenia otyłości jest... zabieg chirurgiczny. Oczywiście, jako jeden z licznych elementów całego postępowania terapeutycznego.
„Dobrze wyglądające” dzieci to często chorzy dorośli
Mówiąc o otyłości nie sposób nie wspomnieć o ignorowaniu tej choroby u dzieci. Trzeba bowiem wiedzieć, że choć otyłość w dzieciństwie nie zawsze skutkuje otyłością w wieku dorosłym, to większość dzieci, niestety, nie wyrasta z problemu nadwagi: tylko około 17 proc. dzieci w wieku przedszkolnym, które mają nadwagę lub chorują na otyłość, wraca do prawidłowej masy ciała do czasu rozpoczęcia nauki w gimnazjum.
– Tymczasem otyłość w dzieciństwie jest głównym predykatorem tego, czy dana osoba stanie się dorosłym chorującym na otyłość. W porównaniu z chorobą występującą u dorosłych, konsekwencje otyłości, która zaczyna się w dzieciństwie, mogą być poważniejsze – ostrzega specjalista.
Dlatego warto, aby rodzice dzieci ważących zbyt dużo, poradzili się lekarza, który pomoże im zaplanować walkę z nadmiernymi kilogramami u dziecka. Pomóc mogą także dając dobry przykład. – Kiedy rodzice są zaangażowani w promowanie zdrowych nawyków, dzieci mają większe szanse na sukces. Pamiętajmy, że dzieci zawsze obserwują dorosłych, a bycie dobrym przykładem uczy je, jak żyć zdrowiej, jednocześnie poprawiając ich relacje z jedzeniem i własnym ciałem – dodaje lekarz.
Czytaj też:
Lekarz do pacjentki: „Spasłaś się, to masz problem”. Jak dyskryminuje się ludzi chorych na otyłość
Źródła:
Badanie na temat zależności między występowaniem otyłości a normalnym występowaniem masy ciała u dzieci opublikowane w American Journal of Health Promotion:
Badanie „Przewidywanie otyłości w młodym wieku dorosłym na podstawie dzieciństwa i otyłości rodzicielskiej” opublikowane w NEJM: