Czerwone krwinki, czyli erytrocyty, są odpowiedzialne za transport tlenu wewnątrz organizmu. Te komórki krwi są na bieżąco produkowane przez czerwony szpik kostny, co ma związek z ich obumieraniem. Średni czas życia erytrocytów to 127 dni. Zużyte czerwone ciałka krwi są niszczone przede wszystkim przez komórki śledziony oraz wątroby. Hemoliza prowadzi do przedwczesnego rozpadu czerwonych krwinek, co jest zjawiskiem patologicznym.
Co to jest hemoliza?
Hemoliza erytrocytów nie jest sama w sobie chorobą. To proces rozpadu czerwonych krwinek inicjowany przez różne czynniki. Zaliczamy do nich m.in. czynniki biologiczne oraz czynniki chemiczne. Rozpad czerwonych krwinek następuje przedwcześnie, co skutkuje wieloma zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu. Na skutek hemolizy dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy produkowanymi i zużytymi erytrocytami. To skutkuje zwiększoną produkcją czerwonych krwinek w szpiku kostnym, który dąży do uzupełnienia ich niedoborów, a także przedostawaniem się składników tworzących czerwone krwinki do osocza.
Przyczyny hemolizy
Hemoliza może być związana z wadami wrodzonymi, które skutkują występowaniem wewnątrztkankowych defektów w obrębie czerwonych krwinek, a także jest skutkiem m.in. procesów autoimmunologicznych, które pojawiają się np. po przeszczepach narządów i przetaczaniu krwi. Istnieją także nieimmunologiczne czynniki, które wyzwalają proces hemolizy czerwonych krwinek. Do hemolizy erytrocytów mogą także doprowadzić m.in. zakażenia pasożytnicze, wirusowe i bakteryjne, choroby hemolityczne oraz toksyczne substancje, które przedostaną się do organizmu na skutek zatrucia chemikaliami. Rozpad erytrocytów może być również związany m.in. z chorobami śledziony oraz stosowaniem niektórych leków.
Niezależnie od podłoża hemoliza prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Mają one związek z niedoborem erytrocytów, które są niezbędne w celu transportowania tlenu do wszystkich tkanek organizmu.
Hemoliza krwi może zachodzić z różnym nasileniem, a także różnić się pod względem tego, gdzie dochodzi do rozpadu erytrocytów. W przypadku rozpadu czerwonych krwinek w układzie siateczkowo-nabłonkowym mamy do czynienia z hemolizą zewnątrznaczyniową. Jeżeli do rozpadu czerwonych krwinek dochodzi w naczyniach włosowatych, to mamy do czynienia z hemolizą wewnątrznaczyniową.
Objawy hemolizy
Objawy hemolizy są takie same jak objawy anemii, co ma związek z niedoborem czerwonych krwinek oraz związanymi z tym problemami m.in. z właściwym natlenieniem tkanek organizmu i zaburzeniami pracy narządów wewnętrznych. Do objawów hemolizy zaliczamy m.in.:
- bladość skóry i błon śluzowych,
- zmniejszenie zdolności wysiłkowych,
- osłabienie,
- zawroty głowy,
- żółtaczkę,
- omdlenia.
Objawy związane z hemolizą oraz ich nasilenie związane są m.in. z podłożem rozpadu czerwonych krwinek.
Hemoliza w próbce krwi
Proces hemolizy może dotyczyć także w pełni zdrowych erytrocytów i nastąpić po pobraniu krwi do badań laboratoryjnych. Wówczas hemoliza nie ma związku z procesem chorobowym, ale jest wynikiem nieprawidłowości związanych z samym pobraniem materiału diagnostycznego lub jego niewłaściwym przygotowaniem do badania. Dość często hemoliza w próbce pobranej krwi ma związek z jej zbyt długim przechowywaniem lub transportem.
Jak diagnozuje się hemolizę?
Diagnostyka hemolizy uwzględnia wykonanie różnych badań laboratoryjnych krwi. Jednym z nich jest morfologia krwi obwodowej, która pozwala na dokładną ocenę jakościowego i ilościowego składu krwi. Na etapie diagnostyki hemolizy wykonywane są także badania moczu.
Na czym polega leczenie?
Sposób leczenia hemolizy uzależniony jest od jej przyczyny. Aby mogła zostać wdrożona odpowiednia terapia, konieczne jest określenie, dlaczego erytrocyty ulegają przedwczesnemu rozpadowi. Leczenie może uwzględniać m.in. przyjmowanie żelaza, kwasu foliowego, witaminy C, cynku oraz stosowanie leków immunosupresyjnych.
Czytaj też:
Masz te trzy proste objawy? Zrób morfologię. Pomaga wykryć nawet nowotwór