Czym grozi nadmiar żelaza w diecie?

Czym grozi nadmiar żelaza w diecie?

Dodano: 
Syrop, zdjęcie ilustracyjne
Syrop, zdjęcie ilustracyjne Źródło: Fotolia / Monika Gruszewicz
Nadmiar żelaza w organizmie jest równie szkodliwy, jak jego niedobór. Choć zdarza się dość rzadko, to możemy do niego doprowadzić, przyjmując duże ilości preparatów z żelazem (leków i suplementów diety) bez wyraźnych wskazań lekarza. Jakie są objawy nadmiaru żelaza w organizmie?

Zdrowa dieta, w większości przypadków, nie spowoduje przedawkowania żelaza i wiążącego się z nim zagrożenia dla zdrowia. Problem może pojawić się wówczas, gdy na własną rękę zaczniemy przyjmować preparaty z żelazem i przesadzimy z ich ilością. Niestety, zdarza się to coraz częściej, bo wyjątkowo chętnie leczymy się na własną rękę i obawiając się skutków np. ciągłego stosowania diety, przyjmujemy leki i suplementy z żelazem.

Nadmiar żelaza w diecie – czy możemy przedawkować żelazo?

Zdrowa, dobrze zbilansowana i dopasowana do naszych indywidualnych potrzeb dieta nie powinna być powodem przedawkowania żelaza. Jedząc produkty bogate w żelazo, nie musimy obawiać się kłopotów ze zdrowiem, ale pod warunkiem, że dodatkowo nie stosujemy żelaza w tabletkach oraz nie cierpimy na schorzenia wątroby, trzustki i zaburzenia enzymatyczne oraz mukowiscydozę.

Produkty bogate w żelazo (żelazo hemowe), czyli, m.in. czerwone mięso, podroby i mięczaki mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla naszego zdrowia i powodować odkładanie się żelaza w organizmie, jednak tylko wówczas, gdy spożywamy je w nadmiarze. Podobnie jest z żelazem obecnym w innych produktach pochodzenia zwierzęcego.

Produkty roślinne zawierają żelazo niehemowe, które przyswajane jest w mniejszych ilościach, więc bywa uważane za bezwartościowe dla naszego zdrowia. Jest zgoła inaczej, bo spożywanie np. kaszy gryczanej i jaglanej, fasoli białej i innych roślin strączkowych, tofu, a także zielonych warzyw w „towarzystwie” produktów bogatych w witaminę C może w dużej mierze i bezpiecznie zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na żelazo u osób dorosłych.

Nadmiar żelaza we krwi

Przedawkowanie żelaza w formie leków lub suplementów to nie jedyny powód nadmiaru tego pierwiastka w organizmie. Pierwotną przyczyną nadmiernego magazynowania żelaza jest m.in. hemochromatoza – choroba wrodzona o podłożu metabolicznym. Hemochromatoza pierwotna ujawnia się zazwyczaj około 20. roku życia i w większości przypadków dotyczy męskiej części populacji. Polega ona na tym, że w wyniku nadmiernego wchłaniania żelaza z układu pokarmowego wątroba i inne narządy zaczynają je magazynować i tym samym staje się ono toksyczne.

Do podobnej sytuacji możemy doprowadzić sami, stosując przez dłuższy czas preparaty z żelazem bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej i potwierdzenia niedoborów tego pierwiastka. Grozi nam wówczas zatrucie organizmu oraz wiążące się z tym konsekwencje zdrowotne m.in. niewydolność wątroby.

Warto pamiętać, że preparatów z żelazem nie należy nigdy stosować bez wskazań lekarza u niemowląt i małych dzieci, dla których przedawkowanie żelaza jest wyjątkowo niebezpieczne. Nie można podawać żelaza niejadkom, dzieciom szczupłym i bladym oraz niemowlętom w celach profilaktycznych! Osoby dorosłe także nie powinny go przyjmować bez wyraźnej przyczyny np. potwierdzonej badaniami niedokrwistości. Samo stosowanie diety odchudzającej, bladość skóry i uczucie zmęczenia nie są jednoznacznym wskazaniem do sięgania po preparaty z żelazem!

Zbyt dużo żelaza w organizmie – objawy

Jakie są objawy przedawkowania żelaza? Niezależnie od przyczyny wzrostu poziomu żelaza w organizmie, obserwuje się, m.in.:

  • przewlekłe zmęczenie,
  • nadmierną senność,
  • spadek masy ciała,
  • złe samopoczucie fizyczne i psychiczne,
  • niezdrowe (szare, ziemiste) zabarwienie cery,
  • nadmierne wypadanie włosów,
  • zanik owłosienia łonowego i owłosienia pod pachami,
  • nieregularne miesiączki,
  • bóle mięśni i stawów.

Podsumowując, zagrożeniem dla zdrowia jest przede wszystkim żelazo hemowe, które występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego, ale spożywając je z umiarem, nie musimy się obawiać, że dojdzie do magazynowania tego pierwiastka w naszym organizmie i wiążących się z tym problemów zdrowotnych.

Najczęściej do nadmiaru żelaza w organizmie prowadzi stosowanie leków i suplementów diety z żelazem; powodem magazynowania żelaza przez organizm są też różne chorzenia np. zapalenie trzustki, wirusowe zapalenie wątroby, alkoholowe stłuszczenie wątroby, hemochromatoza pierwotna i inne choroby metaboliczne.

Czytaj też:
Nadmiar wody w organizmie? Sięgnij po te zioła