Zakładanie cewnika kojarzone jest z dyskomfortem. Choć nie należy ono do najprzyjemniejszych, to czasami bywa koniecznością. Cewnikowanie znajduje zastosowanie na etapie diagnostyki oraz leczenia różnych schorzeń, jak również stosowane jest po zabiegach chirurgicznych. Z cewnikowaniem miało do czynienia większość pacjentów, którzy byli poddawani operacjom w znieczuleniu ogólnym.
Co to jest cewnik?
Cewnikowanie znane jest w medycynie od bardzo dawna. Cewnikiem nazywamy specjalną rurkę, która wprowadzana jest do wnętrza ciała pacjenta w celu umożliwienia odpływu np. moczu, jeżeli nie jest on możliwy w naturalny sposób. Cewnik może także służyć w celu:
- podawania leków,
- podawania kontrastu,
- upuszczenia płynu,
- odbarczenia (zmniejszenia ciśnienia),
- dokonywania pomiarów dobowej ilości moczu.
Najbardziej znanym i najczęściej stosowanym cewnikiem, jest cewnik urologiczny, który występuje w kilku rodzajach. Wyróżniamy także cewniki zakładane do tętnic m.in. tętnicy płucnej lub udowej.
Kiedy stosowane jest cewnikowanie?
Cewnikowanie jest niezbędną czynnością medyczną w przypadku diagnostyki oraz leczenia różnych schorzeń. Znajduje ono zastosowanie m.in.:
- w celu umożliwienia swobodnego odpływu moczu po zabiegach chirurgicznych,
- w celu umożliwienia swobodnego odpływu moczu w schorzeniach układu moczowego,
- w celu odprowadzania moczu bezpośrednio z moczowodów,
- w celu odprowadzania płynów, które gromadzą się w narządach i jamach ciała,
- w celu drenażu ran,
- w celu wyrównania wysokiego ciśnienia płucnego.
Cewnikowanie układu moczowego to typowa procedura medyczna w przypadku pacjentów, którzy np. zapadli w śpiączkę lub zostali wprowadzeni w stan śpiączki farmakologicznej, pacjentów po udarach, kobiet poddawanych cesarskiemu cięciu, zabiegów chirurgicznych w obrębie układu pokarmowego, płciowego i moczowego, zastoju moczu w pęcherzu moczowym, schorzeń nerek.
Rodzaje cewników
Cewniki mogą różnić się pod względem budowy oraz sposobu wprowadzania do ciała. W większości przypadków to wykonane z odpowiednich materiałów i zakończone woreczkiem zbiorczym rurki, które wprowadzane są do pęcherza moczowego lub moczowodów przez cewkę moczową. Cewnikowanie może odbywać się także poprzez powłoki ciała i prowadzić bezpośrednio do pęcherza. W medycynie stosowane są także cewniki żylne służące w celu dializowania pacjentów z uszkodzonymi lub nieprawidłowo funkcjonującymi nerkami oraz cewniki zakładane poprzez tętnice.
Czy cewnikowanie boli?
Samo cewnikowanie nie jest bolesne. Dyskomfort może być odczuwany podczas zakładania cewnika, jednak coraz częściej w czasie przeprowadzania tej procedury medycznej stosowane jest znieczulenie. Nieprzyjemne może być także wyciąganie cewnika. Pacjenci korzystający z cewnika przez dłuższy czas mogą odczuwać dyskomfort związany przede wszystkim z koniecznością poruszania się. Dolegliwości bólowe oraz inny dyskomfort związany z cewnikowaniem przez cewkę moczową trzeba skonsultować z lekarzem, bo może on wskazywać na stan zapalny.
Zakażenia podczas cewnikowania nie należą do rzadkości i mogą być związane zarówno z atakiem bakterii szpitalnych, jak i nieprawidłowym korzystaniem z cewnika w warunkach domowych.
W przypadku pacjentów, którzy korzystają z cewnika na co dzień, konieczne jest przestrzeganie zasad higieny podczas opróżniania woreczków na mocz, jak również kontrolowanie czystości okolicy cewki moczowej. Możliwe jest także wystąpienie powikłań związanych z cewnikowaniem np. zakażeń układu moczowego i gruczołu krokowego. W przypadku długotrwałego cewnikowania dość często dochodzi do przerostu cewki moczowej.