Rzeżucha to roślina nie tylko o skomplikowanej nazwie, której poprawny zapis ortograficzny może sprawiać trudność (jej oboczna nazwa nie jest już tak urocza, ale łatwiejsza: pieprzyca siewna). To także cenne źródło zdrowia, które można sobie samodzielnie wyhodować w warunkach domowych. Podobno rzeżucha była znana już starożytnym Rzymianom, którzy polubili jej charakterystyczny ostry smak.
Właściwości zdrowotne rzeżuchy
1. Rzeżucha stanowi źródło witaminy K
I z tego powodu polecana jest dzieciom oraz... osobom starszym. Witamina K stanowi bowiem klucz do wzmocnienia kości. Chroni organizm osób starszych przed osteoporozą, a młodszym pozwala na zdrowy wzrost, zapobiegając wypłukiwaniu z kości minerałów, m. in. wapnia. Co ciekawe, gotowanie sprawia, że poziom witaminy K w rzeżusze jeszcze się zwiększa. W jednej 34-gramowej porcji rzeżuchy mieści się tyle witaminy K, że pokrywa ona 104 procent dziennego zapotrzebowania organizmu na ten składnik.
2. Rzeżucha zawiera wiele witamin i minerałów
Witamina K to nie jedyny dobroczynny składnik zawarty w rzeżusze. Jak wskazują dane amerykańskiego Departamentu Rolnictwa (USDA), w 34-gramowej porcji rzeżuchy znajdują się:
- Witamina A – 22 procent dziennego zapotrzebowania
- Witamina C – 24 procent dziennego zapotrzebowania
- Wapń – 4 procent dziennego zapotrzebowania
- Magnez – 4 procent dziennego zapotrzebowania
- Węglowodany – 0,4 g
- Białko – 0,8 g
- Błonnik – 0,2 g
- Rzeżucha nie zawiera tłuszczu
3. Rzeżucha zawiera antyoksydanty mogące zapobiegać chorobom przewlekłym
Antyoksydanty (przeciwutleniacze) chronią komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, które z kolei często prowadzą do stresu oksydacyjnego. Stres oksydacyjny jest powiązany z wpływaniem na rozwój takich chorób jak cukrzyca, niektóre nowotwory, choroby układu krążenia. W jednym z badań, w którym przyjrzano się 12 różnym warzywom wykazano, że w rzeżusze zawartych jest ponad 40 różnych flawonoidów, rodzaju przeciwutleniaczy. Rzeżucha przewyższała wszystkie inne biorące udział w badaniu warzywa pod względem skuteczności neutralizowana wolnych rodników.
4. Rzeżucha może chronić organizm przed rozwojem nowotworów
W roślinie zawarte są izotiocyjaniany, takie jak sulforafan i izoriocyjanian fenylu, które chronią zdrowe komórki przed uszkodzeniami, dezaktywując substancje rakotwórcze oraz blokując rozprzestrzenianie się nowotworów. Wykazano, że izotiocyjaniany zawarte w rzeżusze zapobiegają rozwojowi nowotworu okrężnicy, płuc, prostaty, piersi, skóry.
5. Rzeżucha wspomaga zdrowie serca
I to na wiele sposobów. Przede wszystkim, należy do roślin kapustowatych, a jak wykazano w badaniu z udziałem 500 000 osób, rośliny te zmniejszają ryzyko rozwoju chorób serca o 16 procent. Także zawarte w roślinie przeciwutleniacze wspomagają zdrowie serca. Jedne z nich, karetonoidy, powodują również, że zmniejsza się ryzyko wystąpienia udaru mózgu i zawału serca. Z kolei azotany dbają o zdrowie naczyń krwionośnych. Wykazano również (na razie jedynie w badaniach na szczurach), że spożywanie rzeżuchy może zmniejszyć poziom cholesterolu w organizmie.
6. Rzeżucha wspomaga odporność organizmu
Głownie dzięki zawartości witaminy C, która zwiększa produkcję białych krwinek, zwalczających infekcję. Warto jednak dodać, że – wbrew powszechnemu przekonaniu – witamina C nie zapobiega przeziębieniom, jednak wpływa na skrócenie czasu ich trwania.
7. Rzeżucha dba o zdrowie oczu
Jest bardzo zielona, ponieważ zawiera dwa barwniki: luteinę i zeaksantynę. To też te barwniki odpowiadają za to, że widzimy kolory. Co więcej, spożywanie rzeżuchy wpływa na lepszą ochronę oka przed promieniowaniem UV.
8. Rzeżucha jest zalecana w diecie odchudzającej
Zawiera tylko 4 kalorie i nie ma w składzie tłuszczu, więc świetnie nadaje się do jedzenia w czasie diety odchudzającej. Lub po prostu na zdrowej diecie. Co więcej, ma w sobie także, jak wspomniano wyżej, mnóstwo dobroczynnych składników.
Jak jeść rzeżuchę?
Najlepiej na surowo lub po gotowaniu na parze, by zachowała jak najwięcej swoich właściwości. Rzeżuchę można wykorzystać na wiele sposobów: dodać do sałatki, do zupy pod koniec gotowania, zastąpić nią sałatę na kanapce, wymieszać z czosnkiem i oliwą i zrobić pesto, podawać z jajkami.
Przeciwwskazania do jedzenia rzeżuchy
Rzeżucha ma ostry smak, który nie każdemu może przypaść do kulinarnego gustu. Wykazuje również właściwości moczopędne, więc lepiej, by nie sięgały po nią osoby z problemami z pęcherzem czy nerkami. Rzeżucha pobudza również wydzielanie soków trawiennych, więc ostrożnie powinny do niej podchodzić osoby ze stanami zapalnymi jelit i wrzodami żołądka.
Czytaj też:
Dlaczego warto zasiać rzeżuchę? 9 właściwości prozdrowotnych