Zdrowy tryb życia jest w modzie. O właściwe odżywianie dba coraz więcej Polaków. Prawda?
Według raportu „Planeta. Zdrowie. Przyszłość”, który opublikowaliśmy w marcu tego roku, coraz więcej Polaków deklaruje, że odżywia się zdrowiej, niż kiedyś. I to jest dobra wiadomość. Najwyższy odsetek takich deklaracji w 2019 roku odnotowano wśród rodzin z dziećmi i wyniósł 49%. W Polsce rośnie świadomość, że nawyki żywieniowe i aktywność fizyczna są kluczowe, by jak najdłużej żyć w zdrowiu. Natomiast jest wciąż sporo do zrobienia.
Wnioski z naszej analizy pokazują, że problemem wielu Polaków jest niezbilansowana dieta. Dla przykładu niedobór wapnia w diecie dotyczy osób w każdym wieku. Generalnie, jako naród, jesteśmy daleko od podium, jeśli chodzi o długość życia w zdrowiu. Powinniśmy zacząć traktować jedzenie jako długofalową inwestycję w zdrowie.
Właśnie dlatego powstał ten raport - na podstawie wniosków z niego płynących, chcemy pokazać konsumentom konsekwencje dokonywania nieprawidłowych wyborów żywieniowych i zainspirować ich do dokonywania bardziej przemyślanych decyzji.
Jakie popełniamy błędy? Kto najczęściej?
Wyniki badań Instytutu Kantar, na które powołujemy się w naszej analizie, pokazują, że świeże owoce i warzywa stanowią podstawę diety u zaledwie połowy z nas. Wskaźnik ten od dekady utrzymuje się na tym samym poziomie, a w niektórych grupach wręcz spada. Co więcej - lubimy kupować niezdrowe jedzenie i ten trend z kolei rośnie.
Ponadto wielu z nas nie zwraca uwagi na to co je, jak często, w jakich proporcjach lub w jakich warunkach. Skutki tego podejścia znajdują odzwierciedlenie w stanie zdrowia, bardzo często już w średnim wieku. Najmniej czasu na jedzenie obiadów mają rodziny z dziećmi, a najwięcej osoby po 60 r.ż. Podobnie jest z czasem na przygotowywanie i gotowanie posiłków w domu, choć obecnie mogło to się zmienić.
Warto pamiętać, że brak czasu wpływa nie tylko na częstotliwość posiłków i czas ich spożycia, ale też na jakość jedzenia. Ciekawym jest, że, ponownie powołam się na badania, w 2010 roku 56% rodzin z dziećmi deklarowało, że jadanie w barach szybkiej obsługi jest niezdrowe. W 2019 roku było to już tylko 43% badanych. Tymczasem analizy naukowe potwierdzają, że zbilansowana dieta może zminimalizować ryzyko m.in. otyłości, cukrzycy czy nowotworów[1], warto więc o nią zadbać.
W analizie znajduje się interesujący rozdział o niedoborach wapnia w diecie Polaków. Jak duży to problem?
Polacy mają największe niedobory wapnia na terenie Europy[2], a wapń jest jednym z najważniejszych składników mineralnych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odpowiednia ilość tego składnika mineralnego, dostarczanego wraz z posiłkami, jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju kości u dzieci oraz utrzymania zdrowych kości w podeszłym wieku[3]. Muszę tutaj podkreślić, że źródłem dobrze przyswajalnego wapnia są produkty mleczne. Są one cenione przez ekspertów ds. żywienia ze względu na swoją wartość odżywczą i rekomendowane w zbilansowanej diecie.
Zdrowa dieta wpływa na nasz stan zdrowia. A na emocje? Zdrowa dieta może dawać szczęście?
Jak stwierdził profesor Janusz Czapiński, opiekun merytoryczny analizy „Planeta. Zdrowie. Przyszłość”, istnieje silny związek diety z subiektywnym dobrostanem, czyli poczuciem szczęścia, zadowoleniem z życia, pozytywnym bilansem emocjonalnym. Potwierdzają to również badania naukowe, które pokazują, że 95% serotoniny, czyli hormonu szczęścia, zlokalizowane jest w jelitach[4]. Na przykład, warto włączać do swojej diety, naturalnie występujące w produktach probiotyki, czyli żywe mikroorganizmy, które przyjmowane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne. Aż 70% naszej odporności pochodzi z jelit. Dbając o zdrowie dbamy też o nasze samopoczucie.
W kontekście pandemii bardzo często pojawia się termin „choroby współistniejące”, czyli takie które mają wpływ na przebieg COVID-19. Wiele z nich to choroby będące skutkiem złej diety. Odpowiednia dieta może nam pomóc w walce z COVID-19?
Doniesienia medialne potwierdzają, że choroby współistniejące mają wpływ na przebieg COVID-19. Wśród nich wymienia się m.in. cukrzycę, choroby układu sercowo-naczyniowego i nowotwory, a więc choroby dietozależne. Już na długo przed pandemią naukowcy informowali, że nieprawidłowe żywienie jest przyczyną nawet 80 chorób[5]. Obecnie cierpi na nie już 12 mln Polaków[6].
Odpowiednia dieta oraz prawidłowe i trwałe nawyki żywieniowe mogą nam pomóc w utrzymaniu zdrowia. Musimy jednak pamiętać, że właściwa dieta nie uchroni nas przed zachorowaniem na COVID-19.
Zdrowe nawyki żywieniowe to także świadomy wybór konkretnych produktów i właściwa ocena ich wartości odżywczej. To nie jest proste gdy stoimy w gąszczu sklepowych półek. Jak wybierać wartościowe produkty?
Świadome decyzje zakupowe to te, które biorą pod uwagę wartość odżywczą produktu. Niestety nie każdy z nas ma specjalistyczną wiedzę potrzebną do zrozumienia informacji podanych na opakowaniu. Zazwyczaj mamy również ograniczony czas na zakupy w sklepie, szczególnie teraz w czasie wciąż trwających obostrzeń związanych z COVID-19.
Z pomocą konsumentom przychodzi znany już w Europie system Nutri-Score, który, jako pierwszy producent, stopniowo wdrażamy na produktach Danone. Jest to niezależny, ponieważ opracowany przez naukowców, system oznaczania produktów spożywczych za pomocą 5 liter i odpowiadających im kolorów. W ten prosty sposób pokazuje całościową ocenę wartości odżywczej i wskazuje czy dany produkt powinien być wybierany częściej lub w większych ilościach, czy rzadziej lub w mniejszych ilościach. Cieszę się, że w Polsce wprowadzenie oznaczenia deklarują kolejne firmy, ponieważ to da konsumentom transparentność tego, co wybierają.
Jak działa Nutri-Score? Czy produkty oznaczone literą D to te których spożycie powinniśmy ograniczać?
Nutri-Score, w przeciwieństwie do innych systemów oznaczenia wartości odżywczej na produktach, nie jest oceną poszczególnych składników. Stanowi on gotową, całościową interpretację wartości odżywczej produktu. W ocenie Nutri-Score uwzględnione są zarówno składniki, które należy w diecie ograniczać, jak i składniki korzystne, których spożycie należy promować.
System ten opisuje rolę produktów w diecie, czyli najprościej mówiąc, wskazuje jak często oraz w jakich ilościach powinny być spożywane. Produkty oznaczone literami A i B należy spożywać częściej lub w większych ilościach, C – umiarkowanie, a te z literami D i E rzadziej, lub mniejszych ilościach, bo zawierają więcej tłuszczów nasyconych, cukru, czy soli.
Każdy produkt, niezależnie od oceny w systemie Nutri-Score, może mieć swoje miejsce w diecie. Wybrany świadomie, może dostarczyć składników odżywczych w odpowiedniej ilości i proporcji. Dlatego warto wiedzieć, że oceny D i E nie świadczą na niekorzyść danego produktu, wskazują jedynie, że powinno się go spożywać z umiarem. Przykładem takiego produktu w naszym portfolio jest Fantasia, która należy do kategorii tzw. „przyjemnościowej”.
Czy w ten sposób oznakowane będą wkrótce wszystkie produkty marki?
Jesteśmy przekonani, że czytelne oznaczenie produktów systemem Nutri-Score ułatwi konsumentom podejmowanie właściwych, a przy tym prostych wyborów żywieniowych, a to pierwszy krok do utrzymania zdrowia na lata.
Oznaczenie Nutri-Score znajduje się już na wybranych opakowaniach produktów Activia, Actimel oraz Danonki i docelowo znajdzie się na całym naszym portfolio. Ja czekam z niecierpliwością na przełom października i listopada, kiedy to na sklepowych półkach pojawi się nasz flagowy produkt Danio – serek o smaku waniliowym. Jego klasyfikacja w systemie Nutri-Score to B.
Czym jest wizja „One Planet. One Health”?
Jeśli miałbym w jednym zdaniu podsumować, czym zajmuje się Danone, to odpowiedziałbym, że wszystkim naszym działaniom przyświeca dbanie o zdrowie, które rozumiemy bardzo szeroko. I tego dotyczy wizja Danone, One Planet. One Health. Mamy jedno zdrowie i jedną planetę – powinniśmy o nie odpowiednio zadbać.
Wdrożenie Nutri-Score na produktach odzwierciedla nasze zaangażowanie w realizację części naszej wizji. Jest to kolejny krok, obok programów edukacyjnych i zobowiązania do ciągłego doskonalenia wartości żywieniowej naszych produktów, w promowanie prawidłowego odżywiania i świadomych wyborów żywieniowych.
Co możemy zmienić w naszym sposobie odżywiania i postepowania z żywnością by pomóc planecie? Co, ze swojej strony, robi DANONE?
Warto zacząć od tego, że nie tylko to, co jemy i kupujemy, ale także to, co robimy z przeterminowaną żywnością lub resztkami jedzenia ma wpływ na kondycję planety.
Z naszego raportu wynika, że w 2019 roku blisko połowa Polaków deklarowała, że jest gotowa na zmiany w stylu życia, aby poprawić stan środowiska naturalnego. Co może zrobić każdy z nas? Media - za ekspertami – podsuwają wiele pomysłów, w tym ograniczanie ilości mięsa w diecie, planowanie zakupów w taki sposób, aby nie wyrzucać niewykorzystanych produktów, minimalizowanie wykorzystania plastiku tam, gdzie to możliwe, czy segregowanie śmieci. A to tylko początek listy.
Oczywiście odpowiedzialność nie ciąży wyłącznie na konsumentach. Ogromny wpływ na kondycję środowiska ma powiązana z konsumpcją produkcja żywności. W Danone czujemy się odpowiedzialni za to, dlatego działamy w myśl zrównoważonego rozwoju na każdym etapie życia produktu. Zaczynając od pierwszego ogniwa, czyli polskich rolników od których pozyskujemy mleko w ramach długofalowej, wieloletniej współpracy, poprzez wdrożenie działań domykających obieg w fabrykach, aż po projektowanie opakowań zgodnie z zasadami eco-design. Warto dodać, że do naszej oferty wprowadziliśmy też produkty roślinne pod marka Alpro, które cieszą się zainteresowaniem konsumentów.
Z naszej perspektywy, w pełni zgadzamy się, że współczesne wyzwania związane z odpowiedzialnym gospodarowaniem plastikiem wymagają pilnych i spójnych działań. Wierzymy, że tylko łącząc siły możemy skutecznie walczyć z tym problemem, dlatego przystąpiliśmy do Polskiego Paktu Plastikowego, który stanowi część międzynarodowej inicjatywy środowiskowej Plastics Pact Network Fundacji Ellen MacArthur. Wspólnie z 11 innymi członkami Polskiego Paktu zobowiązaliśmy się do realizacji celów skupionych wokół 6 celów do których należy m.in. eliminacja zbędnych lub problematycznych pod katem recyklingu elementów opakowania, zapewnienie by 100% opakowań z tworzyw sztucznych nadawało się do ponownego wykorzystania lub recyklingu czy zwiększenie udziału surowców wtórnych w nowych opakowaniach z tworzyw sztucznych.
[1] Raport „Planeta.Zdrowie.Przyszłość” - Gazetalekarska.pl, „12 mln Polaków cierpi na choroby dietozależne”, (link: https://gazetalekarska.pl/?p=37355)
[2] National-geographic.pl, “Niedobory składników odżywczych na świecie – przegląd naukowy”, 26 września 2019r. (link: https://www.national-geographic.pl/national-geographic/niedobory-skladnikow-odzywczych-na-swiecie-przeglad-naukowy)
[3] Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2014
[4] Cukrowska B., Znaczenie programowania mikrobiotycznego w rozwoju przewlekłych chorób nieinfekcyjnych. Standardy Medyczne/Pediatria, 2016; 13:808-818.
[5] Sprawynauki.edu.pl, „Choroby dietozależne”, 26 listopada 2019 r.
(link: http://www.sprawynauki.edu.pl/archiwum/dzialy-wyd-elektron/297-medycyna-el/4239-choroby-dietozalezne)
[6]Gazetalekarska.pl, „12 mln Polaków cierpi na choroby dietozależne”(link: https://gazetalekarska.pl/?p=37355)