Wdzięczność, akt doceniania dobra w swoim życiu, może przynieść osobie praktykującej ją wiele korzyści. Jest silnie powiązana z kilkoma wskaźnikami dobrostanu psychicznego, w tym satysfakcją życiową, otwartością i wybaczaniem. Ponadto istnieją pewne dowody, że może to być pomocna w radzeniu sobie z depresją i lękiem. Jednak nowa metaanaliza opublikowana w czasopiśmie Journal of Happiness Studies sugeruje, że nie jest do końca skuteczna w leczeniu tych schorzeń.
Analiza badań dotyczących wdzięczności
Analiza obejmowała dane z 27 indywidualnych badań dotyczących wdzięczności i jej zdolności do zmniejszania objawów depresji i lęku. W sumie w badaniach wzięło udział 3675 osób. Uczestnicy badania zostali poproszeni o wykonanie różnorodnych ćwiczeń wdzięczności. Najczęściej były to: „trzy dobre rzeczy” i „wizyta wdzięczności”. To pierwsze polegało na tym, aby osoba wymieniła trzy rzeczy, które poszły jej dobrze tego dnia. Drugie zakładało napisanie listu z podziękowaniami do kogoś, kto zmienił twoje życie, a następnie przeczytanie w obecności tej osoby.
Grupę kontrolną proszono także o wykonanie ćwiczeń niezwiązanych z wdzięcznością. Niektóre z badań trwały tylko jeden dzień, podczas gdy inne kazały uczestnikom wykonywać ćwiczenie do 8 tygodni. David Cregg, doktorant z The Ohio State University i dr Jennifer Cheavens, profesor psychologii na Ohio State University, przeanalizowali wpływ wdzięczności na objawy depresji i lęku.
Co odkryli naukowcy?
Chociaż wykonywanie ćwiczeń wdzięczności przyniosło wiele korzyści, autorzy badania stwierdzili, że nie był to wystarczająco silny efekt, aby zalecić go jako leczenie. Cregg sugeruje, że lepiej byłoby zamiast tego stosować sprawdzone metody leczenia, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT). „Nasze badanie dotyczyło tylko objawów depresji i lęku – powiedział Cregg – Możliwe, że ćwiczenia wdzięczności mogą przynieść inne korzyści, takie jak polepszenie relacji, ale nie mogliśmy zbadać tego dokładnie”.
„Może istnieć potencjał, by interwencja wdzięczności mogła być dodatkiem do CBT, ale najpierw musielibyśmy przeprowadzić więcej badań. Sugerowałbym, że jeśli ktoś zamierza wykonać ćwiczenie wdzięczności, powinien to zrobić, ponieważ jest ono z natury cenne” – podsumował Cregg.
Czytaj też:
Zdrowie psychiczne w czasie pandemii COVID-19 – jak o nie dbać?
Dr Joshua Klapow, psycholog kliniczny i profesor nadzwyczajny na University of Alabama w Birmingham, który nie był częścią badania, podkreślił również, aby dwojako patrzeć na wyniki badania. „Jeśli chcesz leczyć lęk lub depresję, nie polegaj wyłącznie na praktyce wdzięczności. Jeśli jednak chcesz stać się bardziej optymistyczny, mieć bardziej pozytywne nastawienie do życia, być szczęśliwszym i poprawić swoje samopoczucie, wówczas... praktyka wdzięczności może być bardzo skutecznym narzędziem” – powiedział.
Klapow zgodził się z zaleceniami Cregga dotyczącymi terapii takich jak CBT. „Interwencje poznawcze i behawioralne, które koncentrują się na systemach przekonań, wraz ze strategiami aktywizacji oraz relaksacją i psychofizjologiczną regulacją lęku, prawdopodobnie będą bardziej skuteczne niż sama praktyka wdzięczności” – powiedział. Zasugerował ponadto, że praktykowanie wdzięczności może być stosowane jako uzupełnienie profesjonalnego leczenia.
Inne środki samopomocy
Kiedy nie ma diagnozy medycznej, istnieje kilka środków samopomocy, które mogą być przydatne w przypadku objawów depresji i lęku. W przypadku depresji radzi się pacjentom eksponować na naturalne światło dzienne 1-2 godziny dziennie. Ważne są także codzienne ćwiczenia oraz rutynowe wzorce z 7-8 godzinami snu dziennie. Należy dbać o codzienne interakcje społeczne. W przypadku objawów lękowych: oddychanie przeponowe, postępujące rozluźnienie mięśni, strategie uważności, kontrolowane oddychanie medytacyjne i joga. Dodatkowo zaleca się zmniejszyć spożycie kofeiny, codzienne ćwiczenia i rutynowe wzorce snu.
Czytaj też:
Skutki uboczne odstawienia antydepresantów mogą być poważne