Gaslighting to formy emocjonalnego nadużycia, gdy jedna osoba stopniowo manipuluje inną, aby uzyskać kontrolę. Może dziać się to w związku, ale również w przyjaźni, i relacjach rodzinnych. Oświadczenia i oskarżenia oparte są zwykle oparte na rażących kłamstwach lub wyolbrzymianiu prawdy.
Jak przejawia się gaslighting?
1. Uporczywe kłamstwa lub oszustwa
Przewlekłe kłamstwo i oszustwo to jedne z najczęstszych rodzajów bierno-agresywnego gaslightingu, w którym agresor tworzy fałszywą narrację przeciwko odbiorcy. Ponieważ celem jest fałszowanie prawdy w celu dominacji, wykorzystywania i kontrolowania relacji, kłamstwa i oszustwa często służą do odwrócenia uwagi od prawdziwych problemów (tj. własnych wykroczeń i odpowiedzialności zapalającego), oskarżając jednocześnie ofiarę jako źródło problemu.
„Kiedy przyłapałam mojego chłopaka na seksie z kimś, powiedział wprost, że to moja wina. Nazwał mnie wariatką”
– Kobieta w związku.
2. Uporczywe obwinianie
Ponieważ celem takiego zachowania jest niewłaściwe ukierunkowanie prawdy, uporczywe obwinianie bez weryfikacji lub ważności służy jako podstępna, pasywno-agresywna machina, która ma utrzymać gaslightera w ofensywie. Negatywność, oparta w dużej mierze na fałszu lub przesadach, a nie na dowodach, szkodzi wiarygodności i reputacji ofiary.
„Praca wykonywana przez twój dział to strata czasu i zasobów. Jak w ogóle uzasadniasz swoje zatrudnienie?”
- Anonimowy menedżer
3. Trwały negatywny sarkazm
Ukryty za uśmiechem, negatywny humor może systematycznie poniżać ofiarę przez ciągłe wyśmiewanie i zawstydzanie kogoś w sytuacjach prywatnych i publicznych, zyskując w ten sposób wypaczoną władzę. Sarkazm może być użyty do poniżenia jednostki na podstawie jej wyglądu fizycznego, cech osobistych, indywidualnych zdolności, pochodzenia społeczno-ekonomicznego i kulturowego, płci i orientacji, itp.
4. Negatywne plotki
Obmawianie za plecami ofiary to forma osobistego ataku, która podważa jej reputację i wiarygodność. Negatywne plotki często zacierają lub rażąco wyolbrzymiają prawdę. Podstępny i oślepiający charakter negatywnych plotek polega na tym, że po wielokrotnym ich powtarzaniu ludzie w kręgach plotkarskich mogą zaakceptować niepotwierdzone plotki jako prawdę i odrzucić ustalanie faktów, nawet gdy przedstawiane są twarde dowody przeciwne. Odbiorca jest traktowany z nieuzasadnioną stronniczością, dyskryminacją, a nawet pogardą.
5. Krzywdzące porównania
Niekorzystnie wobec rówieśników porównania, bez wspierania i akceptacji to również forma przemocy psychicznej. Negatywne porównanie społeczne jest często zamaskowane jako „rada”, która jest „dobra” dla odbiorcy, podczas gdy faktycznie bardziej szkodzi danej osobie. Z biegiem czasu negatywne porównania społeczne mogą ulec patologizacji i stać się częścią dysfunkcjonalnej narracji, piętnując odbiorcę.
- „Dlaczego nie możesz zachowywać się jak swoje rodzeństwo?”
- „Powinieneś radzić sobie równie dobrze, jak twój kolega!”
- „On w twoim wieku osiągnął już sukces”.
6. Trwałe wykluczenie społeczne
Często pod byle pretekstem gaslighter może otwarcie lub potajemnie wykluczyć odbiorcę z kontaktu z przyjaciółmi, rodziną, rówieśnikami, społecznością i innymi grupami społecznymi. W ten sposób ofiara zostaje pozbawiona pozytywnych więzi, zdrowego wsparcia i dających siłę zasobów.
„Wkrótce po ślubie mój mąż chciał ograniczyć moje kontakty z przyjaciółmi i rodziną. Powiedział mi, że jest jedynym, któremu mogę zaufać, a wszyscy inni kłamią.
- Anonimowa żona.
Czytaj też:
8 oznak, że twój partner zabija twoje poczucie własnej wartości