Katarzyna Pinkosz: Pani Profesor zajmuje się chorobami neurologicznymi, w tym nerwowo-mięśniowymi. Jak ocenia Pani postęp w ich leczeniu w ostatnich latach?
Prof. Anna Kostera-Pruszczyk: Ostatnie lata to eksplozja możliwości leczenia; co prawda na razie dotyczy to niewielkich grup pacjentów, jednak faktycznie wiele dobrego się dzieje. To przede wszystkim ogromny przełom w możliwości wczesnej diagnostyki w ramach badań przesiewowych przeprowadzanych u noworodków w kierunku rdzeniowego zaniku mięśni (SMA), jak również leczenia tej choroby. Pojawiła się też terapia dla części pacjentów z dystrofię mięśniową Duchenne’a – inną, bardzo ciężką choroba mięśni, są też nowe terapie objawowe dla pacjentów z chorobami ultrarzadkimi z grupy chorób nerwowo-mięśniowych. Żyjemy w takim czasie, w którym współczesna medycyna może więcej zaoferować grupie chorych z ciężkimi, postępującymi chorobami.
Nagroda Innowatory 2022 w kategorii Medycyna to nagroda za Pani pracę, ale też za to, że najnowsze osiągnięcia medycyny udaje się wprowadzić w Polsce. To m.in. Pani działania prowadzone od wielu lat doprowadziły do sytuacji, że Polska dziś jest jednym z czterech krajów na świecie, w których najbardziej kompleksowo leczy się chorobę jeszcze kilka lat temu będącą wyrokiem – SMA.
Odbieram tę nagrodę jako wyróżnienie dla całego naszego środowiska. Medycyna to działania zespołowe wielu osób, które chcą przybliżać nowoczesne terapie naszym pacjentom. W wielu ośrodkach w Polsce mamy znakomitych neurologów i neurologów dziecięcych, którzy bardzo zaangażowali się w przybliżenie tych nowych terapii dla pacjentów. Kolejnym wielkim wyzwaniem są oczekiwania związane z poprawą diagnostyki – dzięki Planowi dla Chorób Rzadkich. Jeśli to się uda, to będzie już w niedalekiej przyszłości źródłem wielkiej satysfakcji dla naszych pacjentów.
Nagroda Innowatora dla Pani, ale też całego zespołu neurologów, bo zmieniacie życie pacjentów. Jak w przypadku SMA: jeszcze kilka lat temu chorzy nie mieli szans na życie, na normalny rozwój, a dziś można nie zobaczyć objawów choroby…
Rzeczywiście, doskonale pamiętam czas, kiedy tych terapii nie było. Zmiany, które teraz zaszły, oceniam nie tylko z perspektywy choroby, o której czyta się w piśmiennictwie naukowym, ale też z perspektywy życia bardzo wielu osób, które są i będą pacjentami mojej kliniki i innych klinik neurologicznych w Polsce. Tym większa radość, że te wielkie nowe możliwości terapii stają się też dostępne dzięki decyzjom refundacyjnym, zmianom systemowym.
Najlepszy lekarz, jeśli nie będzie miał odpowiednich narzędzi do leczenia, nie będzie w stanie skutecznie pomagać pacjentom. Tym bardziej cieszę się z tych wszystkich zmian, jakie zachodzą.
Czy w innych chorobach neurologicznych są szanse na tak spektakularne zmiany, jak w przypadku SMA?
Mam wrażenie że środowisko neurologów jest środowiskiem, które uważa, że nie ma rzeczy niemożliwych. Bardzo intensywnie uczestniczymy w badaniach naukowych, klinicznych, ale też w działaniach systemowych, które poprawiają leczenie chorób neurologicznych w Polsce. Choroby neurologiczne stanowią jedno z większych wyzwań współczesnej medycyny, szczególnie w krajach rozwiniętych. Chcemy aktywnie kształtować lepszą przyszłość dla naszych pacjentów, znając ich potrzeby. Rozumiemy też, że włączenie się w działania systemowe może zmienić życie nie tylko jednego, konkretnego pacjenta, który trafił do lekarza mającego dużą wiedzę i empatię, ale wszystkich pacjentów w Polsce. Zależy nam, żeby uzyskali dobry dostęp do diagnostyki i terapii chorób neurologicznych, niezależnie od tego, gdzie mieszkają.
Prof. dr hab. n. med. Anna Kostera-Pruszczyk, specjalistka w dziedzinie pediatrii, neurologii i neurologii dziecięcej, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, która należy do Europejskiej Sieci Referencyjnej dla Chorób Nerwowo-Mięśniowej EURO NMD. W Klinice znajduje się m.in. Oddział Kliniczny Chorób Rzadkich Nerwowo-Mięśniowych dla Dzieci, Oddział Kliniczny Chorób Rzadkich Nerwowo-Mięśniowych dla Dorosłych, Oddział Udarowy, Oddział Kliniczny Intensywnej Opieki Neurologicznej (OION).
Nagrodę wręczał minister Adam Niedzielski. W tej samej kategorii nagrodę otrzymał też prof. Mieczysław Walczak:
Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy z prof. Anną Kosterą-Pruszczyk:
