Dzieci niepełnosprawne 4 razy bardziej narażone na przemoc

Jak przypominają autorzy analizy, przemoc wobec dzieci jest ciągle dużym i poważnym problemem globalnym. Ze światowego raportu opublikowanego w 2006 r. wynika, że w 2002 r. zamordowanych zostało w sumie 53 tys. dzieci do 17. roku życia, a 150 mln dziewczynek i 75 mln chłopców padło ofiarą przemocy seksualnej. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że ok. 5 proc. wszystkich dzieci do 14. roku życia (tj. ok. 93 mln) jest niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub dużym.

Badania na dorosłych wskazują, że osoby z niepełnosprawnością częściej stają się ofiarą przemocy, zwłaszcza jeśli są upośledzone intelektualnie. I choć istnieje uzasadnione podejrzenie, że ta sama prawidłowość dotyczy dzieci z niepełnosprawnością, dotychczas nie przeprowadzono na ten temat badań, które pozwoliłyby ocenić rozmiary tego zjawiska. Naukowcy z Liverpool John Moores University w Liverpoolu razem z kolegami z Wydziału Prewencji Przemocy, Urazów oraz Niepełnosprawności Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Genewie przeanalizowali dane zebrane w ciągu ostatnich 20 lat w 17 różnych badaniach, które prowadzono w USA, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Izraelu, Hiszpanii oraz Finlandii. Łącznie objęły one ponad 18 tys. dzieci przeważnie w wieku od 2 do 18 lat, u których występowała jakaś niepełnosprawność – np. upośledzenie sprawności fizycznej, sensorycznej (problemy ze słuchem, wzrokiem), schorzenie psychiczne (stany lękowe, zaburzenia emocjonalne i behawioralne, depresja), niepełnosprawność intelektualna lub kilka problemów na raz.

Choć wyniki w poszczególnych badaniach objętych analizą różniły się jej autorzy wyliczyli, że ogólnie ponad jedna czwarta dzieci niepełnosprawnych (blisko 27 proc.) doświadczyła w życiu jakiegoś rodzaju przemocy – fizycznej, seksualnej, emocjonalnej lub zaniedbania. Przemocy fizycznej doznało 20 proc. dzieci, seksualnej ok. 14 proc. a emocjonalnej – 18 proc. Wśród sprawców znaleźli się rodzice i opiekunowie, inni dorośli oraz rówieśnicy.

Okazało się też, że dzieci z niepełnosprawnością są niemal 4-krotnie bardziej narażone na przemoc niż ich sprawni rówieśnicy. Największe ryzyko dotyczyło dzieci z chorobą psychiczną lub niepełnosprawnych umysłowo. W porównaniu z dziećmi sprawnymi lub cierpiącymi z powodu innego rodzaju niepełnosprawności były one bardziej narażone na wykorzystanie seksualne (ryzyko wyższe o 4,6 raza)i emocjonalne (4,3 raza). “Wpływ niepełnosprawności dzieci na jakość ich życia jest w bardzo dużym stopniu uzależniony od sposobu, w jaki inni je traktują. Te badania wskazują, że ryzyko doświadczenia przemocy przez dzieci z tej grupy jest przeważnie 3-4 razy wyższe niż w przypadku dzieci bez niepełnosprawności. Obowiązkiem państwa i społeczeństwa obywatelskiego jest zapewnienie, by takie sytuacje były ujawniane oraz by im zapobiegano" – skomentował główny autor pracy Mark Bellis.

Ekspert zwrócił zarazem uwagę, że analiza jego zespołu ma kilka wad. Przede wszystkim, badania, które w niej uwzględniono były głównie prowadzone w krajach bogatszych. Brak zatem szacunków z krajów biednych, gdzie odsetek niepełnosprawności jest wyższy, przemoc bardziej powszechna, a wsparcie i pomoc dla osób, w tym dzieci, niepełnosprawnych znacznie mniejsze. Dlatego konieczne są dalsze badania, które pozwolą wypełnić luki w danych z biedniejszych regionów. Naukowcy nie dysponowali też danymi, które pozwoliłyby ustalić, w ilu przypadkach niepełnosprawność mogła pojawić się jako skutek przemocy wobec dziecka. Zaznaczają jednak, że przeważnie występowała ona już od urodzenia dziecka lub pojawiła się w pierwszych latach jego życia.