Nadmierne wypadanie włosów – przyczyny, diagnostyka i sposoby zahamowania procesu utraty włosów

Problem wypadania włosów kojarzony jest przede wszystkim z mężczyznami, jednak w równym stopniu dotyczy kobiet. Warto wiedzieć, że wypadanie włosów jest procesem fizjologicznym – gdy zakończy się cykl życia włosa, jest on usuwany, aby na jego miejscu mógł wyrosnąć nowy włos. Każdego dnia tracimy zdrowe włosy, których cykl życia się zakończył – fizjologiczne wypadanie włosów prowadzi do utraty 60-100 włosów na dobę. Niestety, nie zawsze włosy odrastają – ich nadmierne wypadanie może doprowadzić do przerzedzenia włosów, co nie wpływa w pozytywny sposób na samoocenę.

Przerzedzenie włosów to jedna z naturalnych zmian w wyglądzie zewnętrznym, które pojawiają się na skutek postępujących procesów starzenia się organizmu, wpływając m.in. na cykl życia włosa. Wraz z upływem lat włosy stają się rzadsze i bardziej podatne na uszkodzenia, jednak nadmierne wypadanie włosów nie dotyczy jedynie kobiet oraz mężczyzn w średnim i podeszłym wieku.

Nadmierne wypadanie włosów spowodowane jest działaniem różnych czynników. Warto dowiedzieć się, co może być częstą przyczyną oraz kiedy mamy do czynienia z łysieniem i jak poradzić sobie z nadmierną utratą włosów o różnym podłożu.

Najczęstsze przyczyny wypadania włosów

Przyczyny wypadania włosów możemy podzielić na dwie podstawowe grupy, czyli czynniki zewnętrzne i czynniki wewnętrzne.

Przyczyny wypadania włosów związane z działaniem czynników zewnętrznych to m.in.:

• Stres – wypadanie włosów to jeden z częstych objawów przewlekłego stresu.
• Uszkodzenia mechaniczne włosów – do mechanicznego uszkodzenia mieszków włosowych może dojść podczas m.in. częstego zaplatania warkoczyków, noszenia kasków ochronnych i korzystania z nieodpowiednio dobranych akcesoriów do włosów.
• Niewłaściwa pielęgnacja włosów – do nadmiernego wypadania włosów oraz łysienia może doprowadzić stosowanie nieodpowiednich kosmetyków do pielęgnacji i stylizacji, częste farbowanie włosów, suszenie włosów gorącym powietrzem suszarki i częste używanie prostownicy.
• Choroby włosów i skóry głowy.

Przyczyny wypadania włosów związane z działaniem czynników wewnętrznych to m.in.:

• podłoże genetyczne – nadmierne wypadanie włosów często występuje rodzinnie,
• zaburzenia hormonalne, które powodują m.in. choroby tarczycy (niedoczynność lub nadczynność tarczycy),
• zaburzenia hormonalne w okresie ciąży, laktacji, menopauzy i andropauzy,
• zespół policystycznych jajników, czyli PCOS
  
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty),
• stosowanie niektórych leków,
• niedobory witamin i minerałów związane ze stosowaniem ubogiej w składniki odżywcze diety.

Warto wiedzieć, że przyczyną utraty włosów mogą być również stosowane używki. Zaburzenia ukrwienia skóry głowy, które ograniczają odżywienie cebulek włosowych, powoduje m.in. palenie papierosów. Jeżeli składniki odżywcze nie docierają do cebulek włosowych, to widocznie zmniejsza się gęstość włosów, a także pogarsza się ich ogólna kondycja – stają się matowe i podatne na uszkodzenia.

Równie niekorzystny wpływ na włosy ma nadużywanie alkoholu i osłabienie organizmu, które spowodowane jest brakiem snu.

Nadmierne wypadanie włosów a łysienie

W większości przypadków nadmierne wypadanie włosów występuje okresowo, ustępując po wyeliminowaniu wywołujących je czynników zewnętrznych lub wewnętrznych. Nadmierne wypadanie włosów może powodować wyraźne przerzedzenie włosów. Eliminacja czynników wywołujących nadmierne wypadanie włosów oraz odpowiednia pielęgnacja sprawiają, że włosy nabierają objętości. W przypadku wypadania włosów, które nie jest objawem choroby, liczba traconych włosów nie przekracza znacznie granicy fizjologicznej utraty włosów.

Z łysieniem mamy do czynienia, gdy dochodzi do okresowej bądź trwałej utraty włosów na całej lub ograniczonej powierzchni głowy, np. na czubku głowy. Wyróżnia się kilka typów łysienia. To m.in.:

• łysienie androgenowe typu męskiego,
• łysienie androgenowe typu żeńskiego,
• łysienie androgenowe o podłożu genetycznym,
• łysienie plackowate,
• łysienie telogenowe.

Łysienie androgenowe to częsta przyczyna wypadania włosów o podłożu hormonalnym. Dotyczy ono nie tylko mężczyzn, ale także kobiet. Łysienie androgenowe może rozpocząć się bardzo wcześnie – niekiedy pierwsze objawy widoczne są po ukończeniu 20. roku życia. Ten typ łysienia powoduje stopniowe przerzedzanie się włosów nad czołem, co prowadzi do powstawania tzw. zakoli, a także do utraty włosów na czubku głowy. Z czasem dochodzi do połączenia się pozbawionego włosów obszaru skóry nad czołem i na czubku głowy.

Łysienie androgenowe może przebiegać w różny sposób. U młodych kobiet występuje łysienie androgenowe typu żeńskiego, które powoduje wypadanie włosów w okolicy przedziałka. Typ męski łysienia androgenowego najczęściej pojawia się u kobiet w okresie menopauzy.

Diagnostyka łysienia

W diagnostyce łysienia stosowane są różne metody oceny zdrowia włosów i skóry głowy m.in. ocena dobowego wypadania włosów, test pociągania, test mycia, trichogram, a także ocena histopatologiczna, które razem z badaniem klinicznym pozwalają zdiagnozować konkretny typ łysienia. Postawiona diagnoza ma wpływ na dobór metod leczenia.

Zapobieganie nadmiernemu wypadaniu włosów

Profilaktyka wypadania włosów uwzględnia m.in. stosowanie bogatej w witaminy i minerały diety, a także odpowiednią pielęgnację, która powinna zostać dostosowana do indywidualnych potrzeb oraz problemów włosów i skóry głowy. Należy zrezygnować ze stosowania zabiegów osłabiających włosy i korzystania z akcesoriów, które sprzyjają ich wypadaniu, a także układania fryzur, które mogą powodować uszkodzenia mieszków włosowych np. ciasnego upinania włosów.

Sposoby na zahamowanie utraty włosów

Wypadanie włosów można zmniejszyć, redukując przyczynę problemu. W wielu przypadkach nadmiernego wypadania włosów odpowiednia pielęgnacja i zmiana diety wystarczają, aby kondycja włosów znacząco się poprawiła. Niestety, nie zawsze włosy odrastają bez stosowania specjalistycznego leczenia.

W przypadku różnego typu łysienia niezbędne jest stosowanie leków, które redukują przyczynę dolegliwości, a także środków działających na skórę głowy. Pomocny w przypadku wypadania włosów i łysienia jest m.in. wykonywany systematycznie masaż skóry głowy, który zwiększa ukrwienie i stopień odżywienia cebulek włosowych.

W niektórych przypadkach odrost włosów nie jest możliwy, a jedyną bronią w walce z łysieniem jest przeszczep włosów.

Źródła:

• M. Olszewska, L. Rudnicka, A. Rakowska, M. Kurzeja: „Postępy w diagnostyce łysienia”. Przegląd Dermatologiczny 2009, 96, s 247-253
• Siamak Moghadam-Kia, MD, Andrew G. Franks Jr, MD: „Choroby autoimmunologiczne a utrata włosów”. Dermatologia po Dyplomie tom 4 Nr 5 2013
• L. Brzezińska-Wcisło, A. Lis, G. Kamińska, D. Wcisło-Dziadecka: „Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka”. PDiA 2003; XX, 5: s 260–266.