Nadciśnienie tętnicze – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Nadciśnienie tętnicze zaliczane jest obecnie do chorób cywilizacyjnych. Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że niemal 10 mln dorosłych Polaków ma nadciśnienie tętnicze. Nieleczone zwiększa ryzyko wystąpienia zawału i udaru mózgu oraz rozwoju choroby wieńcowej. Jedną z głównych przyczyn nadciśnienia jest tryb życia. Nadciśnienie tętnicze często spowodowane jest przez brak aktywności fizycznej, stosowanie niewłaściwie skomponowanej diety, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
Rzadziej nadciśnienie tętnicze związane jest z oddziaływaniem czynników genetycznych, a także wrodzonymi zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą, która może występować rodzinnie. Osoby, w których bliskiej rodzinie zostało zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze, powinny zwrócić szczególną uwagę na objawy tej choroby.
Każda osoba, która ukończyła 55. rok życia, powinna systematycznie badać ciśnienie tętnicze. Regularny pomiar ciśnienia tętniczego zalecany jest także dla osób, które ukończyły 45. rok życia, jeżeli występują czynniki ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Do czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia zaliczamy m.in. nadwagę, otyłość, a także nałogowe palenie papierosów i spożycia alkoholu w nadmiernej ilości. Istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego jest również przewlekły stres. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn, objawów oraz leczenia nadciśnienia tętniczego, a także zapobiegania rozwojowi tej choroby.
Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?
Ciśnienie krwi zależy m.in. od wieku. Do niedawna za optymalne ciśnienie krwi uważano ciśnienie 120/80 mm Hg. Pierwsza wartość ciśnienia tętniczego określa ciśnienie skurczowe, a druga – ciśnienie rozkurczowe. W rzeczywistości takie ciśnienie tętnicze ma niewielki odsetek osób dorosłych.
W ostatnim czasie zmianie uległy normy ciśnienia tętniczego – dawna norma ciśnienia prawidłowego dla osób dorosłych wynosiła 130/85 mm Hg. Obecnie za prawidłowe ciśnienie tętnicze, które pozwala uniknąć ryzyka groźnych powikłań, uważa się:
- ciśnienie tętnicze o wartości 120-129/70-79 mm Hg dla osób do 65. roku życia,
- ciśnienie tętnicze o wartości 130-139/70-79 mm Hg dla osób po 65. roku życia,
- ciśnienie tętnicze o wartości 130-149/70-79 mm Hg dla osób powyżej 80. roku życia.
Powyżej tych norm mamy do czynienia z ciśnieniem wysokim prawidłowym oraz nadciśnieniem tętniczym łagodnym, umiarkowanym i ciężkim. Ciśnienie 140/90 mm Hg i to izolowane nadciśnienie skurczowe.
Wykrycie nadciśnienia tętniczego ułatwia regularne wykonywanie pomiaru ciśnienia tętniczego w warunkach domowych. Pomiar ciśnienia tętniczego w domu powinien być wykonywany po odpoczynku, a jego wyniki zapisywane w specjalnym dzienniczku pomiaru ciśnienia.
Kiedy wzrasta ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego?
Wyróżniamy wiele czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia. Większość z nich związana jest z trybem życia. Podwyższone ciśnienie krwi częściej występuje u mężczyzn. Ryzyko rozwoju nadciśnienia wzrasta wraz z wiekiem – najczęściej nadciśnienie tętnicze diagnozowane jest u osób, które ukończyły 55. rok życia. Wystąpienie powikłań nadciśnienia również dotyczy przede wszystkim osób w średnim i podeszłym wieku.
Ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego zwiększa także stosowana dieta, która wpływa między innymi na profil lipidowy. Wysoki poziom cholesterolu oraz trójglicerydów jest jedną z częstych przyczyn rozwoju nadciśnienia tętniczego. Inne czynniki ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego to m.in. wysoki poziom glukozy, otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze w wywiadzie rodzinnym oraz unikanie aktywności fizycznej. Czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego są również choroby współistniejące. Nadciśnienie tętnicze może być związane między innymi z chorobami nerek – nadciśnienie tętnicze mogą powodować np. choroby tętnic nerkowych.
Nadciśnienie tętnicze – rodzaje
W zależności od podłoża choroby wyróżniamy dwa rodzaje nadciśnienia, czyli nadciśnienie tętnicze pierwotne oraz nadciśnienie tętnicze wtórne.
Nadciśnienie pierwotne
Nadciśnienie pierwotne nie jest związane z zaburzeniami w pracy organizmu, które powodowałyby choroby współistniejące lub np. wady genetyczne. Nie zostały poznane dokładne przyczyny rozwoju nadciśnienia tętniczego pierwotnego, jednak istotną rolę w rozwoju tej choroby odgrywa brak aktywności fizycznej i stosowana dieta. Wyszczególnione powyżej czynniki ryzyka mają negatywny wpływ na organizm, przyczyniając się do nieprawidłowego funkcjonowania serca i układu krążenia.
Nadciśnienie pierwotne nie jest związane z żadną inną chorobą. Przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, co jest dodatkowym zagrożeniem dla zdrowia. Badania dowiodły, że nadciśnienie pierwotne często występuje rodzinnie, co wskazuje na genetyczne skłonności do rozwoju tej choroby. Nie należy jednak mylić genetycznej predyspozycji do rozwoju nadciśnienia ze schorzeniami genetycznymi, które mogą wywołać tę chorobę. Pierwotne nadciśnienie tętnicze zwykle rozwija się przez długie lata. W tym czasie ciśnienie tętnicze stopniowo wzrasta. Pierwotne nadciśnienie tętnicze często wykrywane jest przypadkowo m.in. podczas rutynowych badań.
Ogólna profilaktyka zdrowia uwzględnia pomiar ciśnienia tętniczego, między innymi u osób w wieku średnim. Systematyczna kontrola ciśnienia pozwala uniknąć powikłań nieleczonego nadciśnienia tętniczego. Trzeba wiedzieć, że powikłania nadciśnienia tętniczego zagrażają zdrowiu i życiu. Częste powikłania nadciśnienia tętniczego to np. udar mózgu, który może doprowadzić do śmierci. Nadciśnienie tętnicze jest też częstą przyczyną zawału serca.
Nadciśnienie wtórne
Nadciśnienie wtórne ma związek z chorobami współistniejącymi. Wtórne nadciśnienie tętnicze rozwija się na skutek negatywnego wpływu na organizm innych schorzeń. Nie jest chorobą, ale objawem chorobowym, który wywołują zarówno schorzenia nabyte, jak i choroby o podłożu genetycznym. Jedną z częstych przyczyn rozwoju nadciśnienia tętniczego wtórnego jest obturacyjny bezdech senny.
Inne przyczyny nadciśnienia wtórnego to np. wrodzone zwężenie aorty i innych dużych naczyń, wady wrodzone serca, wrodzone i nabyte choroby nerek, schorzenia gruczołów dokrewnych, których zadaniem jest wydzielanie hormonów oraz stosowanie niektórych leków.
Szczególnym rodzajem nadciśnienia jest nadciśnienie wywołane ciążą, które może doprowadzić do poważnych powikłań.
Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi to zawsze niepokojący objaw, który wymaga wykonania badań. W przypadku nadciśnienia wtórnego dodatkowym ryzykiem jest negatywne oddziaływanie na organizm chorób współistniejących, które wymagają odpowiedniego leczenia.
Nadciśnienie tętnicze – przyczyny
Jak już zostało wspomniane najczęstsze przyczyny nadciśnienia tętniczego to brak aktywności fizycznej, zła dieta, stosowanie używek i przewlekły stres. Czynniki te w negatywny sposób wpływają na organizm, sprzyjając nie tylko podwyższeniu ciśnienia tętniczego, ale także rozwojowi innych chorób.
Podwyższone ciśnienie krwi może być również związane z wysokim poziomem cholesterolu oraz nadmiernym spożyciem soli kuchennej.
Inne przyczyny nadciśnienia tętniczego to różne choroby współistniejące, których przebieg podwyższa ciśnienie tętnicze np. choroby nerek i nadnerczy, choroby tarczycy oraz stosowanie niektórych leków m.in. kortykosteroidów.
Objawy nadciśnienia tętniczego
Najczęściej występujące objawy nadciśnienia tętniczego to m.in.:
- pulsujący ból głowy,
- zaburzenia widzenia,
- nudności oraz wymioty,
- uczucie niepokoju,
- nawracające krwawienia z nosa.
Często przy nadciśnieniu tętniczym pojawiają się osłabienie i senność. Podwyższone ciśnienie krwi może nie powodować żadnych objawów do momentu, aż jego wartość bardzo wzrośnie.
Leczenie nadciśnienia tętniczego
Terapia nadciśnienia tętniczego zależna jest od jego przyczyny. Podwyższone ciśnienie krwi, które związane jest z trybem życia, na początku redukowane jest za pomocą diety i aktywności fizycznej. Naturalne obniżanie ciśnienia krwi polega na utrzymywaniu prawidłowej masy ciała dzięki stosowaniu odpowiednio skomponowanej diety oraz prowadzeniu aktywnego trybu życia. Trzeba pamiętać o rezygnacji z używek, ograniczeniu spożycia soli oraz codziennej dawce ruchu. Jeżeli wysokie ciśnienie związane jest z nadwagą, to konieczne jest zmniejszenie masy ciała.
Farmakologiczne leczenie nadciśnienia tętniczego to leczenie objawowe, które rozpoczynane jest w sytuacji, gdy inne metody redukcji ciśnienia nie działają. Polega na systematycznym przyjmowaniu leków obniżających ciśnienie oraz wykonywaniu codziennych pomiarów ciśnienia w celu monitorowania efektów leczenia.
Stosowanie leków obniżających ciśnienie nie zwalnia pacjenta z konieczności stosowania diety oraz zwiększenia aktywności fizycznej!
Nieprzestrzeganie zasad lekarza może doprowadzić do poważnych powikłań! Zaliczamy do nich m.in. rozwój choroby wieńcowej i niewydolność serca, uszkodzenie siatkówki, rozwój miażdżycy oraz zwiększenie ryzyka rozwoju tętniaka aorty.
Jak domowymi sposobami obniżyć ciśnienie krwi?
Domowym sposobem na obniżenie ciśnienia jest m.in. stosowanie odpowiednio dobranych ziół. Kuracja z zastosowaniem produktów pochodzenia roślinnego powinna zostać skonsultowana z lekarzem.
Źródła: