Czy w dniu badań okresowych pracownik musi wracać do pracy? Odpowiedź może zaskoczyć

Wraz z początkiem lipca wrócił obowiązek badań okresowych, który był zawieszony na czas pandemii COVID-19. Wynika to z faktu odwołania zagrożenia epidemicznego. Firmy, który skorzystały z prawa, by nie zlecać takich badań przez ten okres, muszą wysłać na nie swoich pracowników – konieczne jest nadrobienie tych zaległości. Pracownicy mają na ich wykonanie 180 dni. Wraz z powrotem tego obowiązku wiele osób z pewnością zastanawia się, czy po takich badaniach okresowych trzeba tego dnia wrócić do pracy, czy może z założenia jest to już dzień wolny, którego pozostałą część można spożytkować według własnego pomysłu.

Badania okresowe a dzień wolny

Czy w związku z koniecznością stawienia się na takie badania przysługuje pracownikowi dzień wolny? Odpowiedź może rozczarować wiele osób, ponieważ o ile kodeks pracy określa, że takie okresowe i kontrolne badania pracy przeprowadza się w miarę możliwości podczas godzin pracy, to nie przysługuje na nie dzień wolny. W praktyce oznacza to, że po takich skończonych badaniach powinniśmy wrócić do swoich obowiązków służbowych. W innym wypadku pracodawca taką nieobecność pracownika może uznać za nieusprawiedliwioną. Dotyczy to sytuacji, w których regulacje wewnątrzzakładowe (np. w regulaminie pracy) nie przewidują innych rozwiązań.

W czasie, kiedy pracownik wykonuje takie badania – zachowuje prawo do uzyskania wynagrodzenia, mimo tego, że fizycznie nie ma go w tym czasie w pracy. W sytuacji, gdy musi pojechać do innej miejscowości na badania – przysługuje mu także zwrot kosztów (według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych).

Czy można nie wykonać badań okresowych?

Osoby, które są zatrudnione na podstawie umowy o pracę, mają obowiązek, by wykonywać badania z zakresu medycyny pracy. Są one odpowiednie do zajmowanego przez nie stanowiska. Pracodawca kieruje na nie obligatoryjnie, wydając odpowiednie skierowanie. Brak ważnych badań okresowych uniemożliwia pracownikowi wykonywanie swoich obowiązków, ponieważ taka osoba nie powinna zostać dopuszczona do pracy. Pracownik nie może odmówić stawienia się na takich badaniach. Jeżeli stanie się inaczej – pracodawca może ponieść karę w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł w związku z naruszeniem zasad BHP. Z kolei pracownik traci w takiej sytuacji prawo do wynagrodzenia, może także skończyć się to rozwiązaniem umowy z winy pracownika.

Dlaczego wykonywanie badań okresowych jest tak ważne?

Każdy pracodawca ma obowiązek, by skierować pracownika na badania lekarskie – zarówno przed rozpoczęcie stosunku trwania pracy, jak i w jego trakcie. Na początku pracodawca nie może dopuścić pracownika do wykonywania obowiązków na określonym stanowisku, jeśli nie ma on aktualnego orzeczenia lekarskiego, które stwierdza brak przeciwwskazań do wykonywania określonych obowiązków. Celem jest sprawdzenie aktualnego stanu zdrowia pracownika. Takie wstępne badania nie są jednak wymagane w sytuacji, gdy dana osoba zostaje ponownie przyjęta na to samo stanowisko, jeśli kolejna umowa o pracę jest zawarta w ciągu 30 dni od czasu zerwania lub wygaśnięcia poprzedniej.

W trakcie stosunku pracy pracownik ma obowiązek wykonania badań:

• kontrolnych – w przypadku niezdolności danej osoby do pracy, która trwa dłużej niż 30 dni i jest spowodowana chorobą. Są one przeprowadzane, by sprawdzić, czy stan zdrowia pracownika pozwala mu na dalsze wykonywanie obowiązków na konkretnym stanowisku.
• okresowych – wykonuje się je, by określić zdolność pracownika do pracy na danym stanowisku (powinny być przeprowadzane co 2-4 lata).