Nadużywanie antybiotyków może szkodzić. Ministerstwo Zdrowia ostrzega

Antybiotyki są grupą leków stosowaną przy zakażeniach bakteryjnych. Działają one bakteriobójczo, czyli zabijają drobnoustroje, a także bakteriostatycznie (hamują ich procesy życiowe, aby uniemożliwić namnażanie bakterii). Z danych wynika jednak, że 75-90 procent infekcji spowodowanych jest przez wirusy. Antybiotyki są z kolei stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Ministerstwo Zdrowia apeluje więc, by nie nadużywać tej formy leczenia, ponieważ może to nieść za sobą negatywne konsekwencje. Resort zdrowia zachęca również do korzystania z testów, które umożliwiają ocenę konieczności zastosowania antybiotykoterapii.

Do czego może prowadzić nadużywanie antybiotyków?

Ministerstwo Zdrowia w opublikowanym komunikacie podało, że nadużywanie antybiotyków może mieć negatywny wpływ na nasz organizm. Takie konsekwencje mogą wynikać między innymi z:

• działań niepożądanych,
• rozwoju zakażeń grzybiczych,
• selekcji szczepów opornych.

„Antybiotykooporność jest kluczowym zagrożeniem dla zdrowia publicznego” – podkreśla Ministerstwo Zdrowia w opublikowanym komunikacie, przypominając również, że wybór właściwej terapii należy wyłącznie do lekarza prowadzącego leczenie pacjenta. Również Naczelna Izba Aptekarska zauważa, że „obecnie zjawisko narastania oporności bakterii na antybiotyki stanowi jeden z najpoważniejszych problemów medycznych, epidemiologicznych, a nawet ekonomicznych”.

Stosowanie antybiotyków – jak sprawdzić, czy jest konieczne?

„Skuteczność antybiotyków zależy od rozsądnego ich stosowania. Jednym ze sposobów na skuteczną antybiotykoterapię są testy diagnostyczne możliwe do wykonania w gabinecie Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Rozpoznanie czynnika etiologicznego może być podstawą do wdrożenia w terapii pacjenta antybiotyku bądź zrezygnowania z włączenia go do leczenia” – podaje Ministerstwo Zdrowia.

Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ministra zdrowia z 17 czerwca 2022 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej poszerzono zakres badań możliwych do wykonania przez lekarza POZ o m.in.:

• Badanie CRP – szybki test ilościowy – przeznaczony do wykonywania u dzieci do ukończenia 6. roku życia, test wspomaga diagnostykę różnicową infekcji, badanie wykonuje się z krwi włośniczkowej (nakłucie opuszki);
• STREP TEST – test jakościowy do diagnostyki zapaleń gardła i migdałków podniebiennych (anginy) o etiologii S. pyogenes, badanie wykonywane na podstawie wymazu z gardła.

Pacjent ma też możliwość kupienia w aptece testu do wykonania w domu, który wykrywa infekcje dróg oddechowych. „W przypadku potwierdzenia zakażenia wirusowego, pacjent nie będzie musiał przechodzić niepotrzebnej terapii antybiotykowej” – przypomina resort zdrowia.

Błędy popełniane podczas antybiotykoterapii

„Niewłaściwe rozpoznanie etiologii wirusowej, nieuzasadniona asekuracja lekarza przed rozwojem infekcji bakteryjnej mimo braków jej objawów klinicznych, a nawet wręcz wymuszanie przez pacjentów włączania antybiotykoterapii, jest niestety częstą przyczyną jej nadużywania” – zauważa Naczelna Izba Aptekarska.

Należy pamiętać o tym, że bardzo dużym błędem jest wykorzystywanie antybiotyków, które zostały w naszej domowej apteczce na przykład po leczeniu innych domowników. Nie należy również przyjmować antybiotyku, który kiedyś nam pomógł bez wcześniejszej wizyty u lekarza. Błędem jest także:

• niepoinformowanie lekarza prowadzącego o uczuleniu na dany antybiotyk,
• przyjmowanie zbyt wysokich/ niskich dawek antybiotyków (innych, niż zaleci lekarz),
• przerywanie brania antybiotyku tuż po ustąpieniu uciążliwych objawów,
• przyjmowanie antybiotyków o różnych porach,
• popijanie antybiotyków sokiem lub herbatą (najlepiej robić to wodą).