Niezdolność do pracy – kwestie zdrowotne, zaświadczenie ZUS, możliwość renty

Niezdolność do pracy to poważny problem osób w różnym wieku. Może być ona związana np. ze schorzeniami przewlekłymi lub wypadkiem. Na skutek złego stanu zdrowia osoba dotychczas aktywna zawodowo nie może wykonywać swoich obowiązków, tracąc źródło dochodu. Co możemy zrobić, gdy nasz stan zdrowia uniemożliwia wykonywanie obowiązków zawodowych?

Kiedy można mówić o niezdolności do pracy?

Praca zarobkowa pozwala na zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych oraz potrzeb wyższych. Niezdolność do pracy to stan, który znacząco utrudnia lub całkowicie uniemożliwia wykonywanie pracy zarobkowej. Przyczyny niezdolności do pracy mają bezpośredni związek ze stanem zdrowia i uwzględniają m.in. uszczerbek na zdrowiu związany z chorobą przewlekłą oraz wypadkiem. Orzeczenie niezdolności do pracy najczęściej poprzedzone jest przebywaniem na zwolnieniu chorobowym.

Możemy mówić o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy związana jest z utratą zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy ze względu na zły stan zdrowia. Częściowa niezdolność do pracy uniemożliwia wykonywanie obowiązków zawodowych zgodnych ze zdobytymi kwalifikacjami. Oznacza to, że osoba częściowo niezdolna do pracy nie może kontynuować pracy na swoim stanowisku, jednak może się przekwalifikować i podjąć inną pracę.

Ogólnie rzecz ujmując, osoba niezdolna do pracy, nie może kontynuować pracy na zajmowanym stanowisku lub musi całkiem zrezygnować z pracy. Osobie częściowo lub całkowicie niezdolnej do pracy przysługuje świadczenie z ZUS, czyli renta z tytułu niezdolności do pracy. Jest ona przyznawana wówczas, gdy osoba składająca wniosek o przyznanie świadczenia, spełnia określone warunki.

Kto orzeka niezdolność do pracy?

Niezdolność do pracy musi zostać potwierdzona przez lekarza orzecznika oraz komisję lekarską ZUS. Orzecznictwo lekarskie ZUS odbywa się zgodnie z ustalonymi standardami.

Aby mogła zostać stwierdzona niezdolność do pracy, trzeba złożyć odpowiedni wniosek. Po jego rozpatrzeniu wnioskodawca wzywany jest do stawienia się przed komisją lekarską ZUS. Lekarz orzecznik ma za zadanie:

• ocenić stan zdrowia wnioskodawcy na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej i wykonanych badań:
• ocenić, kiedy powstała niezdolność do pracy;
• ocenić, czy i kiedy możliwa jest poprawa stanu zdrowia, która pozwoli na powrót do pracy;
• wskazać ewentualny związek pomiędzy niezdolnością do pracy a chorobą zawodową lub wypadkiem podczas pracy.

Wezwanie na komisję nie jest równoznaczne z otrzymaniem renty. ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji na podstawie opinii lekarza orzecznika, jednak należy wiedzieć, że sam stan zdrowia nie jest tutaj decydującym kryterium. Renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy przysługuje osobie, która ma wymagany staż ubezpieczenia. Różni się on w zależności od wieku wnioskodawcy. Dokładne informacje na temat warunków, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, dostępne są na stronie zus.pl.

Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy

Osoba niezdolna do pracy może otrzymać rentę – oto jej rodzaje:

• rentę czasową – przyznawana osobie, której stan zdrowia może ulec poprawie na skutek leczenia lub rehabilitacji;
• rentę stałą – przyznawana osobie, której stan zdrowia nie rokuje pomyślnie;
• rentę szkoleniową – przysługuje osobie, która nie może pracować na dotychczasowym stanowisku, jednak jej stan zdrowia jest na tyle dobry, że może się przekwalifikować i podjąć pracę w nowym zawodzie.

Na ile orzekana jest niezdolność do pracy?

Niezdolność do pracy zwykle orzekana jest na czas określony, czyli do 5 lat. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której stan zdrowia wnioskodawcy jest bardzo poważny, a dostępne metody leczenia nie dają szansy na powrót do częściowej lub pełnej sprawności. Istnieje jeszcze kilka przesłanek ku temu, aby niezdolność do pracy została orzeczona na okres dłuższy niż 5 lat. Wraz z niezdolnością do pracy lekarz orzecznik może także stwierdzić niezdolność do samodzielnej egzystencji.