Migrena – objawy, przyczyny i leczenie

Kto choć raz w swoim życiu nie zmagał się z migrenowym bólem głowy, ten nie wie, jak wpływa on na samopoczucie. Ból migrenowy charakteryzuje się znacznym nasileniem oraz towarzyszą mu inne objawy. Migrena to twardy przeciwnik, który potrafi na kilka dni wykluczyć z normalnego życia, utrudniając aktywność zawodową, aktywność fizyczną, a także wypełnianie codziennych obowiązków domowych i spożywanie posiłków. Osoby cierpiące na migrenę odczuwają nie tylko silny, pulsujący ból głowy, ale także zmagają się z towarzyszącymi mu objawami np. nadwrażliwością na światło, mdłościami, wymiotami oraz zawrotami głowy.

Spektrum objawów współtowarzyszących migrenie oraz migrenowy ból głowy uniemożliwia np. prowadzenie samochodu, wykonywanie pracy wymagającej precyzji i skupienia, a także może utrudniać np. opiekę nad niemowlętami i małymi dziećmi. Ból migrenowy nie jest zwykłym bólem głowy, który możemy pokonać dostępnymi bez recepty lekami przeciwbólowymi w standardowej dawce jednorazowej. Migrena wymaga specjalistycznego leczenia, jednak przed jego rozpoczęciem, powinna zostać prawidłowo zdiagnozowana, bo możliwe jest pomylenie bólów migrenowych z chorobą zagrażającą życiu lub zdrowiu.

Co to jest migrena?

Jak już zostało wspomniane, migrena nie jest typowym bólem głowy, który pojawia się np. na skutek zmęczenia, głodu lub odwodnienia organizmu. Bóle głowy dzielimy m.in. ze względu na przyczynę. Wyróżniamy:

• samoistne bóle głowy (pierwotne bóle głowy), które nie mają typowo chorobowego podłoża;
• wtórne bóle głowy – ich przyczyną są różne schorzenia np. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia naczyniowe, infekcje.

Migrena jest chorobą przewlekłą, która wywołuje pulsujący, najczęściej jednostronny ból głowy o umiarkowanym lub dużym nasileniu. Ból migrenowy zwykle zlokalizowany jest po jednej stronie głowy, koncentrując się w okolicy oczodołu (za okiem), skroni i czoła, jednak migrena może wywoływać także np. ból z tyłu głowy. Niektóre osoby mają problem z dokładnym zlokalizowaniem miejsca, w którym koncentruje się ból, co ma związek z jego pulsującym charakterem.

Migrena to jeden z najczęściej występujących pierwotnych bólów głowy. Nie jest związana z toczącym się w organizmie stanem chorobowym, jednak niektóre zmiany fizjologiczne mogą wywołać ataki migreny. U kobiet okresowe pulsujące bóle głowy wywołują np. zmiany hormonalne zachodzące w cyklu menstruacyjnym (wahania poziomu estrogenu i progesteronu). Migrena często pojawia się również w ciąży i w okresie przekwitania. Może się zdarzyć, że pierwszy napad migreny wystąpi już w okresie dojrzewania – dotyczy to zarówno dziewcząt, jak i chłopców, jednak u płci męskiej migrena diagnozowana jest znacznie rzadziej. Na wystąpienie ataku migreny mają wpływ także czynniki zewnętrzne, które wpływają na organizm człowieka np. temperatura otoczenia, nagłe zmiany ciśnienia atmosferycznego i porywisty wiatr.

Kiedy pojawia się pierwszy atak migreny?

Pierwszy ból głowy o podłożu migrenowym pojawia się najczęściej przed ukończeniem 40. roku życia. Migrena to choroba przewlekła, której objawy okresowo nawracają co kilka dni, tygodni, miesięcy, a nawet lat. Zdarza się, że napadowe bóle głowy o podłożu migrenowym trwają nieprzerwanie nawet 3 dni; mogą często nawracać lub przez dłuższy czas nie występować, prowadząc do uśpienia czujności osoby chorej, która przestaje eliminować sprzyjające migrenie czynniki.

Migrena jest chorobą dziedziczną – migrenowy ból głowy występuje rodzinnie. Inne samoistne bóle głowy to m.in. napięciowy ból głowy, który może występować wraz z migreną. Badania nad przyczynami i leczeniem migreny trwają od wielu lat, jednak nadal nie przyniosły spektakularnych efektów, bo migreny w wielu przypadkach są leczone nieskutecznie, co obniża jakość życia chorych.

Bóle głowy o podłożu migrenowym wymagają odpowiedniego postępowania, które pozwala ograniczyć ryzyko częstego występowania bolesnych ataków oraz związanych z pulsującym bólem głowy problemów z wykonywaniem codziennych obowiązków.

Rodzaje migreny

Wyróżniamy kilka rodzajów migreny, które różnicowane są m.in. na podstawie występowania objawów współtowarzyszących bólowi głowy. Pozwalają one odróżnić zwykły ból głowy od bólu głowy o podłożu migrenowym. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje migreny, czyli migrenę z aurą i migrenę bez aury.

Migrena z aurą

Migrena z aurą to silny, pulsujący ból głowy, którego wystąpienie zwiastują objawy wzrokowe. Migrena z aurą może mieć różny przebieg. Wyróżniamy np. migrenę z aurą o ostrym początku, której objawy są bardzo podobne do objawów niedokrwiennego udaru mózgu oraz migrenę z typową i przedłużoną aurą. Każdy z tych rodzajów migreny z aurą cechuje się innym czasem wystąpienia objawów przepowiadających, czyli aury. Napady migreny z aurą o ostrym przebiegu cechują się krótkim czasem występowania zaburzeń wzroku – trwają one zaledwie kilka minut. W tym przypadku mogą wystąpić także np. zaburzenia mowy, które są jednym z pierwszych objawów udaru mózgu. Na występowanie migreny z typową aurą wskazuje pojawienie się zaburzeń wzroku do około godziny przed bólem głowy, a w przypadku migreny z przedłużoną aurą może ona trwać nawet do tygodnia po ustąpieniu ataku.

Czym jest aura? Aura to specyficzne objawy związane z zaburzeniami wzroku. Stan migrenowy poprzedza m.in. zawężenie pola widzenia, pojawienie się błysków i mroczków przed oczami, widzenie świetlistej obwódki wokół przedmiotów oraz innych świetlistych refleksów w polu widzenia (zygzaki, plamy itp.). Aura objawia się również zaburzeniami ostrości widzenia i łzawieniem oczu.

Może się zdarzyć, że aurze migrenowej nie towarzyszy ból głowy. W skrajnych przypadkach na skutek ataku migreny mogą wystąpić zaburzenia przytomności.

Migrena bez aury

Migrenowe bóle głowy bez aury diagnozowane są wówczas, gdy u osoby doświadczającej bólu głowy wystąpiło przynajmniej 5 ataków, które spełniały określone kryteria. Objawy migreny bez aury to jednostronny, pulsujący ból głowy, który trwa od kilku godzin do 3 dni. W czasie bólu głowy występują:

• nudności lub wymioty,
• zawroty głowy,
• nadwrażliwość na światło lub nadwrażliwość na dźwięki.

Migrenowe bóle głowy utrudniają normalne funkcjonowanie oraz nasilają się pod wpływem rutynowej aktywności fizycznej. Migrena bez aury jest diagnozowana znacznie częściej niż migrena z aurą, dotycząc ponad 70% chorych.

Inne rodzaje migreny

Wyróżniamy m.in.:

• migrenę prawdopodobną,
• migrenę okoporaźną,
• migrenę siatkówkową,
• migrenę powikłaną.

Występowanie objawów migreny jest wskazaniem do wizyty u lekarza, który sprawdzi, czy ból głowy ma faktycznie podłoże migrenowe. Objawy wskazujące na migrenę mogą także wywoływać inne choroby np. nowotwory głowy, choroby oczu oraz choroby ogólnoustrojowe.

Migrena – przyczyny

Przyczyny migreny nadal nie zostały poznane. Wyodrębniono jednak czynniki, które sprzyjają wystąpieniu bólu głowy o podłożu migrenowym. Napad migreny może wywołać m.in.:

• stosowanie diety ubogokalorycznej,
• głód,
• silne pragnienie,
• zmiany pogody,
• jasne światło,
• intensywne zapachy,
• niektóre pokarmy,
• stres emocjonalny,
• brak odpowiedniej ilości snu lub zbyt długi sen,
• niektóre leki,
• niektóre pokarmy,
• nadmierny wysiłek fizyczny i psychiczny,
• używki.

Profilaktyczne leczenie migreny

W profilaktyce migreny kluczową rolę odgrywa eliminacja czynników, które wywołują ból głowy. Aby zredukować częstotliwość występowania migreny, konieczne jest m.in. stosowanie odpowiednio skomponowanej diety, unikanie używek, prowadzenie zdrowego trybu życia, a także przyjmowanie leków, które pozwalają zredukować częstotliwość występowania bólu głowy. W profilaktyce migreny stosuje się m.in. leki przeciwpadaczkowe i leki kardiologiczne.

Leczenie doraźne migreny

Leczenie migreny uwzględnia stosowanie farmaceutyków o przeciwbólowym i przeciwzapalnym działaniu. Najczęściej leczenie migreny uwzględnia odpowiednio dawkowany kwas acetylosalicylowy, naproksen, diklofenak oraz inne leki przeciwbólowe. Silna i długotrwała migrena wymaga zastosowania nieco innego leczenia, które uwzględnia przyjmowanie neuroleptyków, steroidów lub tryptanów. Doraźnie stosowane są również leki przeciwwymiotne. Łagodne bóle migrenowe mogą być leczone niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi np. ibuprofenem i paracetamolem.