Zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie

Sprawne stawy pozwalają cieszyć się aktywnością fizyczną oraz możliwością swobodnego poruszania się i wykonywania różnych czynności. Zapalenie stawów to choroba o wielu twarzach. Jej objawy mogą być mylone z objawami zwyrodnienia stawów, które pojawiają się nie tylko u seniorów, ale także u osób w średnim i młodym wieku, mając związek m.in. z prowadzonym trybem życia. Zapalenie stawów prowadzi do ograniczenia ruchomości stawów, wywołując ból oraz obrzęk tkanek miękkich. Nieleczone zapalenie stawów wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań, np. może wywołać zapalenie osierdzia.

Stawy i ich choroby

Wyróżnia się ponad 100 rodzajów zapalenia stawów, a każda z chorób cechuje się nieco innym obrazem klinicznym i przebiegiem. Niektóre rodzaje zapalenia stawów dotyczą jedynie młodzieży, inne wywoływane są przez zaburzenia immunologiczne u osób dorosłych, prowadząc do autoagresji organizmu – układ immunologiczny zaczyna zwalczać zdrowe tkanki, co jest przyczyną przewlekłego stanu zapalnego.

Reakcja autoimmunologiczna może rozwinąć się na każdym etapie życia, jednak najczęściej dotyczy osób pomiędzy 40. i 55. rokiem życia. Zapalenie stawów mogą także wywołać np. infekcje wirusowe i infekcje bakteryjne. Wyróżniamy wiele przyczyn i rodzajów zapalenia stawów, jednak objawy większości chorób zapalnych stawów, są podobne. Warto poznać przyczyny i objawy najczęściej diagnozowanych schorzeń stawów o podłożu zapalnym, a także dowiedzieć się więcej na temat metod ich leczenia.

Zapalenie stawów – co warto wiedzieć?

Choroby stawów o podłożu zapalnym to duża grupa schorzeń, które objawiają się w podobny sposób, jednak mają nieco inne podłoże. W przypadku niektórych schorzeń prawdopodobieństwo zachorowania zwiększają czynniki genetyczne i czynniki środowiskowe, a także prowadzony tryb życia. Jednym z czynników, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju zapalenia stawów, jest nałogowe palenie tytoniu. W przypadku wielu postaci zapalenia stawów występują podobne objawy, do których zaliczamy:

• ograniczenie ruchomości stawów,
• sztywność stawów,
• dolegliwości bólowe.

Proces zapalny może powodować również zaczerwienienie skóry w okolicy chorych stawów, obrzęk oraz objawy ogólnoustrojowe np. powiększenie węzłów chłonnych, uczucie zmęczenia i stany podgorączkowe.

Najczęściej diagnozowane choroby stawów, których podłożem jest stan zapalny, to:

• reumatoidalne zapalenie stawów RZS – choroba o nieznanym podłożu, w której rozwoju istotną rolę mogą odgrywać czynniki genetyczne oraz zaburzenia immunologiczne;
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – ta ostra choroba stawów o podłożu zapalnym atakuje dzieci i młodzież poniżej 16. roku życia, powodując uszkodzenia w obrębie stawów, skóry, a także różnych narządów np. mięśnia sercowego i oczu;
• toczeń rumieniowaty układowy – to choroba tkanki łącznej o nieznanym podłożu, która atakuje nie tylko stawy, ale także ważne narządy i układy.
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – choroba atakuje stawy w obrębie kręgosłupa, wywołując uciążliwy ból i utrudniając normalne funkcjonowanie;
• dna moczanowa – rozwija się na skutek gromadzenia się kwasu moczowego w płynie stawowym, atakując najczęściej stawy palców u nóg oraz rąk;
• reaktywne zapalenie stawów – choroba jest powikłaniem niektórych infekcji np. przewodu pokarmowego.

Jedną z postaci zapalenia stawów jest także choroba zwyrodnieniowa stawów, która rozwija się na skutek m.in. postępujących procesów starzenia się organizmu oraz nadmiernego obciążenia stawów i mikrouszkodzeń w ich obrębie.

Wśród powyższych chorób rosnącego odsetka globalnej populacji dotyczy reumatoidalne zapalenie stawów RZS (dawniej gościec stawowy). Ta przewlekła choroba tkanki łącznej najczęściej rozwija się u osób w średnim wieku, atakując nie tylko stawy, ale także narządy wewnętrzne. Charakterystycznym objawem w przebiegu choroby, są guzki zapalne, które pojawiają się pod skórą.

Reumatoidalne zapalenie stawów RZS – przebieg choroby

Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą, której przyczyny nie zostały dokładnie poznane. Dotyczy rosnącego odsetka populacji osób w średnim wieku. Pierwsze objawy choroby pojawiają się najczęściej pomiędzy 40. i 55. rokiem życia. Do wczesnych symptomów choroby zaliczamy objawy zapalenia błony maziowej. Choroba ta jest chorobą autoimmunologiczną, do której rozwoju prowadzi nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego.

W reumatoidalnym zapaleniu stawów stan zapalny obejmuje symetryczne stawy. Towarzyszą mu objawy ogólne. W większości przypadków schorzenie przebiega z okresami zaostrzenia objawów i remisji. Na reumatoidalne zapalenie stawów choruje coraz więcej osób. Choroba częściej rozwija się u kobiet, co może mieć związek m.in. ze zmianami hormonalnymi, które zachodzą w kobiecym organizmie np. w okresie menopauzy. Ryzyko zachorowania zwiększają m.in. czynniki środowiskowe, do których zaliczamy silny stres, stany zapalne w jamie ustnej oraz palenie papierosów, a także czynniki genetyczne.

Jak rozpoznać reumatoidalne zapalenie stawów?

W reumatoidalnym zapaleniu stawów obserwowane są charakterystyczne objawy. Choroba najczęściej atakuje niewielkie stawy m.in. palców u rąk i stóp. Pod skórą mogą utworzyć się guzki reumatoidalne, które jednoznacznie wskazują, że mamy do czynienia z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Objawy zapalenia stawów w przebiegu RZS to nie tylko ból, ograniczona ruchomość stawów i obrzęki, ale także dolegliwości ze strony różnych narządów i układów. W reumatoidalnym zapaleniu stawów dochodzi do poważnych uszkodzeń m.in. w obrębie układu krążenia, układu oddechowego, układu mięśniowego, a także narządów wewnętrznych np. serca i nerek. Do objawów towarzyszących chorobie zaliczamy m.in. bóle mięśni, osłabienie i stany podgorączkowe.

U osób zmagających się z reumatoidalnym zapaleniem stawów dochodzi do postępujących zmian w stawach, które utrudniają normalne funkcjonowanie. Ze względu na objawy ogólne choroba zagraża nie tylko układowi ruchu, ale także ogólnemu zdrowiu i życiu. W walce z szybko destrukcją stawów stosowane są metody leczenia z uwzględnieniem protokołu EULAR. W leczeniu RZS stosowane są leki, które mają na celu zatrzymać postęp choroby oraz doprowadzić do jej remisji. Najlepsze efekty terapeutyczne uzyskiwane są na początku choroby, gdy zmiany nie obejmują jeszcze wielu narządów i układów.