Jadłowstręt psychiczny, czyli dlaczego jedzenie staje się wrogiem? Przyczyny, objawy i leczenie anoreksji
Jadłowstręt psychiczny to jedno z wielu zaburzeń odżywiania, które dotyczą rosnącego odsetka młodych ludzi. Najczęściej rozwijają się przed ukończeniem 25. roku życia. Zaburzenia psychiczne, które wywołują jadłowstręt, zwykle pojawiają się w okresie pokwitania, czyli pomiędzy 14. a 18. rokiem życia. Jednym z objawów jadłowstrętu psychicznego jest zaburzenie postrzegania obrazu własnego ciała, które sprawia, że osoba chora wyniszcza swój organizm, dążąc do osiągnięcia idealnego w swoim odczuciu wyglądu.
Jadłowstręt psychiczny lepiej znany jest pod nazwą „anoreksja”. Od kilkunastu lat temat anoreksji jest bardzo często poruszany ze względu na nasilający się problem zaburzeń odżywiania wśród młodzieży – w szczególności młodych dziewcząt.
Jednak anoreksja (anorexia nervosa) nie dotyczy tylko dziewcząt i dorosłych kobiet. Zaburzenie to jest także diagnozowane u chłopców i dorosłych mężczyzn, jednak dane statystyczne są w tym przypadku niepełne, bo mężczyźni rzadko szukają pomocy specjalistów. Niektóre badania wskazują, że w grupie nastolatków odsetek chorujących chłopców i dziewczynek, a także dorosłych kobiet i dorosłych mężczyzn, jest zbliżony.
Jadłowstręt psychiczny dotyczy około 1% młodych kobiet. Wszystkie zaburzenia odżywiania dotyczą około 5% młodych kobiet, jednak nawet u 20% mogą występować nieprawidłowe schematy odżywiania, które są wstępem do poważnej choroby. Anoreksja powoduje lęk przed przyrostem masy ciała, prowadząc do zaprzestania spożywania posiłków.
Rodzaje zaburzeń odżywiania
Do zaburzeń odżywiania zalicza się m.in.:
- jadłowstręt psychiczny i jadłowstręt psychiczny atypowy,
- żarłoczność psychiczną (bulimia) i żarłoczność psychiczną atypową.
We wszystkich zaburzeniach odżywiania niezbędne jest specjalistyczne leczenie. Często na początek choroby wskazuje obsesyjne dążenie do osiągnięcia szczupłej sylwetki oraz brak zadowolenia z osiągniętych efektów odchudzania.
Jadłowstręt psychiczny – kiedy jedzenie staje się wrogiem...
Zdrowy człowiek je, aby utrzymać się przy życiu. Anoreksja (anorexia nervosa) jest zaburzeniem, które diametralnie zmienia sposób postrzegania własnego ciała. Nadrzędnym celem osoby cierpiącej na jadłowstręt psychiczny jest redukcja masy ciała, jednak pomimo efektów odchudzania, nie widzi ona zmian w swoim wyglądzie. Swoje odbicie w lustrze odbiera w inny sposób niż jej otoczenie.
Jadłowstręt powoduje, że chorzy widzą i czują, że są zbyt grubi, choć tak naprawdę, znajdują się na skraju wyczerpania z niedożywienia. U około 10% osób jadłowstręt psychiczny występuje przed okresem dojrzewania. W przypadku dzieci diagnostyka jest utrudniona. Najczęściej typowe objawy, które wskazują na jadłowstręt psychiczny, pojawiają się w okresie dorastania.
Zaburzenia odżywiania, do których zaliczamy anoreksję to zaburzenia psychiczne, które zmieniają nie tylko sposób postrzegania własnego ciała, ale także wpływają na odczuwanie emocji, które towarzyszą osobie chorej w codziennym życiu. Jadłowstręt psychiczny częściej rozwija się u osób, które są obciążone emocjonalnie przez konflikty rodzinne, niską samoocenę, a także starają się sprostać wygórowanym oczekiwaniom rodziny i rówieśników.
Aanorexia nervosa powoduje, że jedzenie, które jest niezbędne do życia, staje się wrogiem, a osoba chora jest w stanie zrobić wszystko, żeby nie jeść. Z czasem jadłowstręt psychiczny hamuje uczucie głodu, a osoba chora odczuwa sytość po zjedzeniu nawet niewielkiej porcji pokarmów. Obsesją chorych staje się pilnowanie diety, która ma zapewnić idealny wygląd ciała, choć wskaźnik BMI wskazuje na skrajne niedożywienie. Próby wytłumaczenia choremu, że nie musi się odchudzać, nie przynoszą efektów. Osoby cierpiące na jadłowstręt psychiczny potrafią przez długi czas ukrywać nadmierną szczupłość np. pod szerokimi ubraniami, chować jedzenie, a także poświęcać wiele godzin na wyczerpujące ćwiczenia fizyczne.
Przyczyny anoreksji
Najczęstsze przyczyny anoreksji to m.in.:
- niska samoocena,
- brak akceptacji ze strony otoczenia,
- poczucie samotności,
- przewlekły stres i brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach,
- problemy rodzinne.
Anoreksja (anorexia nervosa) często dotyka osoby wrażliwe, obarczone bagażem trudnych doświadczeń oraz odczuwające presję ze strony otoczenia. Do rozwoju zaburzeń odżywiania przyczyniają się czynniki biologiczne, czynniki rodzinne, czynniki osobowościowe i czynniki społeczno-kulturowe.
Objawy anoreksji
Objawami anoreksji są m.in.:
- unikanie jedzenia i stałe przebywanie na diecie,
- systematyczne zmniejszanie porcji spożywanych pokarmów,
- obniżanie kaloryczności jadłospisu,
- utrata masy ciała i spadek wskaźnika BMI (Body Mass Index) poniżej normy,
- lęk przed przybieraniem na wadze,
- zaburzenie postrzegania wyglądu własnego ciała,
- wyniszczenie organizmu na skutek braku składników odżywczych.
Objawem jadłowstrętu psychicznego może być również unikanie wspólnego spożywania posiłków. Stosowaniu diety mogą towarzyszyć intensywne ćwiczenia fizyczne. Objawem choroby może być także prowokowanie wymiotów.
Prowokowanie wymiotów pojawia się w sytuacji, gdy osoba chora nie ma innego wyjścia i musi zjeść posiłek. Osoby chore mogą także stosować środki przeczyszczające i leki moczopędne w celu przyśpieszenia utraty kilogramów.
Anoreksja prowadzi do wyniszczenia organizmu, powodując występowanie poważnych zaburzeń w jego funkcjonowaniu. Zaliczamy do nich m.in.:
- zaburzenia hormonalne,
- brak miesiączki,
- zaburzenia wodno-elektrolitowe,
- awitaminozę,
- zaburzenia w pracy większości narządów i układów,
- osłabienie.
Leczenie anoreksji
Anoreksja jest zaburzeniem odżywiania o podłożu psychicznym, co sprawia, że leczenie musi uwzględniać odpowiednio dobraną formę terapii u psychiatry i/lub u psychoterapeuty. Niezbędne jest również wdrożenie leczenia ukierunkowanego na poprawę ogólnego stanu zdrowia pacjentów, który często jest bardzo zły. Skrajne niedożywienie i wyniszczenie organizmu na skutek długotrwałego głodzenia się wymaga specjalistycznego leczenia, które może trwać nawet kilkanaście lat.
Źródła: