Pomoc przy zadławieniu – schemat działania, różnice między zadławieniem a zakrztuszeniem

Zadławienie może doprowadzić do całkowitej niedrożności dróg oddechowych np. na skutek połknięcia przez dziecko małego przedmiotu. Warto wiedzieć, że szybka reakcja i prawidłowa pomoc przedmedyczna pozwalają ograniczyć ryzyko związane z niedotlenieniem organizmu, które może doprowadzić do uszkodzeń mózgu oraz zgonu.

Zadławienie a zakrztuszenie

Nie należy mylić zadławienia z zakrztuszeniem. W przypadku zakrztuszenia pojawia się odruch kaszlowy – kaszel staje się efektywny, wtedy niemowlę, dziecko lub osoba dorosła próbuje odkrztusić np. pokarm. Twarz osoby, która się zakrztusiła, może być intensywnie czerwona, jednak nie ma ona problemów z oddychaniem. Zakrztuszenie się może prowadzić do zadławienia, jeżeli zbyt szybko zaczniemy udzielać pierwszej pomocy – odruch kaszlowy jest w tym przypadku naturalną reakcją obronną organizmu, której nie należy hamować.

Dość często do zakrztuszenia się dochodzi u niemowląt i małych dzieci np. podczas spożywania posiłków i picia napojów. Jeżeli niemowlę, dziecko lub osoba dorosła kaszle efektywnie, to należy jedynie obserwować – w większości przypadków kaszel pozwala bez ingerencji osób trzecich usunąć z dróg oddechowych blokującą je przeszkodę. Zakrztuszenie powoduje częściową niedrożność dróg oddechowych – ciało stałe nie blokuje dróg oddechowych – przepływ powietrza do płuc i z płuc jest możliwy, choć może być utrudniony, osoba, która się zakrztusiła, jest w stanie mówić.

Objawy zadławienia różnią się od objawów zakrztuszenia. Do zadławienia dochodzi na skutek zatkania światła dróg oddechowych przez ciało obce. W tym przypadku niemowlę, dziecko lub osoba dorosła nie wydaje dźwięków, blednie i ma problemy z zaczerpnięciem oddechu. Osoba, która się zadławiła, nie jest w stanie mówić.

Brak reakcji w przypadku zadławienia i zamknięte światło dróg oddechowych może doprowadzić do utraty przytomności. Jeżeli pierwsza pomoc okazuje się nieskuteczna, to niezbędne jest wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego. W sytuacji utraty przytomności niezbędne jest rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Dzwoniąc na numer alarmowy 112, zostaniemy poinstruowani przez dyspozytora, jak postępować do momentu przyjazdu karetki.

Zadławienie – pierwsza pomoc – osoba dorosła i starsze dziecko

Jeżeli pojawia się kaszel nieefektywny (mogą towarzyszyć mu świsty oddechowe) lub kaszel wcale nie występuje, poszkodowany nie może złapać oddechu i blednie, to można podejrzewać zadławienie.

Zanim przystąpisz do udzielania pierwszej pomocy, sprawdź, czy w jamie ustnej poszkodowanego nie są widoczne ciała obce. Usuń je, jeżeli jest to możliwe. Jeżeli poszkodowany korzysta z protezy zębowej ruchomej, koniecznie wyjmij ją, zanim przystąpisz do udzielania pomocy.

Jeżeli poszkodowany nie kaszle i jest przytomny to:

• pochyl go do przodu,
• wykonaj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową.

Jeżeli po wykonaniu 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową stan poszkodowanego nie uległ poprawie, to zastosuj tzw. chwyt Heimlicha, czyli:

1. stań za poszkodowanym,
2. obejmij ramionami tułów poszkodowanego na wysokości nadbrzusza,
3. pochyl osobę poszkodowaną do przodu,
4. dłoń spoczywającą w okolicy mostka poszkodowanego zaciśnij w pięść i obejmij ją drugą dłonią,
5. energicznie pociągnij za zaciśniętą pięść do wnętrza i ku górze, wgniatając ją w ciało poszkodowanego.

Możesz wykonywać naprzemiennie po 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową i 5 uciśnięć nadbrzusza do czasu usunięcia ciała obcego.

Jeżeli poszkodowany straci przytomność, to bezzwłocznie rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i wezwij pogotowie ratunkowe.

Zakrztuszenie – pierwsza pomoc w przypadku niemowląt

W przypadku niemowląt, które nie ukończyły 1. roku życia, udzielanie pierwszej pomocy przy zadławieniu wygląda nieco inaczej.

Jeżeli niemowlę jest przytomne, kaszle nieefektywnie lub nie kaszle, to:

• ułóż niemowlę głową w dół na swoim przedramieniu,
• chwyć kciukiem i palcem wskazującym za żuchwę niemowlęcia – nie naciskaj dłonią na szyję dziecka,
• wykonaj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową.

Jeżeli uderzanie w okolicę międzyłopatkową jest nieskuteczne to:

• odwróć dziecko na plecy,
• ułóż dziecko głową w dół na wolnym przedramieniu i obejmij dłonią jego potylicę,
• wykonaj 5 uciśnięć palcem wskazującym i środkowym w dolnej połowie mostka.

Należy wykonywać naprzemiennie po 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową i 5 uciśnięć w dolnej połowie mostka do momentu aż ciało obce nie opuści dróg oddechowych.

Jeżeli dławiące się niemowlę traci przytomność, to niezwłocznie rozpocznij reanimację i wezwij pogotowie ratunkowe.