Prof. Jerzy Szaflik: już wykonywaliśmy w Polsce przeszczepy oka

Amerykański przypadek dotyczył 46-letniego pacjenta, któremu w ramach częściowej transplantacji twarzy przeszczepiono również całe oko, wraz z nerwem wzrokowym, oczodołem i powiekami. Zabieg wykonano pod koniec maja w NYU Langone Health – centrum medycznym należącym do Uniwersytetu Nowojorskiego – ale opinię publiczną powiadomiono zaledwie kilkanaście dni temu. Czekano bowiem, czy oko się przyjmie, a także czy pacjent odzyska w nim wzrok.

To ostatnie dotąd nie nastąpiło, ale operacja, jako pierwszy udany przeszczep całego oka u człowieka, jest ogromnym przełomem w okulistyce i transplantologii. Poproszony o komentarz prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik gratuluje nowojorskim lekarzom spektakularnego sukcesu, przypominając, że eksperymentalne zabiegi przeszczepu gałek ocznych u zwierząt były w przeszłości wykonywane na świecie, również w Polsce. Napisał o tym także przed kilkoma dniami, w liście do redakcji Kwartalnika Medycznego Okulistyka, dr Wawrzyniec Mantorski (list zostanie opublikowany w tegorocznym, IV numerze periodyku).

W latach dwutysięcznych, w Katedrze Anatomii Śląskiej Akademii Medycznej, wykonywano przeszczepy gałki ocznej na świniach – m.in. z uwagi na podobny do ludzkiej rozmiar i budowę gałki ocznej. Ogromnie żałuję, że zostały wówczas zarzucone. Stało się tak z powodów finansowych – mówi prof. Szaflik. Dzięki pierwszym przeszczepom wiedzieliśmy już, że możliwe jest wykonanie zespoleń naczyniowych, ale wyzwaniem będzie utrzymanie odpowiedniej produkcji cieczy wodnistej w oku i jej ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Tego właśnie obawiali się Amerykanie – czy przeszczepione oko aby „nie wyschnie”, co na szczęście się nie wydarzyło i jest ogromnym osiągnięciem zespołu.

Głównym problemem przeszczepu gałki ocznej pozostaje zespolenie nerwu wzrokowego, bowiem składa się on z 1,2 mln włókien, które należy zespolić, czego nie potrafimy jeszcze zrobić odpowiednio precyzyjnie. W przypadku pacjenta ze Stanów sytuację komplikował też fakt, że do jego wypadku doszło 2 lata temu, co mogło dodatkowo utrudnić podjęcie przez nerw wzrokowy pracy po transplantacji.

Prof. Jerzy Szaflik jest jednym z najwybitniejszych polskich okulistów, twórcą warszawskiej szkoły okulistycznej i wychowawcą kilku pokoleń okulistów, a także szefem największej niepublicznej kliniki okulistycznej w Polsce, Centrum Mikrochirurgii Oka Laser w Warszawie.