Cukrzyca – cichy zabójca
Powikłania cukrzycy
W definicję cukrzycy są wpisane powikłania i to właśnie one są najbardziej niebezpieczne dla chorego. W tej chorobie poziom cukru we krwi jest przewlekle podwyższony, a to powoduje uszkodzenia ważnych dla życia narządów – naczyń krwionośnych (małych i dużych), nerek, oczu. Podwyższony poziom cukru we krwi uszkadza również krążenie wieńcowe i mózgowe, prowadząc do zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu. W badaniach przeprowadzonych w ostatnich latach w Klinice Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Endokrynologii WUM w Mazowieckim Szpitalu Bródnowskim w Warszawie wśród mieszkańców województwa mazowieckiego stwierdzono, że wśród osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 jej powikłania ma ponad 30 proc. chorych już w momencie postawienia diagnozy.
Powikłania cukrzycy są jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. WHO szacuje, że są one ich częstszą przyczyną niż AIDS, gruźlica i malaria łącznie. W Polsce z powodu chorób układu krążenia, które są najpoważniejszym powikłaniem cukrzycy, notuje się ponad 60 tys. zgonów rocznie.
Przewlekłe powikłania, które powstają na skutek uszkodzenia małych naczyń krwionośnych to: retinopatia, nefropatia oraz neuropatia.
Retinopatia to uszkodzenie narządu wzroku związane ze zmianami w siatkówce, która jest odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych. Retinopatia powoduje upośledzenie widzenia.
Nefropatia to uszkodzenie kłębuszków nerkowych, odpowiedzialnych za filtrowanie krwi i usuwanie z organizmu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Nefropatia cukrzycowa prowadzi do niewydolności nerek i zwiększonego wydalanie białka w moczu. Zwykle pojawia się wówczas nadciśnienie tętnicze. W kolejnym etapie następuje stopniowy wzrost stężeń mocznika i kreatyniny we krwi. W najbardziej zaawansowanych stadiach nefropatii konieczne jest przeprowadzanie dializ. Istnieje także możliwość przeszczepienia nerki (transplantacji).
Neuropatia (uszkodzenie nerwów) – objawy neuropatii mogą być różnorodne i zależą od tego, które nerwy są uszkodzone. Najczęściej występuje polineuropatia obwodowa, która objawia się bardzo charakterystycznym uczuciem palenia i pieczenia stóp i dłoni, głównie w godzinach nocnych. U chorych z neuropatią częściej dochodzi do powstania tzw. stopy cukrzycowej, a kiedy dołącza jeszcze upośledzone krążenie i infekcja, czasami konieczna jest amputacja stopy.
Przewlekłe powikłania, które powstają na skutek uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych to: choroba wieńcową, niedokrwienie kończyn dolnych oraz choroba naczyń mózgu.
Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) jest spowodowana zwężeniem tętnic wieńcowych odpowiedzialnych za ukrwienie serca i może doprowadzić do zawału serca. Znacznie częściej występuje u chorych na cukrzycę niż u osób, które nie są diabetykami. Jej objawy są charakterystyczne – występują bóle (palące, piekące) za mostkiem, początkowo zwykle po wysiłku fizycznym. Niektórzy diabetycy mogą nie odczuwać żadnych dolegliwości wskazujących na tę chorobę.
Choroba niedokrwienna kończyn dolnych – wywołana jest miażdżycą tętnic. Początkowo objawia się bólami nóg w czasie chodzenia. W przypadku bardziej nasilonych zmian miażdżycowych może dochodzić do martwicy dystalnych (obwodowych) części stopy (palce, pięta).
Choroba naczyń mózgowych jest spowodowana zaburzeniami ukrwienia mózgu. Może doprowadzać do przejściowych niedowładów (przemijające ataki niedokrwienne) oraz do udaru mózgu, który również powoduje niedowłady, a także porażenia (np. kończyn). Choroba ta występuje częściej u chorych na cukrzycę niż u osób zdrowych.
Objawy choroby przez wiele lat są niewidoczne. Dlatego z cukrzycą można funkcjonować nawet siedem – dziesięć lat i nie być jej świadomym. Im dłużej trwa cukrzyca i im gorsza jest jej kontrola, czyli wyrównanie glikemii tym większe ryzyko powikłań.