Cholesterol – wszystko, co musisz o nim wiedzieć

Słowo cholesterol na ogół kojarzy nam się z czymś złym – otyłością, niezdrową dietą, nadmiarem jajek w diecie i chorobami układu krążenia. Często zapominamy o tym, że cholesterol jest niezbędnym do prawidłowej pracy całego organizmu. Musimy jednak wiedzieć, że dzieli się on na „dobry” i „zły” cholesterol. Czym różnią się między sobą i jaka właściwie jest rola cholesterolu?

Cholesterol – co to jest?

Cholesterol jest rodzajem lipidu. To woskowata, podobna do tłuszczu substancja, którą wątroba wytwarza w sposób naturalny. Cholesterol, jakkolwiek źle by nam się nie kojarzył, odgrywa bardzo ważną rolę – jest niezbędny do tworzenia błon komórkowych, niektórych hormonów (żeńskich i męskich) i witaminy D, ułatwia także trawienie tłuszczu i wydalanie toksyn z organizmu.

Cholesterol nie rozpuszcza się w wodzie, więc nie może samodzielnie krążyć we krwi. Aby pomóc w transporcie cholesterolu, wątroba wytwarza lipoproteiny. Lipoproteiny są cząstkami wytwarzanymi z tłuszczu i białka. Transportują cholesterol i trójglicerydy (inny rodzaj lipidów) przez krwioobieg. Dwie główne formy lipoprotein to lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL – czyli tzw. „zły cholesterol”) i lipoproteiny o dużej gęstości (HDL – czyli tzw. „dobry cholesterol”).

Cholesterol – za wysoki poziom

Określenie „wysoki poziom cholesterolu” oznacza stan, w którym we krwi krąży za dużo LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości). Niestety, stan ten nie daje żadnych objawów i najczęściej podwyższony poziom „złego cholesterolu” wychodzi dopiero w badaniach krwi. Nawet osoby, które nie narzekają na swój stan zdrowia, powinny regularnie wykonywać podstawowe badania, w tym właśnie oznaczenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów.

Jeśli poziom cholesterolu LDL jest zbyt wysoki, może on odkładać się na ścianach tętnic, powodując ich zwężenie, ograniczając przepływ krwi i sprzyjając powstawaniu zakrzepów. Co dalej? Blokujący skrzep może doprowadzić do zawału lub udaru – wszystko zależy od tego, którą tętnicę zablokuje.

HDL – „dobry cholesterol”

HDL pomaga obniżyć LDL, dlatego nazywany jest „dobrych cholesterolem”. Jeśli HDL jest na odpowiednim poziomie, może pomóc zmniejszyć ryzyko powstawania zakrzepów, chorób serca i udaru mózgu. Oznacza to, że cholesterol wcale nie musi być taki zły jak nam się wydaje. Trzeba jedynie zrozumieć mechanizmy, które zachodzą w naszym organizmie, regularnie robić badania i wiedzieć, które produkty spożywcze powodują wzrost „złego cholesterolu” we krwi.

Wysoki poziom cholesterolu – przyczyny

Do czynników ryzyka m.in. zalicza się:

• nadwagę lub otyłość,
  
• prowadzenie niezdrowej diety,
  
• brak regularnych ćwiczeń,
  
• palenie tytoniu,
  
• choroby wątroby,
• nadmiar alkoholu,
• wysoki poziom cholesterolu u krewnych,
  
• cukrzycę, chorobę nerek lub niedoczynność tarczycy.
  

Wysoki poziom cholesterolu a miażdżyca

Wzrost poziomu LDL może prowadzić do choroby zwanej miażdżycą. W jej przebiegu przepływ krwi przez tętnice jest ograniczony. Wzrasta wówczas prawdopodobieństwo wystąpienia bardzo groźnych dla życia zakrzepów krwi. Miażdżyca może prowadzić m.in. do:

• udaru,
  
• zawału,
  
• nadciśnienia,
  
• bólu w klatce piersiowej,
• chorób sercowo-naczyniowych,
  
• niewydolności serca,
  
• choroby nerek.
  

Wysoki poziom cholesterolu – leczenie

W przypadku wysokiego poziomu LDL kluczowa jest zmiana stylu życia, a przede wszystkim diety. Należy zrezygnować lub ograniczyć żywność bogatą w cholesterol, tłuszcze trans i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, a także żywność smażoną w głębokim tłuszczu. Warto natomiast wprowadzić produkty bogate w HDL – np. ryby, orzechy czy awokado. Warto rzucić palenie, więcej się ruszać i zgubić zbędne kilogramy. Lekarz może zalecić stosowanie odpowiednich leków, obniżających poziom cholesterolu.