Świnka – choroba wieku dziecięcego. Objawy i leczenie świnki u dzieci

Świnka, choroba zakaźna wieku dziecięcego, występuje najczęściej u dzieci w wieku szkolnym, ale może też zdarzyć się u osób dorosłych. Choroba przenosi się drogą kropelkową i jest bardzo zakaźna. Co trzeba o niej wiedzieć?

Świnka – co to za choroba?

Świnka to inaczej nagminne zapalenie ślinianek przyusznych. Jest to choroba wirusowa zaliczana do chorób wieku dziecięcego, która występuje tylko u ludzi. Przyczyną zachorowania jest bezpośrednie zakażenie wirusem świnki, który należy do rodziny paramyksowirusów.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową na skutek kaszlu i kichania lub przez kontakt ze śliną czy krwią, moczem osoby zakażonej. Jest to choroba bardzo zakaźna, zapada na nią nawet 80 procent osób, które miały kontakt z zakażonym.

Wirus przenika do dróg oddechowych i zajmuje ślinianki, czasem również trzustkę i układ nerwowy. Okres wylęgania choroby wynosi 14-24 dni, a chory zaraża już 7 dni przed wystąpieniem obrzęku ślinianek. Największa zapadalność na świnkę następuje zimą i wczesną wiosną.

Szczepienie przeciwko śwince

Na szczęście w Polsce coraz rzadziej obserwuje się zachorowania na świnkę – przyczyniły się do tego powszechne szczepienia ochronne. Szczepienie przeciwko śwince podawane jest razem z odrą i różyczką w 13.-15. miesiącu życia dziecka. Drugą dawkę od 2019 roku podaje się w 6. roku życia (wcześniej podawano w 10. r.ż).

Objawy świnki

U 30 procent ludzi świnka przebiega bezobjawowo. U innych choroba daje wyraźne objawy, z których najbardziej charakterystycznym jest ból i obrzęk ślinianek. Chory nie może przełykać śliny, spożywać pokarmów, czasem problemem może być nawet otworzenie ust. Oprócz zapalenia ślinianek pojawiają się:

• gorączka do 39 stopni Celsjusza
• ból mięśni
• ból głowy
  
• spadek apetytu

U niewielkiego odsetku chorych może dojść również do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Choroba pojawia się między 4. a 8. dniem od wystąpienia obrzęku ślinianek, na szczęście zwykle ma łagodny przebieg. Objawami są: bóle głowy, wymioty, lekka sztywność karku. Zwykle ustępują samoistnie. Rzadkim powikłaniem zapalenia opon są niedosłuch, głuchota lub zapalenie nerwu wzrokowego.

Świnka u chłopców

U chłopców świnka niesie ryzyko zachorowania na zapalenie jąder. Może ono być jedno- lub dwustronne i towarzyszy mu silny ból, zaczerwienie, obrzęk, ból podbrzusza, gorączka. Dotyka ono nawet 40 procent chłopców. Leczenie polega na podawaniu środków obniżających gorączkę, stosowaniu okładów i podpaski mosznowej, która unosi jądra, zmniejszając ból.

Powikłania świnki

U części osób chorych na świnkę może wystąpić zapalenie trzustki. Do rozwoju choroby dochodzi najczęściej kilka tygodni po wystąpieniu obrzęku ślinianek. Chory dostaje gorączki i skarży się na silne bóle brzucha. Konieczna jest wtedy hospitalizacja i leczenie szpitalne polegające na podawaniu leków osłaniających trzustkę.

Dziewczynki po okresie dojrzewania mogą mieć jedno- lub dwustronne zapalenie jajnika. Skarżą się wtedy na kłujący ból w podbrzuszu.

Do innych rzadkich powikłań należą: zapalenie tarczycy, zapalenie nerek, zapalenie stawów, grasica, zapalenie błędnika, zapalenie nerwu wzrokowego, porażenie nerwu twarzowego. U kobiet w ciąży świnka może doprowadzić do poronienia, zwłaszcza w 1 trymestrze.

Leczenie świnki

Świnka to choroba wirusowa, więc w jej leczeniu nie wdraża się antybiotykoterapii. Organizm musi samodzielnie zwalczyć wirusa, można jedynie łagodzić objawy choroby. Dzieciom podaje się paracetamol i ibuprofen na zbicie temperatury. Poleca się również stosowanie ciepłych i zimnych okładów przykładanych w okolicach przyusznic. Ważne jest również nawadnianie i płukanie ust płynami nawilżającymi śluzówkę. Z diety trzeba wyeliminować kwaśne potrawy, które potęgują odczucie bólu.

Świnka a bezpłodność

U osób dorosłych choroba może mieć zdecydowanie cięższy przebieg i powodować więcej powikłań. Oprócz wyżej wymienionych u chorych mogą wystąpić uszkodzenie słuchu, problemy neurologiczne, napady drgawek. Po zapaleniu jądra i najądrza może pojawić się niepłodność. Na szczęście nie występuje ona często, ale jest to problem bardzo poważny, którego nie wolno bagatelizować. Konieczne jest więc szczepienie dzieci, a w razie wystąpienia choroby – izolowanie chorego przez minimum 9 dni od momentu wystąpienia obrzęku ślinianek. Po tym okresie chory przestaje zarażać, spada więc ryzyko zakażenia dorosłych.