Hipotrofia – gdy płód rośnie nieprawidłowo. Konsekwencje hipotrofii

Hipotrofia płodu to wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu. Rozpoznaje się je już w czasie badania USG, najczęściej połówkowego. Następnie lekarz zaleca obserwację rozwoju płodu i częste wykonywanie badań ultrasonograficznych. Ostateczne potwierdzenie hipotrofii następuje dopiero po porodzie.

Czym jest hipotrofia płodu?

Hipotrofia płodu to mała masa płodu i jego nierównomierny rozwój w stosunku do wieku ciąży. Dziecko może być zbyt małe lub poszczególne części jego ciała mogą rozwijać się niesymetrycznie.

Hipotrofię potwierdza się po porodzie. Lekarze szacują wtedy masę ciała dziecka, oglądają skórę, która w przypadku hipotrofii jest wysuszona i słabo rozwinięta. Dzieci te mają również dwa naczynia w sznurze pępowinowym i często są łyse lub mają bardzo rzadkie włosy. Nie oznacza to jednak, że każdy łysy noworodek ma cechy hipotrofii – hipotrofia to nierównomierny wzrost dziecka, który niesie poważne konsekwencje zdrowotne, a rzadkie włosy są tylko jednym z elementów tego schorzenia.

Rodzaje hipotrofii

Hipotrofia dzieli się na:

• hipotrofię symetryczną – dziecko jest malutkie, ale ma zachowane proporcje ciała
• hipotrofię niesymetryczną – sytuacja ta zdarza się dużo częściej. Ten rodzaj hipotrofii cechuje to, że obwód główki jest prawidłowy, a obwód brzucha zbyt mały

Przyczyny hipotrofii

Jest wiele przyczyn ograniczenia wzrostu płodu:

• ciąża wielopłodowa
• wady wrodzone
  
• nieprawidłowe położenie łożyska
• zapalenie kosmków łożyska
• krwiak pozałożyskowy
• niedożywienie matki
• niska odporność matki i choroby immunologiczne
• choroby serca i układu krążenia
  
• choroby nerek

Diagnoza hipotrofii płodu

Hipotrofię płodu najczęściej diagnozuje się w trakcie USG połówkowego w okolicach 20-22 tygodnia ciąży. Ginekolog ocenia wtedy dokładnie parametry dziecka, długość kończyn, obwód główki, brzuszka, przepływy naczyniowe. Jeśli coś go niepokoi, najczęściej zaleca powtórzenie badania za 4 tygodnie.

Około 24-26 tygodnia ciąży, gdy dysproporcja w rozwoju dziecka zostaje potwierdzona i zaczyna się nawarstwiać, lekarze podejmują dodatkowe zalecenia.

Leczenie hipotrofii płodu

Leczenie hipotrofii najczęściej polega na ograniczeniu wysiłku fizycznego przez matkę i wdrożenie wysokokalorycznej diety. Zaleca się spożywanie dużej ilości węglowodanów, białka, tłuszczy, kasz, warzyw, pestek, orzechów, bakalii, nabiału. Posiłki powinny być zdrowe, zbilansowane i regularne.

Leczenie polega również na monitorowaniu rozwoju dziecka. Ginekolodzy mogą zalecać wykonywanie badań USG nawet co tydzień, by obserwować, czy nierównomierny wzrost nie stanowi ryzyka dla życia dziecka. Sprawdzają przepływy naczyniowe, oceniają, czy występuje ryzyko niedotlenienia płodu. Jeśli tak się dzieje, lekarze mogą zalecić zakończenie ciąży przez cesarskie cięcie.

Dziecko rodzi się wtedy jako wcześniak, umieszczane jest w inkubatorze, a jego parametry życiowe nieustannie są monitorowane. Lekarze oceniają jego stan, sprawdzają, czy nie ma wad lub infekcji wrodzonych, zaburzeń hematologicznych. Następnie wdrażają odpowiednie leczenie.

Fałszywa diagnoza hipotrofii

Zdarza się i tak, że diagnoza hipotrofii jest postawiona niewłaściwie na podstawie niskiej masy płodu. Warto mieć na uwadze, że aparat ultrasonograficzny najczęściej zakłada błąd w granicach +/- 500 gramów.

W 20 tygodniu ciąży, gdy przeprowadzane jest USG połówkowe, to bardzo dużo – różnica ta może wprowadzić lekarza w błąd i zdiagnozować hipotrofię, podczas gdy w rzeczywistości płód rozwija się prawidłowo. Ważne jest więc wykonywanie badań w klinikach, które mają dobry sprzęt i kompetentnych lekarzy.

Niska masa płodu może też oznaczać, że dziecko po prostu urodzi się mniejsze. Przyjmuje się, że zdrowy noworodek waży od 2,5 kg do 4 kg. Jak widać, rozstrzał jest spory i oznacza, że nie każde dziecko musi być w górnej granicy normy. Szczupli rodzice, którzy są wątłej budowy, nie wydadzą na świat dużego dziecka. Nie oznacza to od razu, że dziecko musi być chore – najczęściej jest zupełnie zdrowe, ale zwyczajnie drobne.

Z tego względu każdą diagnozę hipotrofii trzeba konsultować, najlepiej u lekarzy specjalizujących się w diagnozowaniu wzrastania płodu.