Wąglik to bakteria, która była stosowana jako broń biologiczna. Czy dziś stanowi zagrożenie?

Wąglik to jedna z chorób odzwierzęcych, które mogą doprowadzić do śmierci. Zakażenia wąglikiem nie zdarzają się często i są diagnozowane przede wszystkim w krajach słabo rozwiniętych, jednak bakterie wąglika obecne są na każdym z kontynentów, stanowiąc potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Wąglik to także jedna z broni biologicznych, które były stosowane m.in. w czasie II Wojny Światowej.

Wąglik – co to za bakteria?

Wąglik to choroba, którą możemy zarazić się od przeżuwaczy, czyli m.in. krów i kóz oraz spożywając zakażone mięso. Wywołuje ją laseczka wąglika, która należy do grupy bakterii gram-dodatnich. Wyróżniamy 3 drogi zakażenia, czyli przez skórę np. poprzez wniknięcie bakterii do rany, poprzez układ pokarmowy, spożywając zakażone mięso oraz poprzez układ oddechowy, wdychając bakterie i ich przetrwalniki.

Bakteria wąglika jest odporna na działanie różnych czynników środowiskowych, wysokiej temperatury i środków dezynfekujących, co stwarza poważne zagrożenie epidemiczne. Obecnie zakażenia wąglikiem diagnozowane są bardzo rzadko i dotyczą przede wszystkim ograniczonej liczby osób, które miały kontakt z zakażonymi zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego np. stosowaną w żywieniu zwierząt mączką kostną.

W krajach wysoko rozwiniętych zakażenia wąglikiem są diagnozowane sporadycznie – od wielu lat nie stwierdzono żadnego przypadku tej choroby m.in. na terenie Europy. Endemicznie zakażenia wąglikiem występują m.in. w Afryce, Tajlandii, Indiach, Pakistanie oraz w Turcji. Przypadki zakażeń notowane m.in. w Stanach Zjednoczonych mają najczęściej związek z atakami terrorystycznymi, podczas których wykorzystywane są przetrwalniki wąglika.

Wąglik jest chorobą, która cechuje się wysoką śmiertelnością wśród zwierząt oraz zakażonych ludzi. Przetrwalniki laseczki wąglika doprowadzają do skażenia m.in. gleby, w której grzebane są padłe zwierzęta i ofiary choroby, dlatego stały nadzór nad tą chorobą odzwierzęcą sprawuje WHO, monitorując obszar, na którym wystąpiły zakażenia i wdrażając procedury, które mają na celu zapobieganie wystąpieniu lokalnych epidemii.

Wąglik – objawy

Po przedostaniu się do organizmu laseczka wąglika wywołuje dość charakterystyczne objawy chorobowe. Są one spowodowane działaniem wytwarzanej przez nią toksyny.

Wyróżniamy 3 typy zakażenia wąglikiem:

• Pierwszym z nich jest skórna postać choroby, która diagnozowana jest na podstawie pojawiającej się miejscu zakażenia zmiany skórnej. Początkowo jest to niewielki pęcherzyk, który po pęknięciu, staje się czarnym strupkiem. Wokół niego pojawiają się inne zmiany skórne. Skórna postać wąglika może doprowadzić do wystąpienia posocznicy (sepsa), jednak w większości przypadków chorym udaje się pokonać chorobę dzięki właściwie dobranej i szybko rozpoczętej antybiotykoterapii.
• Płucna postać choroby rozwija się pod wpływem przedostania się bakterii do układu oddechowego, wywołując m.in. kaszel, krwioplucie oraz liczne krwotoki wewnętrzne. Bardzo często zakażenie układu oddechowego laseczką wąglika kończy się zgonem w ciągu 24-48 godzin.
• Żołądkowo-jelitowa postać choroby, do której przyczynia się spożycie zakażonych produktów mięsnych, wywołuje silny ból brzucha, mdłości, wymioty oraz biegunkę. Wraz z postępem choroby dochodzi do posocznicy i krwotoków wewnętrznych, które prowadzą do zgonu w ciągu kilku dni od wystąpienia pierwszych objawów choroby. Oprócz powyższych objawów zakażeniu wąglikiem towarzyszy bardzo wysoka gorączka.

Zakażenia dziś występują bardzo rzadko

Podsumowując, wąglik jest rzadką, jednak bardzo niebezpieczną chorobą odzwierzęcą, którą możemy zarazić się od przeżuwaczy m.in. krów, kóz, owiec. Obecnie choroba ta nie stwarza zagrożenia epidemicznego, jednak podróżując w rejony jej endemicznego występowania, powinniśmy wiedzieć o istnieniu potencjalnego zagrożenia. Zakażenie wąglikiem najczęściej ma postać skórną, którą można skutecznie wyleczyć dzięki stosowaniu antybiotyków. Charakterystycznym objawem w tym przypadku jest czarny strup, który otoczony jest niewielkimi pęcherzykami.