Urografia – ważne badanie nerek. Na czym polega i jak się do niego przygotować?

Choroby nerek i układu moczowego mogą mieć różne podłoże. W celach diagnostycznych stosowane są w tym przypadku różne badania m.in. badanie moczu, badanie USG i badanie RTG nerek, czyli urografia. Rozszerzona diagnostyka pozwala nie tylko na wykrycie przyczyn pojawiających się u osób chorych dolegliwości, ale także monitorowanie efektów zastosowanego leczenia.

Co to jest urografia?

Urografia, czyli prześwietlenie nerek, jest badaniem, które uwzględnia zastosowanie promieniowania rentgenowskiego. Wykonuje się je po podaniu tzw. kontrastu, czyli specjalnego środka cieniującego, który wprowadzany jest do organizmu dożylnie. Pozwala on uzyskać dokładny obraz morfologiczny narządów układu moczowego, a także sprawdzić ich funkcjonowanie m.in. sposób przepływu moczu.

Urografia to jedno z podstawowych badań diagnostycznych, jakie wykonywane są w przypadku podejrzenia chorób nerek i układu moczowego. Mogą się one objawiać w specyficzny lub niespecyficzny sposób, powodując zmiany w moczu, a także m.in. ból pleców. Do częstych objawów chorób nerek i układu moczowego zaliczamy m.in.:

• ból krzyża,
• pieczenie podczas oddawania moczu,
• częste oddawanie moczu,
• ból podbrzusza,
• zmianę koloru i zapachu moczu.

W przypadku chorób nerek oraz dróg moczowych często występują także typowe objawy infekcji, czyli osłabienie, gorączka, zmiany w morfologii krwi (znaczne podwyższenie OB), a także m.in. wymioty i nudności.

Diagnostyka schorzeń układu moczowego rozpoczyna się od badania moczu oraz USG. Urografia wykonywana jest w przypadku wykrycia poważnych nieprawidłowości oraz konieczności oceny budowy morfologicznej i funkcji czynnościowych układu moczowego. Aby badanie pozwoliło na uzyskanie wiarygodnych wyników, trzeba do organizmu pacjenta wprowadzić kontrast. Wraz z krwią wędruje on wewnątrz organizmu, docierając do nerek, a następnie barwiąc mocz i wraz z nim jest wydalany przez drogi moczowe. Zastosowanie kontrastu jest niezwykle ważne i pozwala na:

• ocenę budowy morfologicznej nerek i dróg moczowych,
• wykrycie wad w budowie narządów układu moczowego,
• uwidocznienie niektórych kamieni nerkowych,
• wykrycie niedrożności układu moczowego,
• ocenę prawidłowości procesu wydalania moczu,
• ocenę budowy oraz czynności niewidocznych na badaniu USG struktur układu moczowego.

Urografia jest badaniem, do którego trzeba się odpowiednio przygotować, co ma związek nie tylko z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego, ale także środka cieniującego. Podawany pacjentowi przed badaniem kontrast jest środkiem, który nie wchłania się do organizmu i zostaje z niego wydalony wraz z moczem, jednak ze względu na jego skład, mogą pojawić się pewne dolegliwości, które związane są m.in. z obecnością jodu w kontraście. Pierwiastek ten pochłania promieniowanie jonizujące, umożliwiając dokonanie badania nerek i układu moczowego. Ze względu na jego obecność w kontraście urografia nie powinna być wykonywana m.in. u osób z wolem tarczycowym, a także uczulonych na jod.

Urografia – jak wygląda badanie?

Badanie urograficzne rozpoczyna się od podania środka kontrastowego. W przypadku tego badania konieczne jest wykonanie kilku zdjęć RTG w zaleconych przez lekarza odstępach czasowych, co ma związek z oceną funkcji wydalniczych nerek oraz oceną przepływu moczu z pęcherza moczowego przez drogi moczowe. Zwykle zdjęcia RTG wykonuje się po kilku, kilkunastu i kilkudziesięciu minutach od wprowadzenia do organizmu kontrastu, jednak w niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie prześwietlenia nerek także po kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu godzinach od podania środka cieniującego.

Przygotowanie do urografii

Do urografii trzeba się odpowiednio przygotować. W celu prawidłowej oceny morfologii oraz funkcjonowania układu moczowego pacjent musi być na czczo. Na kilka dni przed badaniem konieczna jest rezygnacja z ciężkostrawnych potraw i zastąpienie ich lekką dietą. Jeżeli w jelitach zalega treść np. z powodu zaparcia, niezbędne jest podanie przed badaniem środków na przeczyszczenie, które pomagają opróżnić jelita. Po urografii pacjent musi przez kilka dni przyjmować duże ilości płynów w celu usunięcia pozostałości środka kontrastującego z organizmu.