Pierwsza pomoc przedmedyczna – kto jest zobowiązany do wykonania, zasady

Pierwsza pomoc przedmedyczna ma na celu zabezpieczenie miejsca zdarzenia, podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych osoby poszkodowanej oraz zmniejszenie skutków związanych np. z doznanym przez osobę poszkodowaną urazem. W zależności od sytuacji pierwsza pomoc przedmedyczna może wymagać różnych działań. Nie zawsze są to działania związane z resuscytacją krążeniowo-oddechową, której wykonania wymaga np. nagłe zatrzymanie krążenia. Warto dowiedzieć się, jak krok po kroku postępować w nagłej sytuacji, bo udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej jest bardzo ważne m.in. w przypadku, zasłabnięcia, upadku z wysokości i wypadków komunikacyjnych.

Czy każdy jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej?

Wiele osób boi się udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej. Nie należy obawiać się, że zaszkodzimy osobie chorej lub poszkodowanej w wypadku. Każdy z nas jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy. Zgodnie z artykułem 162 kodeksu karnego:

• § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

Pierwsza pomoc przedmedyczna w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia powinna uwzględniać: sprawdzenie stanu poszkodowanego, zabezpieczenie miejsca zdarzenia, wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego oraz postępowanie zgodnie z poleceniami wydawanymi przez dyspozytora medycznego.

W czasie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej trzeba zachować spokój – zdenerwowanie nie pomaga osobie poszkodowanej! Pamiętaj, że niezwłoczna pomoc osobie poszkodowanej może uratować życie!

Jakie są zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej?

Pierwsza pomoc przedmedyczna krok po kroku:

• Oceń bezpieczeństwo własne i bezpieczeństwo poszkodowanego – chroń siebie i poszkodowanego przed bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty zdrowia i życia. Jeżeli poszkodowany znajduje się w niebezpiecznym miejscu i jego stan na to pozwala, to przetransportuj go w miejsce bezpieczne. Jeżeli poszkodowany mógł doznać np. urazu kręgosłupa, zadbaj o zabezpieczenie miejsca wypadku i niezwłocznie powiadom odpowiednie służby ratownicze o zaistniałej sytuacji; jeżeli jest to możliwe, zanim przystąpisz do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, załóż rękawiczki ochronne;
• Oceń stan poszkodowanego – uwzględnia ona m.in. sprawdzenie, czy poszkodowany jest przytomny, czy jest w stanie odpowiadać na zadawane pytania, czy wie, co się wydarzyło.
• Udrożnij drogi oddechowe nieprzytomnego poszkodowanego – jedną rękę ułóż na czole, a drugą na brodzie poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu. Sprawdź, czy w jamie ustnej poszkodowanego znajdują się ciała obce – jeżeli tak, to je usuń.
• Sprawdź, czy poszkodowany oddycha – ocena oddechu pozwala podjąć decyzję dotyczącą kolejnych działań – zbliż swój policzek do twarzy poszkodowanego i sprawdź, czy wyczuwasz ruch wydychanego przez niego powietrza. Sprawdź też, czy widoczne są ruchy klatki piersiowej poszkodowanego.
• Zadzwoń pod numer 999 lub 112 i wezwij pomoc.

Jeżeli poszkodowany oddycha prawidłowo, ale jest nieprzytomny, to trzeba ułożyć go w pozycji bezpiecznej ustalonej bocznej. Jeżeli poszkodowany nie oddycha i nie można wyczuć pulsu, to trzeba wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową; w celu ratowania życia można również wykorzystać automatyczny defibrylator zewnętrzny, który coraz częściej znajduje się w miejscach użyteczności publicznej.

W celu uniknięcia potencjalnego ryzyka zakażenia różnymi chorobami nie dotykaj krwi poszkodowanego oraz wykonaj resuscytację z wykorzystaniem specjalnego ustnika – znajdziesz go w każdej apteczce samochodowej.

W czasie oczekiwania na pomoc medyczną monitoruj czynności życiowe poszkodowanego – sprawdzaj puls i oddech. Chroń poszkodowanego przed wychłodzeniem i przegrzaniem – skorzystaj np. z koca termicznego.

Pierwsza pomoc przedmedyczna może wymagać wykonania również innych czynności ratujących życie i zdrowie np. zatamowania krwawienia lub stabilizacji kręgosłupa – informacje na temat sposobu odpowiedniego postępowania, w zależności od rodzaju urazu lub schorzenia, otrzymasz od dyspozytora medycznego.

Pierwsza pomoc przedmedyczna – jak ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej?

1. Udrożnij drogi oddechowe.
2. Ułóż poszkodowanego na plecach i wyprostuj mu nogi.
3. Rękę poszkodowanego, która znajduje się bliżej Ciebie, ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała, a następnie zegnij w łokciu pod kątem prostym. Dłoń powinna być skierowana w górę.
4. Drugą rękę poszkodowanego zegnij w łokciu i ułóż stroną grzbietową pod policzkiem z przeciwnej strony. Przytrzymaj ją jedną ręką.
5. Drugą ręką zegnij dalszą nogę w kolanie i przekręć poszkodowanego na bok.
6. Kolano poszkodowanego ułóż pod kątem prostym w stosunku do biodra.

Jak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową?

Utrata przytomności i zatrzymanie oddechu to wskazanie do wykonania podstawowych zabiegów resuscytacyjnych. Wykonywanie sztucznego oddychania trzeba prowadzić do momentu odzyskania przez poszkodowanego przytomności lub przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w przypadku osób dorosłych i starszych dzieci

Zanim przystąpisz do wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej, ułóż osobę poszkodowaną na twardej i równej powierzchni. Uklęknij z boku poszkodowanego, na wysokości klatki piersiowej i rozpocznij masaż serca. Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze – zaciśnij nos poszkodowanego, obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego i wykonaj spokojny wydech. Po wdechu pozwól, aby powietrze wydostało się z płuc poszkodowanego. Użyj defibrylatora, jeśli znajduje się w pobliżu.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w przypadku niemowląt

W przypadku niemowląt, które nie ukończyły 1. roku życia, podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej trzeba uciskać mostek na głębokość 1/3 wysokości klatki piersiowej, za pomocą palca wskazującego i środkowego. Przy oddechach ratowniczych nie zatykaj nosa dziecka.

Numery alarmowe:

• 999 – numer alarmowy pogotowia ratunkowego,
• 112 – numer alarmowy, który obowiązuje w Unii Europejskiej,
• 998 – straż pożarna,
• 997 – policja.

Źródła: pacjent.gov.pl, statystyka.policja.pl, prc.krakow.pl