USG jamy brzusznej – na czym polega, kiedy warto je wykonać i jak się przygotować?

Wynalezienie ultrasonografu zrewolucjonizowało diagnostykę medyczną. Dzięki aparatom do USG możliwe jest szybkie i bezinwazyjne wykonywanie badań przesiewowych oraz badań diagnostycznych. USG jamy brzusznej pozwala wykryć zmiany w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej. Badanie USG jamy brzusznej i inne badania ultrasonograficzne są całkowicie bezbolesne.

Dzięki badaniu ultrasonograficznemu można w zaledwie kilka minut wykryć różne schorzenia np. w przewodzie pokarmowym, drogach moczowych oraz narządach układu rozrodczego, które znajdują się w miednicy mniejszej. W przypadku kobiet badanie USG przez powłoki brzuszne narządów miednicy mniejszej pozwala wykryć m.in. schorzenia jajników i macicy. W przypadku mężczyzn USG miednicy mniejszej metodą brzuszną odgrywa istotną rolę m.in. w diagnostyce i leczeniu schorzeń prostaty.

Do często wykonywanych badań USG jamy brzusznej należą:

• USG żołądka,
• USG wątroby,
• USG trzustki,
• USG śledziony,
• USG pęcherza moczowego,
• USG nerek,
• USG pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
• USG gruczołu krokowego,
• USG macicy.

Warto dowiedzieć się więcej na temat przebiegu badania USG brzucha, wskazań do jego wykonania oraz tego, w jaki sposób trzeba przygotować się do badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.

Co to jest badanie USG jamy brzusznej?

Badanie USG to badanie wykonywane z użyciem ultrasonografu. Jest bezpieczne dla zdrowia – może być wykonywane bez skutków ubocznych wielokrotnie nawet u niemowląt oraz kobiet ciężarnych. Podczas badania za pomocą głowicy aparatu USG do wnętrza organizmu wysyłane są ultradźwięki, dzięki którym możliwe jest obrazowanie tkanek. Badania USG jamy brzusznej to jedne z częściej wykonywanych badań ultrasonograficznych. Dzięki bezinwazyjnej metodzie obrazowania za pomocą ultradźwięków możliwe jest wczesne wykrycie zmian chorobowych m.in.: w obrębie narządów przewodu pokarmowego, a także zmian w układzie moczowym np. chorób pęcherza moczowego i nerek, układzie rozrodczym, układzie sercowo-naczyniowym, węzłach chłonnych, gruczołach piersiowych, gruczole tarczycy oraz tkankach innych narządów.

Jakie schorzenia pozwala wykryć badanie USG jamy brzusznej?

W przypadku badania USG jamy brzusznej emitowane przez głowice aparatu ultrasonograficznego ultradźwięki pozwalają wykryć zmiany związane z różnymi schorzeniami. Służą w celu sprawdzenia położenia i budowy narządów jamy brzusznej, pozwalają uwidocznić zmiany chorobowe w postaci np. guzów i torbieli, stany zapalne otrzewnej, na które może wskazywać np. obecność płynu w jamie otrzewnej, nieprawidłowości w budowie anatomicznej, niedrożności np. w obrębie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, a także ocenić wielkość wątroby, śledziony, trzustki oraz innych narządów przewodu pokarmowego. W trakcie badania USG jamy brzusznej specjalista widzi jej wnętrze na ekranie monitora.

Objawy, które powinny skłonić do wykonania USG jamy brzusznej

USG jamy brzusznej wykonywane jest zarówno w celach profilaktycznych np. podczas przesiewowych badań ginekologicznych, jak i stanowi element diagnostyki pacjentów, u których występują objawy chorobowe.
Wskazaniem do wykonania USG jamy brzusznej są m.in. bóle brzucha, problemy z oddawaniem moczu np. skąpomocz, pieczenie podczas oddawania moczu, ból w dole pleców, powiększenie się obwodu brzucha, krwawienia z przewodu pokarmowego, uporczywe wymioty i biegunki, nawracające wzdęcia, guzy wyczuwalne w badaniu palpacyjnym.

USG jamy brzusznej – przygotowanie do badania

Na czym polega przygotowanie do USG jamy brzusznej? Przed badaniem USG jamy brzusznej trzeba przestrzegać kilku ważnych zasad. Postępowanie przed badaniem zgodnie ze wskazaniami lekarza ma na celu m.in. uniknięcie problemów z uwidocznieniem badanych narządów wewnętrznych.

Ocenę stanu zdrowia narządów jamy brzusznej utrudniają np. gromadzące się w jelitach gazy. Z tego względu na dzień przed badaniem USG jamy brzusznej trzeba zrezygnować ze spożywania wzdymających i ciężkostrawnych pokarmów. Z diety trzeba także wyeliminować napoje gazowane, kawę, herbatę i alkohol.

Jeżeli badanie ma odbyć się przed południem, to ostatni posiłek należy spożyć około godziny 18:00, a na badanie trzeba stawić się na czczo. Na dzień przed badaniem zalecane jest rozpoczęcie przyjmowania leku, który pomoże usunąć zalegające w jelitach gazy. Przed badaniem można pić niegazowaną wodę.

Jeżeli badanie USG odbywa się w godzinach popołudniowych, to przez minimum 6 godzin przed USG jamy brzusznej trzeba zrezygnować z picia napojów gazowanych, kawy, herbaty oraz palenia tytoniu i żucia gumy.

Jeżeli USG jamy brzusznej ma na celu ocenę stanu zdrowia narządów miednicy małej, to trzeba się na nie stawić z wypełnionym pęcherzem. Wypełnienie pęcherza moczowego pozwala wypchnąć pętle jelitowe z miednicy małej, pozwalając na zobrazowanie m.in. macicy, gruczołu kropkowego oraz dokładną ocenę np. ścian pęcherza moczowego.

Istotne informacje dotyczące przygotowania się do badania można uzyskać od lekarza prowadzącego.

Źródła:

• B. Pruszyński, Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008
• W. Jakubowski, Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego, Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii, Warszawa, 2011
• M. Hofer, Podręcznik ultrasonografii. Podstawy wykonywania i interpretacji badań ultrasonograficznych, MediPage, Warszawa, 2008
• G. Michels, N. Jaspers, Ultrasonografia narządów, układów i tkanek w zestawieniu z klinicznymi objawami, MediPage, Warszawa, 2015