Złośliwe nowotwory nie muszą zabijać. Naukowcy nie mają wątpliwości

W świecie medycznym toczy się dyskusja na temat najnowszej analizy dotyczącej możliwości uniknięcia przedwczesnych zgonów z powodu nowotworów złośliwych, a także skutecznego ich leczenia. Raport ukazał się na łamach „The Lancet Global Health”. Co z niego wynika?

Pierwsza taka analiza dotycząca nowotworów złośliwych

Analizę przygotowano na podstawie danych pozyskanych z bazy Globocan 2020, Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem. Wśród autorów badania jest m.in. prof. dr hab. Ellen Nolte z London School of Hygene & Tropical Medicine. Naukowcy wzięli pod uwagę 36 typów raka – nowotwory, które występują najczęściej i stanowią 92 procent wszystkich zgonów z powodu raka na całym świecie. Wśród nich jest m.in. rak odbytu, wątroby, płuc, jajnika, piersi i nerki oraz czerniak.

Eksperci podkreślają, że jest to pierwsza globalna analiza badająca wielowymiarową zmienność przedwczesnej śmiertelności z powodu raka złośliwego. Analizę przeprowadzono w grupie przedwcześnie zmarłych osób od 30 do 69 lat ze 185 krajów na całym świecie.

Czy można uniknąć zgonu z powodu nowotworów złośliwych?

Na podstawie analizy wykazano, że w 2020 roku ponad 2/3 przedwczesnych zgonów z powodu nowotworów złośliwych można było uniknąć dzięki zmianie stylu życia, jak zaprzestanie palenia tytoniu, zmianę diety oraz wczesne metody wykrywania raka (skrinning nowotworowy) – w taki sposób lek. Bartosz Fiałek komentuje raport na swoim Facebookowym profilu.

Analiza wykazała, że wczesne wykrycie raka może zapobiec jego rozwojowi w nowotwór złośliwy. Dotyczy to głównie raka szyjki macicy, nowotworu jelita grubego i raka piersi. Lek. Bartosz Fijałek dodaje, że niespełna 1/3 przypadków nowotworów (31 procent/1,65 miliona wszystkich przypadków) można było skutecznie leczyć.

Złe nawyki a rozwój nowotworów

Z analizy wynika, że w krajach, w których odsetek palenia tytoniu był wysoki, wzrastała liczba przypadków nowotworów złośliwych płuc (największą grupę palaczy stanowili mężczyźni). Wystąpienie raka wątroby i przełyku miało bezpośredni związek ze spożywaniem alkoholu – ten czynnik odpowiadał za 4 procent nowych przypadków tych nowotworów w 2020 roku. W krajach, w których niewiele kobiet zaszczepiło się przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, było więcej zachorowań na nowotwór szyjki macicy. Doniesiono też, że wdrożenie programów badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i raka piersi pomogło zmniejszyć śmiertelność dzięki skutecznemu leczeniu nowotworów we wczesnym stadium.

Jak zapobiegać nowotworom złośliwym?

Sami autorzy badania podkreślają, że mimo nowego spojrzenia, analiza nie jest doskonała, ponieważ wzięto w niej pod uwagę tylko niewielką liczbę krajów. W związku z tym potrzebna jest bardziej kompleksowa, szersza ocena przedwczesnej umieralności.

Również lek. B. Fijałek zaznacza, że „do tych wyników należy podchodzić z pewną dozą ostrożności, ponieważ – choć w teorii te liczby są możliwe do osiągnięcia – w praktyce nie wszystkim zgonom będzie można rzeczywiście zapobiec, ale nie zmienia to faktu, że warto zmienić styl życia oraz realizować aktywności prozdrowotne w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju wielu chorób i zgonu z ich powodu”.

Ryzyko wystąpienia nowotworu jest większe u osób, które mają nadwagę, nie uprawiają aktywności fizycznej, piją dużo alkoholu, palą papierosy, często się opalają, mają dietę ubogą w produkty zbożowe i warzywa, a zasobną w sól, czerwone mięso i produkty przetworzone.