Co się stanie, gdy „odstawisz” media społecznościowe? Wyniki najnowszych badań zaskakują
Media społecznościowe mogą pomóc w relacjach międzyludzkich – dzięki nim łatwiej jest zaprzyjaźnić się z osobami z innych krajów lub podtrzymywać więź z bliskimi, którzy są daleko. Mogą mieć one jednak też działanie uzależniające. Media społecznościowe odgrywają istotną rolę w dzisiejszym świecie, czasami jednak korzystanie z nich bywa zbyt intensywne. Zdarza się, że niektórzy robią sobie przerwę od mediów społecznościowych. Naukowcy z Uniwersytetu w Durham w Wielkiej Brytanii przeprowadzili badanie na ten temat. Wyniki zostały opublikowane na łamach pisma „PLOS ONE”.
Detoks od mediów społecznościowych – badanie
Według wcześniejszych doniesień niektóre aspekty korzystania z mediów społecznościowych mogą przypominać zachowania związane z uzależnieniem. Może się więc wydawać, że w przypadku osób intensywnie korzystających z mediów społecznościowych na „detoksie” pojawią się objawy, które występują u osób uzależnionych po odstawieniu czynnika potencjalnie uzależniającego. Naukowcy obserwowali osoby, które na tego typu rozrywkę poświęcały bardzo dużo czasu (było to nawet do 9 godzin dziennie).
Eksperyment został przeprowadzony na 51 osobach (byli to ochotnicy), które miały od 18 do 25 lat. Przed badaniem spędzały one od 30 minut do 9 godzin każdego dnia na przeglądaniu mediów społecznościowych. Podczas eksperymentu osoby te przez 6 dni w ogóle z nich nie korzystały. Naukowcy obserwowali badanych przez cały ten czas, a także przez kolejne cztery dni. Monitorowali ich nastrój oraz dobrostan psychiczny. Przed zakończeniem badania 86 procent uczestników przynajmniej raz uległo pokusie i zalogowało się na media społecznościowe.
Jakie były efekty odwyku od mediów społecznościowych?
Nastrój uczestników był oceniany trzy dni przed rozpoczęciem i cztery dni po zakończeniu okresu abstynencji. Mogłoby się wydawać, że po nagłym zaprzestaniu korzystania z mediów społecznościowych u uczestników pojawią się „objawy odstawienia”, takie jak niepokój, zmiany nastroju czy rozdrażnienie. Okazało się jednak, że nie wystąpiły one u uczestników. Drugim wnioskiem z badania było to, że takie osoby po prawie tygodniowej przerwie od mediów społecznościowych rzadziej odczuwały negatywne emocje, jednak sytuacja wyglądała podobnie z emocjami pozytywnymi. Jak zauważyli badacze – może to wynikać z tego, że ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych usuwa doświadczenia, które wywołują negatywne emocje (na przykład porównywanie się z innymi), ale również te, które działają pozytywnie (na przykład aprobata społeczna).
Każda z badanych osób miała znacznie mniej problemów związanych z nagłym odstawieniem mediów społecznościowych, niż się wcześniej spodziewała. Albo uczestnicy nie odczuwali żadnych negatywnych objawów z tym związanych, albo były one niewielkie, przez co nie wpływały negatywnie na ich dobrostan psychiczny. Osoby te czuły się także mniej znudzone w ciągu dnia oraz miały niższe poczucie bycia samotnymi.
Czy media społecznościowe uzależniają? Nowe wnioski
Autorzy badania, Michael Wadsley and Niklas Ihssen, są również zdania, że nawet intensywne korzystanie z mediów społecznościowych nie wydaje się być uzależniające dla większości ludzi. „Co ważne, w przeciwieństwie do postawionych hipotez, nie znaleźliśmy dowodów na to, że z bardzo intensywnym korzystaniem z social mediów wiążą się jakieś efekty podobne do odstawienia. To sugeruje, że – podobnie jak w przypadku niedawnego konsensusu dotyczącego wytycznych diagnostycznych dla zaburzeń związanych z grami video, w których zrezygnowano z używania kryteriów odstawienia – w przypadku diagnozy problematycznego korzystania z social mediów koncepcja odstawienia może być mało istotna” – wyjaśnili naukowcy.
Specjaliści w dziedzinie psychologii zauważają jednak, że potrzebne są bardziej rygorystyczne badania na ten temat. Dodają także, że tydzień bez używania mediów społecznościowych to bardzo krótki czas, a nastrój osoby uzależnionej może nie pogarszać się od razu po odstawieniu mediów społecznościowych. Dodatkowo na zachowanie uczestników mogła wpłynąć wiedza, kiedy dokładnie zakończy się okres abstynencji.