Badanie moczu. Jak odczytać wynik?

Podstawowe badanie moczu wiele mówi o naszym stanie zdrowia. Pozwala wykryć choroby nerek i innych narządów układu moczowego, które często objawiają się jedynie osłabieniem i stanem podgorączkowym lub gorączką. Jakie są normy badania moczu i o czym może świadczyć ich przekroczenie?

Jak przygotować się do badania moczu?

Aby badanie moczu dało wiarygodne wyniki, musimy odpowiednio się do niego przygotować. Przede wszystkim trzeba pobrać próbkę porannego moczu na czczo, czyli przed badaniem przez minimum 12 godzin nie powinno się nic jeść oraz pić innych napojów niż woda. Ważne jest też wcześniejsze umycie rąk oraz umycie okolicy cewki moczowej wodą z delikatnym mydłem, aby usunąć znajdujące się tam leukocyty, które mogą spowodować zafałszowanie wyniku badania.

Mocz trzeba pobrać do sterylnego pojemnika ze środkowego strumienia, czyli nie na początku i nie na końcu opróżniania pęcherza. Próbkę musimy dostarczyć do laboratorium jak najszybciej, aby uniknąć namnażania się w niej bakterii, co będzie spowodowane np. zbyt wysoką temperaturą otoczenia.

Jak odczytać wyniki badań laboratoryjnych?

Odczytanie wyników badania moczu nie jest trudne. Większość laboratoriów stosuje podobne normy, których przekroczenie może świadczyć o występowaniu konkretnego schorzenia.

Badanie moczu uwzględnia jego barwę, przejrzystość, pH, ciężar właściwy, a także obecność białka, glukozy, ciał ketonowych i białych oraz czerwonych krwinek. W celu odczytania wyników badania moczu, trzeba poznać obowiązujące normy.

Barwa moczu

Prawidłowy mocz ma barwę od słomkowej, czyli jasnożółtej do bursztynowej. Zbyt jasny, niemal bezbarwny mocz może wskazywać na schorzenia nefrologiczne oraz cukrzycę, a także świadczyć o przewodnieniu naszego organizmu, czyli stanie odwrotnym do odwodnienia. Na nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek wskazuje też mocz zabarwiony na kolor czerwony lub różowy. Warto wiedzieć: barwa moczu na czerwoną może zmienić się także po spożyciu większej ilości np. soku z buraków.

Przejrzystość moczu (Clear)

W przypadku osób zdrowych mocz jest przejrzysty. Zmętnienie moczu świadczy o obecności wskazujących na chorobę układu moczowego drobnoustrojów lub białych krwinek. Do zmętnienia moczu może doprowadzić także zbyt długie przechowywanie próbki w wysokiej temperaturze i pobranie moczu do niesterylnego pojemnika.

pH moczu (odczyn moczu, w skrócie pH)

Norma pH moczu to od 4,6 do 8. Odchylenia od normy pH mogą być spowodowane wieloma czynnikami m.in. stosowaną dietą, nadużywanie alkoholu, chorobami nerek, chorobami płuc, a także wymiotami i biegunką.

Ciężar właściwy moczu

Norma w tym przypadku wynosi od 1.005 do 1.030. Zwiększenie ciężaru moczu, czyli jego zagęszczenie może świadczyć o odwodnieniu. Zbyt niskie zagęszczenie moczu najczęściej wskazuje na schorzenia nerek oraz jest wynikiem stosowania leków i ziół o działaniu moczopędnym.

Białko w moczu (Pro)

W moczu zdrowego człowieka nie stwierdza się obecności białka. Jego obecność może wskazywać na schorzenia związane z układem moczowym, choroby nowotworowe, choroby autoimmunologiczne, a także cukrzycę, nadciśnienie i stan przedrzucawkowy, który dotyczy kobiet ciężarnych.

Glukoza w moczu (Glu)

Obecność glukozy w moczu jest stanem wskazującym na różne schorzenia, m.in. cukrzycę, choroby nerek oraz wątroby. U zdrowego człowieka glukoza w moczu nie występuje, jednak wyjątkiem od tej reguły są kobiety ciężarne, u których z powodu specyficznego stanu fizjologicznego mogą wystąpić śladowe ilości glukozy w moczu i najczęściej nie świadczy to o stanach chorobowych.

Ciała ketonowe w moczu (Ket)

Obecność ciał ketonowych w moczu świadczy o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organizmu. Może ona wskazywać nie tylko na różne schorzenia (cukrzyca, problemy z układem moczowym), ale także niewłaściwy sposób odżywiania, który związany jest ze spożywaniem zbyt małej ilości węglowodanów. Ketony w moczu mogą pojawić się też w wyniku stosowania głodówek, zaburzeń odżywiania i nadużywania alkoholu.

Krwinki białe i czerwone w moczu (Leu, Eryt)

W moczu osób zdrowych nie występują leukocyty i erytrocyty. Ich pojawienie się świadczy o różnych schorzeniach układu moczowego i wymaga wnikliwej diagnostyki. Pojedyncze leukocyty w moczu najczęściej są wynikiem nieprawidłowego pobrania próbki moczu; u kobiet mogą wskazywać na infekcje intymne pochwy.