Prolaktyna: co to za hormon? Normy prolaktyny

Prolaktyna to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową. Odpowiada m.in. za prawidłową laktację oraz za regularność miesiączek. Kiedy należy zbadać poziom prolaktyny i co może świadczyć o tym, że w organizmie zachodzą jakieś nieprawidłowości w stężeniu hormonu?

Co to jest prolaktyna?

Prolaktyna to hormon, który wydzielany jest w przysadce mózgowej. Odpowiada m.in. za rozwój gruczołów piersiowych oraz za przebieg laktacji. To on reguluje również miesiączki, wpływa na wystąpienie owulacji oraz na popęd seksualny.

Poziom hormonu

Jego stężenie spada bądź rośnie w zależności od fazy dnia i nocy oraz cyklu. Najwyższe stężenie prolaktyny występuje rano, dlatego zaleca się, by właśnie wtedy wykonać badania, które sprawdzą poziom hormonu. W ciągu dnia stopniowo zaczyna spadać, by nocą znów rosnąć.

Poziom prolaktyny rośnie też w czasie cyklu miesiączkowego. W pierwszej fazie cyklu stężenie zaczyna wzrastać i rośnie aż do owulacji. Następnie powoli zaczyna się obniżać. Jeśli przysadka zaczyna wydzielać zbyt dużo lub zbyt mało hormonu, natychmiast odbija się to na cyklu miesiączkowym.

Nadmiar hormonu, czyli hiperprolaktynemia

Nadmiar prolaktyny we krwi powoduje zaburzenia miesiączkowania. Może skutkować wydłużeniem się cykli miesiączkowych, które następują rzadziej niż co 32 dni.

Przyjmuje się, że prawidłowe miesiączki powinny występować co 26-32 dni i jakiekolwiek odchylenie od normy jest wskazaniem do wizyty u ginekologa. Nieprawidłowe stężenie hormon może być przyczyną wydłużenia miesiączek.

Hiperprolaktynemia może również powodować cykle bezowulacyjne, które oznaczają problemy z zajściem w ciążę, bóle i tkliwość piersi (a nawet mlekotok), suchość pochwy, bóle głowy, nadmierne owłosienie (hirsutyzm). Występuje również w przebiegu zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Niedobór hormonu, czyli hipoprolaktynemia

Zbyt niski poziom hormonu również może mieć negatywne skutki. Zdarza się on jednak dużo rzadziej niż hiperprolaktynemia i najczęściej oznacza niedoczynność przysadki mózgowej. Skutkuje problemami z laktacją po porodzie i niemożliwością wykarmienia własnego dziecka.

Normy prolaktyny

Tak jak wspomnieliśmy, badania hormonu należy przeprowadzić rano, gdy stężenie we krwi jest najwyższe. Należy zrobić je na czczo, a dzień wcześniej powstrzymać się przed stosunkiem seksualnym. Niewskazany jest również duży stres, który także może wpłynąć na wynik badania.

Właściwe stężenie hormonu powinno oscylować w granicach 5-25 ng/ml. Wyższe oznacza nadmiar prolaktyny, co może wiązać się z zaburzeniami miesiączkowania lub cyklami bezowulacyjnymi. Stężenie wyższe niż 50 ng/ml może doprowadzić całkowitego braku okresu i wymaga diagnostyki u endokrynologa.

Leczenie zaburzeń

Nieprawidłowe stężenie hormonu wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Ginekolog może zlecić również inne badania hormonalne, które pomogą zdiagnozować przyczyny problemu.

Jeśli pozostałe hormony będą mieściły się w normie, a poziom prolaktyny będzie lekko podwyższony, ale niezbyt wysoki, ginekolog może zalecić przyjmowanie naturalnych preparatów ziołowych, które pomogą uregulować cykle. Zawierają one wyciągi z niepokalanka mnisiego, który sprzyja również łagodzeniu PMS-u.

Jeśli wyniki będą nieprawidłowe, ginekolog może przepisać tabletki hormonalne, które przywrócą równowagę w organizmie i unormują poziom prolaktyny. W przypadku bardzo wysokiego poziomu prolaktyny, który jest spowodowany gruczolakiem, konieczne jest podawanie specjalnych leków, które zmniejszą guza. Niekiedy potrzebna jest interwencja chirurgiczna.