Czy spędzanie czasu przed komputerem szkodzi uczniom? Naukowcy obalają mity

Powszechnie wiadomo, że co za dużo, to niezdrowo – zwłaszcza w przypadku najmłodszych. Okazuje się jednak, że wbrew pozorom korzystanie ze sprzętów elektronicznych wcale nie jest tak złe, jak uważano przez lata. Na łamach prestiżowego czasopisma naukowego „Plos One” psycholodzy ze Stanów Zjednoczonych przekonują, że wpływ komputerów na młodych ludzi może być dużo korzystniejszy niż uznawano do tej pory.

Czy komputery szkodzą dzieciom w wieku 9 i 10 lat? Niekoniecznie...

Pandemia COVID-19 i przejście na naukę zdalną w skali globalnej spowodowało, że na całym świecie zaczęto zwracać większą uwagę na to, jak szkodliwe jest spędzanie czasu przed komputerem. Nie ma wątpliwości, że normalny system nauczania w szkołach w wielu przypadkach sprawdza się dużo lepiej. Wbrew pozorom korzystanie z elektronicznych urządzeń może nie być tak złe jak wcześniej sądzono.

W ramach największego przeprowadzonego do tej pory w USA badania dotyczącego długoterminowego wpływu nowych technologii na zdrowie i rozwój mózgu uczniów naukowcy z Uniwersytetu Kolorado przeanalizowali stan fizyczny i psychiczny ponad 11,8 tys. uczniów w wieku 9 i 10 lat.

Na podstawie kwestionariuszy wypełnianych przez rodziców psychologom udało się wykazać, że poza czasem przeznaczonym na naukę online lub wykorzystywanie sprzętów elektronicznych do odrabiania prac domowych:

• chłopcy spędzają codziennie przed komputerem około 45 minut niż dziewczynki w tym samym wieku;
• uczniowie w weekendy korzystają z komputera około 5 godzin, a w dni powszednie około 4;
• chłopcy przeznaczają 2 razy więcej czasu na granie w gry video niż dziewczynki;
• uczennice więcej korzystają z mediów społecznościowych niż ich rówieśnicy przeciwnej płci.

Co ciekawe, choć nowe badania podobnie jak poprzednie wykazały, że dzieci, które najdłużej używają komputera w ciągu dnia, mają więcej problemów z zasypianiem w nocy, zdobywają gorsze oceny i gorzej się zachowują w szkole (częściej wykazują postawę buntowniczą i mają skłonność do nadpobudliwości), to jednak wpływ czasu poświęconego na korzystanie z nowoczesnych sprzętów elektronicznych jest... znikomy w porównaniu z innymi czynnikami kształtującymi ich życie.

Dobre i złe strony korzystania z komputerów przez uczniów

Zdaniem psychologów status społeczno-ekonomiczny rodziny dziecka ma 2,5 razy większy wpływ na uczniów niż to, jak długo w ciągu doby korzystają z komputera. Czas spędzony przed ekranami elektronicznych gadżetów może zaś tylko w 2 proc. oddziaływać na maluchy w wieku szkolnym.

„Wiele artykułów z ostatnich lat sugerowało, że czas poświęcony na używanie komputerów może być szkodliwy dla dzieci, ale pojawiły się również przesłanki świadczące o tym, że negatywne skutki w tym przypadku zostały przeszacowane” – przekonuje dr John Hewitt, dyrektor Instytutu Genetyki Behawioralnej na Uniwersytecie Kolorado.

Psycholog podkreśla, że dzięki dostępowi do ogromnej ilości danych, które udało się zebrać podczas najnowszych badań, wykazano, że choć czas spędzony przed komputerem może szkodzić dzieciom, to wbrew pozorom wpływ tego czynnika nie jest aż tak negatywny, jak wcześniej sądzono.

Jak na zdrowie i psychikę maluchów wpływa czas spędzony przed komputerem?

Zdaniem badaczy geneza tego zjawiska jest dosyć skomplikowana i nie zawsze jest tak oczywista, jak się powszechnie wydaje. Okazuje się bowiem, że rodzice bardziej skłonni do agresywnych zachowań częściej wolą, by ich dzieci grały w ulubione gry video i nie przeszkadzały im podczas wykonywania innych zajęć.

Maluchy, które mają problem z zasypianiem, chętnie korzystają zaś ze smartfonów przed snem na przykład po to, by posłuchać kołysanek, co w konsekwencji może pomóc im szybciej usnąć. Chłopcy, który częściej wykorzystują sieć do gier zespołowych, wyrabiają zaś w sobie sporo umiejętności interpersonalnych i uczą się nawiązywania kontaktu z innymi osobami.

Dotąd nie udało się też wyznaczyć jednoznacznego limitu czasu, który ustalałby granicę, po przekroczeniu której korzystanie z komputera mogłoby wywoływać wyraźnie negatywne skutki. Według psychologów w takich sytuacjach kluczowe znaczenie może mieć zdrowy rozsądek, którym zawsze warto się kierować – zwłaszcza przy wychowywaniu dzieci. Zabranianie im dostępu do sprzętów elektronicznych wcale nie musi być jednak dla nich korzystne.

„Radziłbym rodzicom, by nie przejmowali się zbytnio tym, że ich dzieci spędzają kilka godzin dziennie na komputerze” – zapewnia dr John Hewitt, jeden z głównych autorów największych badań dotyczących wpływu komputerów na psychikę i zdrowie uczniów w Stanach Zjednoczonych.

Naukowcy już zapowiadają kolejne badania, które wyjaśnią, w jaki sposób czas spędzany przed ekranami elektronicznych urządzeń wpływa na nieco starszą młodzież.