Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy, diagnoza, leczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) to jedna z nieswoistych chorób zapalnych jelit. Choć schorzenie to może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, to najczęściej diagnozowane są zmiany w okolicy końcowego odcinka jelita cienkiego. Dowiedz się więcej.

Choroba Leśniowskiego-Crohna to coraz częściej diagnozowane schorzenie o podłożu zapalnym. ChLC rozwija się u osób w różnym wieku, jednak najczęściej pierwsze objawy pojawiają się u nastolatków i osób dorosłych do 35. roku życia.

Choroba Leśniowskiego-Crohna, czyli nieswoiste zapalenie jelit

„Nieswoiste zapalenie jelit” to wspólna nazwa kilku jednostek chorobowych. Jedną z nich jest choroba Leśniowskiego-Crohna. Schorzenie to najczęściej diagnozowane jest u osób młodych. Największy odsetek zdiagnozowanych pacjentów zamieszkuje kraje wysokorozwinięte, co wskazuje na związek choroby z działaniem czynników środowiskowych m.in. sposobu odżywiania. Częściej choroba Leśniowskiego-Crohna diagnozowana jest u mieszkańców Europy Zachodniej oraz Ameryki Północnej, jednak systematycznie rośnie odsetek chorych m.in. w Europie Środkowej, także w Polsce.

Choroba Leśniowskiego-Crohna bywa często mylona z wrzodziejącym zapaleniem jelit. Pomimo podobieństw pomiędzy występującymi objawami i sposobami leczenia, choroby te cechuje inny obraz kliniczny.

Nieswoiste zapalne choroby jelit w znacznym stopniu utrudniają życie pacjentów, wpływając w negatywny sposób na jego jakość. W przypadku zaobserwowania objawów schorzeń zapalnych jelit konieczna jest konsultacja lekarska, która pozwoli określić podłoże uciążliwych dolegliwości oraz rozpocząć leczenie objawowe.

Warto wiedzieć, że choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne schorzenia zapalne jelit to choroby przewlekłe, na które nie ma skutecznego lekarstwa. Leczenie uwzględnia przede wszystkim redukcję czynników wyzwalających reakcję zapalną, stosowanie leków łagodzących objawy i wdrożenie terapii, która ma na celu zabezpieczać przed postępem zmian zapalnych w obrębie jelit i innych odcinków układu pokarmowego.

Co to jest choroba Leśniowskiego-Crohna?

Jak już zostało wspomniane, choroba Leśniowskiego-Crohna prowadzi do powstawania zmian zapalnych w różnych odcinkach przewodu pokarmowego. Mogą one obejmować jelito grube, jelito cienkie lub jelito grube i cienkie, a także powstawać m.in. w jamie ustnej, żołądku i odbycie.

Choroba Leśniowskiego-Crohna to jedna z wielu chorób autoimmunologicznych, które rozwijają się na skutek błędnej odpowiedzi immunologicznej. W tym przypadku mamy do czynienia z atakowaniem przez układ immunologiczny składników flory bakteryjnej układu pokarmowego, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego.

W związku z charakterem zmian chorobowych oraz wywoływanymi przez nie objawami choroba Leśniowskiego-Crohna poważnie utrudnia normalne funkcjonowanie. Przewlekły stan zapalny oraz towarzyszące mu objawy somatyczne wpływają na każdy z obszarów życia pacjentów.

ChLC cechuje się różnym przebiegiem, który zależny jest m.in. od tego, w jakim odcinku układu pokarmowego pojawią się patologiczne zmiany.

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna znana jest lekarzom dość długo, jednak nie udało się dokładnie określić jej podłoża. Znane są jedynie czynniki, które zwiększają ryzyko pojawienia się zmian zapalnych w układzie pokarmowym. Zaliczamy do nich:

• czynniki genetyczne – choroba ta występuje rodzinnie i przechodzi z pokolenia na pokolenie wraz z materiałem genetycznym,
• czynniki immunologiczne – zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego,
• czynniki środowiskowe – dieta, tryb życia, używki, stres.

Każdy z tych czynników może doprowadzić do rozwoju choroby u osób w różnym wieku. ChLC diagnozowane jest najczęściej pomiędzy 15. a 35. rokiem życia. Nie oznacza to, że choroba nie dotyka dzieci-w przypadku najmłodszych-najczęściej diagnoza stawiana jest u dzieci pomiędzy 5. a 10. rokiem życia. Rozwój choroby warunkuje gen NOD2/CARD1.

Jeżeli zostanie on przekazany dziecku przez oboje rodziców, to ryzyko zachorowania wynosi 40 proc. Około 2-10 proc. wszystkich przypadków choroby Leśniowskiego-Crohna stanowią pacjenci, u których decydującym czynnikiem rozwoju schorzenia, okazał się czynnik genetyczny.

ChLC rozwija się także pod wpływem zaburzeń związanych z funkcjonowaniem układu immunologicznego. Choroba Leśniowskiego-Crohna to choroba autoimmunologiczna, czyli choroba rozwijająca się z powodu błędnej odpowiedzi układu odpornościowego. Mechanizm autodestrukcji wywołanej błędną odpowiedzią immunologiczną prowadzi do przewlekłego, nasilającego się stanu zapalnego jelit.

Istotną kwestią, jeżeli chodzi o przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna, są czynniki środowiskowe. Szczególnie ważne to dieta, palenie papierosów i przewlekły stres. Sposób odżywiania się, używki i napięcie nerwowe osłabiają organizm, prowadząc m.in. do zmian w mikroflorze jelitowej. Mogą być one także skutkiem częstego przyjmowania antybiotyków. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa stosowanie diety bogatej w m.in.:

• czerwone mięso,
  
• utwardzone tłuszcze roślinne,
• cukry proste,
• produkty wysoko przetworzone.

Rozwój choroby może mieć związek ze spożywaniem produktów, w których składzie znajdziemy sztuczne konserwanty, barwniki i inne dodatki do żywności. Jeżeli na nasz organizm działa kilka wewnętrznych i zewnętrznych czynników sprzyjających rozwojowi nieswoistych chorób zapalnych jelit, to ryzyko zachorowania znacząco wzrasta.

Choroba Leśniowskiego-Crohna to choroba przewlekła, która cechuje się występowaniem okresów zaostrzenia i remisji uciążliwych objawów.

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna dzielimy na objawy ze strony układu pokarmowego oraz objawy ogólne. Stopień ich nasilenia bywa różny, jednak trzeba wiedzieć, że brak diagnostyki i leczenia zawsze prowadzi do zaostrzenia stanu zapalnego.

Objawy ze strony układu pokarmowego, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza, to przede wszystkim:

• ból brzucha w okolicy pępka i po prawej stronie podbrzusza,
• częsta biegunka (początkowo może występować jedynie okresowa zmiana konsystencji stolca),
• krew w stolcu,
• nudności,
• wymioty,
• zmiany w okolicy odbytu m.in. kłykciny, ropnie, owrzodzenia.

Zmiany zapalne mogą powodować także zaburzenia drożności jelit, prowadząc do zagrażających zdrowiu i życiu powikłań.

Do objawów ogólnych, które mogą wskazywać na chorobę Leśniowskiego-Crohna, zaliczamy m.in.:

• ogólne osłabienie,
• przewlekłe zmęczenie,
• stan podgorączkowy,
• gorączkę,
• utratę masy ciała,
• brak apetytu.

Chorzy odczuwają także spadek samopoczucia i mogą cierpieć z powodu obniżenia nastroju.

Choroba Leśniowskiego-Crohna wpływa również na funkcjonowanie innych narządów i układów. Jej postęp prowadzi do m.in.:

• rozwoju stanów zapalnych i powstawania innych, patologicznych zmian w narządzie wzroku,
• zapalenia wątroby i chorób dróż żółciowych,
• zaburzeń w funkcjonowaniu serca i układu krwionośnego,
• zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego,
• zmian skórnych o podłożu zapalnym,
• zapalenia trzustki,
• zapalenia stawów.

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna

Rozpoznanie choroby Leśniowskiego-Crohna wymaga wykonania różnych badań. Zgłaszając się do lekarza z objawami wskazującymi na ChLC, będziemy musieli poddać się badaniu fizykalnemu okolicy brzucha oraz odbytu (jeżeli występują zmiany w tej okolicy). Niezbędne jest także wykonanie badań laboratoryjnych m.in. krwi i stolca.

Diagnostyka ChLC uwzględnia także wykonanie kolonoskopii, rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej. Badania endoskopowe pozwalają w mało inwazyjny sposób wykryć zmiany zapalne oraz pobrać ich wycinki do badań histopatologicznych. Pozostałe badania obrazowe potwierdzają przypuszczenia lekarza oraz pomagają wykryć zmiany niewidoczne podczas kolonoskopii np. przetoki, ropnie i inne zmiany pozajelitowe.

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna przebiega na kilku płaszczyznach, uwzględniając:

• redukcję czynników zaostrzających stan zapalny (rezygnacja z palenia, zmiana diety i trybu życia, ograniczenie stresu),
• leczenie farmakologiczne (leki biologiczne, elki immunosupresyjne, budezonid, salicylany, glikokortykosteroidy),
• leczenie endoskopowe,
• leczenie chirurgiczne.

Wybór metody leczenia oraz zapobiegania nawrotom choroby zależny jest od stanu zdrowia konkretnego pacjenta. Nie bez znaczenia jest także stopień zaawansowania choroby oraz lokalizacja zmian zapalnych w układzie pokarmowym.