Brodawki – rodzaje, jak wyglądają i jak je usunąć?

Brodawki skórne (Verrucae) to spora grupa zmian skórnych, które pojawiają się u osób w różnym wieku. Bardzo często diagnozowane są np. brodawki wskazujące na zakażenie wirusem HPV (wirus brodawczaka ludzkiego), które potocznie nazywane są kurzajkami. Kurzajki pojawiają się najczęściej u dzieci i młodzieży, stanowiąc problem natury estetycznej.

Zakażenie wirusowe to najczęstsza przyczyna powstawania brodawek na skórze. Zmiany o grudkowatej budowie zwykle nie wywołują dolegliwości bólowych, jednak wymagają diagnostyki w celu zróżnicowania z innymi chorobami skóry, które mogą wymagać specjalistycznego leczenia. Diagnostyką i leczeniem brodawek na skórze zajmuje się lekarz dermatolog. W przypadku niektórych rodzajów brodawek polecane są różne domowe sposoby leczenia, które uwzględniają stosowanie ziół np. glistnika jaskółcze ziele.

Rodzaje brodawek

Najczęściej diagnozowane rodzaje brodawek to brodawki wirusowe, czyli brodawki zwykłe, brodawki płaskie (brodawki młodocianych) i kłykciny kończyste (brodawki płciowe). Inne rodzaje brodawek, które nie mają związku z zakażeniem wirusowym to np. brodawki łojotokowe. Niektóre choroby skóry np. rak skóry mogą objawiać się zmianami, które przypominają swoim wyglądem brodawki, dlatego wszystkie zmiany skórne, które utrzymują się przez dłuższy czas, powiększają się, a także powodują ból, świąd lub inne dolegliwości, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Brodawki możemy podzielić pod względem kilku kryteriów np. miejsca ich występowania na m.in.:

• brodawki na narządach płciowych,
• brodawki dłoni,
• brodawki na podeszwach stóp,
• brodawki okołopaznokciowe i brodawki pod płytką paznokciową.

Kryterium podziału brodawek jest także wiek pacjentów, u których najczęściej się pojawiają, bo np. niektóre rodzaje brodawek mają bezpośredni związek z procesami starzenia się organizmu i są diagnozowane przede wszystkim u seniorów, a inne to zmiany typowe dla małych dzieci i młodzieży.

Jak wygląda brodawka?

Brodawka jest zmianą skórną o dość charakterystycznym wyglądzie. To dobrze wyczuwalna na powierzchni skóry płaska lub wyniosła grudka o kolorze cielistym, beżowym, szarym, brunatnym lub jasnobrązowym. Na różnych etapach rozwoju brodawek ich barwa może się zmieniać. Brodawki to zmiany o nierównej powierzchni i szerokiej podstawie. Niektóre brodawki mogą być uszypułowane.

Brodawka jest zmianą ograniczoną do niewielkiej powierzchni skóry – zazwyczaj ma od kilku do kilkunastu milimetrów, jednak niektóre brodawki mogą tworzyć większe skupiska. Zazwyczaj brodawki nie powodują bólu; wyjątkiem są zmiany powstające na podeszwach stóp. Brodawki wirusowe to zmiany, którymi możemy się zarazić od drugiej osoby – sprzyja temu np. ubieranie butów osoby chorej, u której pojawiły się brodawki na stopach. Brodawki weneryczne przenoszą się przez bezpośrednie kontakty seksualne. Brodawki wirusowe u osoby chorej mogą zmieniać swoją lokalizację na skutek wtórnego zakażenia, któremu sprzyja np. rozdrapywanie grudek.

Brodawki mogą występować nie tylko na skórze, ale także na błonach śluzowych. Aby uniknąć ryzyka związanego z rozwojem poważnych chorób skóry, trzeba pamiętać o systematycznych badaniach dermatologicznych. Zaobserwowano rodzinne występowanie niektórych rodzajów brodawek.

Brodawki wirusowe – brodawki zwykłe, brodawki płaskie, kłykciny kończyste

Brodawki wirusowe wywołuje zakażenie kilkoma typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Szacuje się, że brodawki wirusowe przynajmniej raz pojawiły się u około 75% ludzkiej populacji. Najczęstszym skutkiem zakażenia wirusem HPV jest pojawienie się na skórze tzw. kurzajek, czyli brodawek zwykłych. Inne rodzaje brodawek wirusowych to brodawki płaskie (brodawki młodocianych) oraz brodawki płciowe (kłykciny kończyste).

Różne typy wirusa brodawczaka ludzkiego (wirusa HPV), które atakują nasz organizm, wywołują zmiany skórne, które nieco różnią się pod względem wyglądu.

Brodawki zwykłe (kurzajki) to brodawki zlokalizowane najczęściej na skórze dłoni np. na palcach, w okolicy paznokci i pod płytką paznokcia, a także na stopach. Kurzajki mają nierówną, szorstką powierzchnię i często występują w większych skupiskach. Mogą powodować ból podczas dotyku. Początkowo są to najczęściej zmiany mające kolor skóry, jednak ich barwa może się zmieniać.

Brodawki zwykłe są objawem zakażenia wirusami HPV typu 1, 2, 4, 26, 27, 29, 41, 57 i 65. Wnikają one do organizmu przez uszkodzony naskórek. Po około 2 miesiącach od infekcji pojawiają się pierwsze brodawki wirusowe.

Do grupy brodawek wirusowych zaliczamy również brodawki płaskie. Ten typ brodawek najczęściej występuje u dzieci i młodzieży. Brodawki płaskie wywołuje zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV typu 3, 10, 27, 28, 38, 41 i 49. Brodawki płaskie to zmiany o gładkiej powierzchni, które często układają się w jednej linii i szybko przenoszą się z człowieka na człowieka oraz prowadzą do wtórnego zakażenia skóry osoby chorej. Brodawki płaskie pojawiają się np. na dłoniach oraz na twarzy.

Kłykciny kończyste to brodawki, które tworzą się w okolicy narządów płciowych i odbytu. Do zakażenia brodawkami płciowymi dochodzi podczas kontaktów seksualnych. Wywołują je wirusy HPV typu 6, 11, 16, 18, 30, 42, 43, 44, 45, 51, 52 i 54. Kłykciny kończyste różnią się pod względem wyglądu od innych brodawek wirusowych – to kalafiorowate, uszypułowane zmiany o różowym, szarym lub brunatnym kolorze. Brodawki weneryczne mają tendencję do zlewania się w rozległe twory brodawkowate, z których może sączyć się wydzielina. Najczęściej zlokalizowane są w rowku zażołędnym, pod napletkiem, na żołędzi, a także na wargach sromowych. Nieleczone kłykciny kończyste prowadzą do wystąpienia poważnych powikłań. Zdarza się, że ulegają transformacji w nowotwór.

Brodawki stóp (brodawki podeszwowe) – brodawki myrmecia, brodawki mozaikowe

Brodawki stóp także zaliczane są do grupy brodawek wirusowych. Częściej powodują ból i mogą utrudniać chodzenie. Są związane z wniknięciem do organizmu wirusa HPV typu 1, 2, 4 i 63. Nieco różnią się pod względem wyglądu od kurzajek na dłoniach – są większe, mogą być otoczone zrogowaciałym naskórkiem. Bywają mylone z odciskami.

Wśród brodawek stóp wyróżniamy brodawki mozaikowe, a także brodawki myrmecia.

Brodawki mozaikowe to brodawki, które występują w dużych skupiskach. Najczęściej są objawem zakażenia wirusami HPV typu 2, 27 i 57. Nie wywołują bólu i innego dyskomfortu np. podczas chodzenia, bo położone są w powierzchniowych warstwach skóry. Nie muszą być dobrze widoczne, ale są wyczuwalne podczas dotyku. W obrębie skupiska brodawek mozaikowych skóra może się złuszczać, jednak złuszczaniu nie towarzyszą objawy stanu zapalnego np. zaczerwienieni i pieczenie skóry, co ułatwia odróżnienie brodawek mozaikowych od objawów grzybicy stóp. Brodawki mozaikowe mogą być związane z obniżoną odpornością organizmu na skutek ostrej lub przewlekłej choroby.

Brodawki myrmecia najczęściej wywoływane są przez zakażenie wirusem HPV typu 1. Wnikają głęboko w skórę, co powoduje, że stają się przyczyną dolegliwości bólowych, które pojawiają się przede wszystkim na skutek ucisku w okolicy zmiany. Bardzo łatwo możemy się nimi zarazić, np. zapominając o założeniu klapek podczas wizyty na basenie. Brodawki myrmecia najczęściej występują o młodzieży. Mają chropowatą powierzchnię, na której często pojawiają się ciemne punkciki. Ustępują samoistnie, a zakażenie nie ma tendencji do nawracania, bo zakażenie wirusem HPV 1 powoduje wytworzenie trwałej odporności. W ostatniej fazie choroby brodawki podeszwowe myrmecia zmieniają kolor – stają się ciemne, a następnie związane z nimi dolegliwości ustępują.

Brodawka łojotokowa

Brodawka łojotokowa nie jest brodawką wirusową, ale najczęściej spotykaną zmianą nowotworową o charakterze łagodnym. Wywodzi się z komórek naskórka i może występować w większych skupiskach np. na plecach. Brodawki łojotokowe zwykle powstają u osób w średnim wieku; częściej zmiany te diagnozowane są u mężczyzn, co może mieć związek z większą skłonnością do łojotoku i zaburzeń rogowacenia skóry. Brodawka łojotokowa stanowi problem natury estetycznej, jednak czasami może w obrębie brodawki rozwinąć się rak skóry.

Brodawka łojotokowa ma barwę cielistą lub jasnobrązową. Może być jedynie lekko uwypuklona ponad powierzchnię skóry lub uszypułowana. Brodawki łojotokowe nie powodują bólu, jednak dość często ulegają uszkodzeniom np. podczas golenia zarostu, zabiegów fryzjerskich itp. Uszkodzenia w obrębie brodawek sprzyjają powstawaniu infekcji.

Usuwanie brodawek

Brodawki wirusowe i brodawki łojotokowe mogą zostać usunięte. W gabinetach dermatologicznych możemy skorzystać z różnych zabiegów, które pozwalają pozbyć się tych zmian skórnych.

Problem brodawek możemy rozwiązać, korzystając także z domowych metod usuwania np. kurzajek. W tym przypadku niezawodny okazuje się glistnik jaskółcze ziele, którego sok pomaga w naturalny sposób pozbyć się brodawek zwykłych. Zabiegi stosowane podczas usuwania brodawek to m.in.:

• wymrażanie kurzajek za pomocą ciekłego azotu w gabinecie dermatologicznym lub w warunkach domowych, na co pozwala zakup specjalnego zestawu do usuwania brodawek;
• laseroterapia;
• usuwanie brodawek za pomocą skalpela.

W leczeniu brodawek stosuje się również kwas salicylowy np. w postaci ułatwiających aplikację plastrów i kwas mlekowy. Nieinwazyjne usuwanie brodawek ma na celu wysuszenie zmian, które po zakończonej kuracji, odpadają.