W Polsce występuje pięć gatunków opieniek. Najpopularniejsze i najczęściej występujące z nich to opieńka miodowa (Armillaria mellea) oraz opieńka ciemna (Armillaria ostoyae). W starych atlasach grzybów można spotkać się z jednym określeniem na każde z nich, często mylą je też sami grzybiarze. Nie ma to wielkiego znaczenia, ponieważ oba gatunki są jadalne. Są to grzyby blaszkowe, więc początkujący grzybiarze często boją się je zbierać. Warto wiedzieć, że opieńki są grzybami warunkowo jadalnymi, ponieważ przed zjedzeniem należy gotować je minimum przez pięć minut.
Gdzie znaleźć opieńki?
To grzyby, które należą do rodziny obrzękowcowatych. Tak naprawdę są pasożytami i sapotrofami. To oznacza, że pobierają energię z martwych szczątków organicznych. Wywołują też chorobę drzew zwaną opieńkową zgnilizną korzeni. Opieńki można znaleźć zarówno na pniach drzew liściastych, jak i iglastych. Ich zbiory grzybiarze żartobliwie nazywają „koszeniem”, bo czasem wystarczy jeden pień porośnięty tymi grzybami, aby zapełnić cały kosz. Najprościej szukać opieniek w miejscach, gdzie kilka lat wcześniej odbywały się wycinki. Grzyby te lubią rosnąć na i przy ściętych pniach drzew. Zbiera się zwykle same kapelusze. Są najsmaczniejsze i najbardziej wartościowe.
Opieńki a trująca maślanka wiązkowa
Każdego roku służby sanitarne ostrzegają, że niewprawieni zbieracze grzybów mogą pomylić jadalne opieńki z trującą maślanką wiązkową. Maślanka powoduje niestrawność, bóle brzucha, wymioty i biegunkę. Zwykle jednak niefrasobliwi grzybiarze szybko orientują się, że zebrali niewłaściwe grzyby, ponieważ maślanka wiązkowa ma gorzki i nieprzyjemny smak.
Potocznie na maślankę wiązkową mówi się czasem opieńka trująca albo fałszywa opieńka. Maślanka wiązkowa różni się od opieńki miodowej czy ciemnej przede wszystkim gładkim z wierzchu kapeluszem. Jadalne opieńki mają na kapeluszu coś w rodzaju niewielkich zadziorków (zwłaszcza opieńki ciemne). Inny jest też spód grzybów. U maślanki blaszki są żółtawe lub sinozielone, u opieniek brązowe lub beżowe.
Jak wykorzystać opieńki w kuchni?
To grzyby cenione za wysokie walory smakowe. Świetnie nadają się do gotowania i smażenia. Te najmniejsze okazy, najbardziej pożądane przez zbieraczy, są idealne do marynowania. Grzybów tych nie wolno spożywać bez obróbki termicznej, ponieważ u osób o wrażliwym układzie pokarmowym mogą wywołać dolegliwości żołądkowe i złe samopoczucie. Dlatego zaleca się zawsze, aby obgotować opieńki przez 5 minut, a następnie zlać wodę. Opieńki rzadziej są wykorzystywane do suszenia, ale można je przechować na zimowe dni również w ten sposób.
Przepisy na opieńki
Obgotowane opieńki będą doskonałą podstawą sosu grzybowego, można usmażyć na nich jajecznicę, albo wykorzystać do grzybowych farszów. Duże kapelusze można panierować w jajku i bułce i smażyć na rozgrzanym oleju. Te małe są najlepsze do marynowania – ładnie wyglądają w słoikach i wybornie smakują.
Przepis: Opieńki marynowane
Opieńki marynowane w occie z dodatkiem cebuli i marchewki.
- Kategoria
- Przekąska
- Rodzaj kuchni
- Tradycyjna
- Czas przygotowania
- 30 min.
- Czas gotowania
- 30 min.
- Liczba porcji
- 5
- Liczba kalorii
- 300 w każdej porcji
Składniki
- świeże opieńki miodowe lub ciemne
- litr wody
- 250 ml octu
- nieduża marchewka
- cebula
- liście laurowe, gorczyca, pieprz ziarnisty
- sól i cukier do smaku
Sposób przygotowania
- Przygotuj grzybyZebrane opieńki przebierz, oczyść, do marynowania wybierz te najmniejsze i nieuszkodzone. Obgotuj opieńki przez pięć minut i odsącz z wody.
- Zrób zalewę do marynowaniaPodane w przepisie proporcje wody i octu możesz modyfikować w zależności od ilości grzybów. Zasada jest prosta: cztery części wody, jedna część octu. Jeśli lubisz łagodniejsze smaki, możesz zrobić także w proporcji 5:1. Na każdy litr wody dodaj około dwóch czubatych łyżek cukru (cukier również łagodzi ostrość octu i podkreśla smak zalewy, możesz regulować jego ilość według uznania). Zmieszaj wodę, ocet, sól cukier i zagotuj razem.
- Przygotuj warzywaMarchewkę pokrój w plasterki, cebulę w cienkie krążki. Wrzuć na kilka minut do gotującej się zalewy octowej.
- Przygotuj słoikiDo marynowania małych grzybów najlepiej nadają się słoiki o pojemności nie większej niż 300 ml. Do każdego słoika na dno wsyp pół łyżeczki gorczycy, wrzuć dwa ziarna ziela angielskiego i trzy ziarna pieprzu. Dodaj kilka plastrów marchewki i kilka krążków cebuli. Wypełnij słoiki grzybami.
- Zalej i pasteryzujZalej grzyby w słoikach gorącą zalewą tak, aby przykryła grzyby. Dobrze zakręć. pasteryzuj około 20 minut. Grzyby są dobre po około dwóch tygodniach.
Czytaj też:
Sprawdzony przepis na grzyby w occie. Jakie grzyby można marynować?Czytaj też:
Grzyby jadalne i ich trujące odpowiedniki: potrafisz je rozpoznać?