Stan przedudarowy – objawy przepowiadające udar mózgu

Udar jest drugą najczęstszą przyczyną niepełnosprawności na świecie i piątą wiodącą przyczyną śmierci w samych Stanach Zjednoczonych. 15 milionów osób rocznie doświadcza udarów, a jedna trzecia z nich umiera. Kolejna trzecia część zostaje trwale wyłączona z normalnego życia.

Udar jako bezpośrednie zagrożenie dla życia

Udar mózgu niestety jest sytuacją, która stanowi zagrożenie życia. Najczęściej występującymi formami są udar niedokrwienny, który powoduje niedokrwienie mózgu i może doprowadzić do jego niedotlenienia.

Udar krwotoczny może doprowadzić do pęknięcia tętnicy lub naczynia. Może być konsekwencją nieleczonego nadciśnienia tętniczego.

Co to jest udar mózgu?

Udar mózgu do sytuacja, w której krew nie dopływa do mózgu i otaczających go tkanek, przez co zaczynają one obumierać. Jeśli pacjentowi szybko nie zostanie udzielona pomoc, jego życie może być zagrożone.

Skutki udaru mózgu są bardzo poważne. Po udarze (jeśli pacjent przeżyje) konieczna jest rehabilitacja, od której zależy, czy pacjent ponownie zacznie mówić i dobrze się poruszać.

Udar mózgu – przyczyny

Przyczyny udaru mózgu mogą być różne. Niekiedy do udaru dochodzi na skutek rozwijających się przez lata chorób układu krążenia. Mogą one być spowodowane czynnikami genetycznymi, ale mogą się do nich przyczyniać również nieodpowiedni styl życia czy zła dieta. Wysoki udział tłuszczów pochodzenia zwierzęcego w diecie, kiełbas, mięs, pasztetów, fast foodów, dań bogatych w tłuszcze typu trans, słodkich i słonych przekąsek, a także alkoholu może przyczyniać się do powstania hipercholesterolemii. Wysoki poziom cholesterolu sprzyja odkładaniu się w tętnicach tzw. blaszki miażdżycowej, która prowadzi do zwężenia ich światła, a ostatecznie do ich zatkania. Taka sytuacji grozi już nie tylko zmniejszeniem przepływu krwi, ale także zablokowaniem naczynia krwionośnego, czyli powstaniem zatoru.

Do innych przyczyn udaru zaliczają się choroby sercowo-naczyniowe, które powodują powstawanie zakrzepów. Niekiedy pacjenci dostają udaru po operacjach kardiochirurgicznych takich jak wszczepienie sztucznej zastawki serca. Przebyte zabiegi zawsze stanowią czynnik ryzyka.

Udary – wciąż groźne

Częstość występowania udarów maleje na obszarze cywilizacji zachodniej, jednak rośnie w krajach rozwijających się. Naukowcy szacują, że śmiertelność z powodu udaru mózgu potroi się w ciągu najbliższych 20 lat w Ameryce Łacińskiej, Afryce Subsaharyjskiej i na Bliskim Wschodzie. Udar może spotkać każdą osobę w dowolnym wieku, chociaż występuje znacznie częściej u osób powyżej 60. roku życia.

Udar występuje, gdy dopływ krwi do mózgu zostaje odcięty. Pozbawione tlenu komórki mózgowe szybko umierają. Ktoś, kto doznał udaru mózgu, może stracić pamięć lub funkcje, za które odpowiadają dotknięte udarem obszary mózgu.

Rodzaje udarów

Udar krwotoczny

Występuje, gdy naczynie krwionośne lub tętniak mózgu, czyli powiększona tętnica pęka i znajdująca się w nich krew przepływa do mózgu lub wokół niego, powodując ucisk.

Krwotok śródmózgowy występuje, gdy z uszkodzonego naczynia wycieka krew bezpośrednio do tkanki mózgowej, zabijając komórki mózgowe. W niektórych przypadkach krwotok występuje z powodu wady genetycznej tętnic i żył w ośrodkowym układzie nerwowym (tzw. wada tętniczo-żylna). Jeśli ta wada zostanie odpowiednio zdiagnozowana, można ją leczyć, aby zapobiec udarowi.

Krwotok podpajęczynówkowy występuje, gdy w przestrzeni między mózgiem a otaczającymi tkankami pojawia się krwawienie. Jest to zwykle spowodowane pęknięciem tętniaka, ale może wystąpić w wyniku urazu głowy lub zastosowania leków rozrzedzających krew.

Udar niedokrwienny

Spowodowany jest zablokowaniem lub zakrzepem w naczyniu krwionośnym, odcinającym dopływ krwi do mózgu. Jest to najczęstszy rodzaj udaru mózgu.

W przypadku tego rodzaju udaru może powstać skrzep krwi, a w dowolnym miejscu w układzie krążenia może oderwać się blaszka miażdżycowa. Jeśli przesunie się do mózgu i trafi do naczynia krwionośnego, które jest zbyt małe, aby mogła przez nie przejść, może tam utknąć. Taka sytuacja nosi nazwę udaru zatorowego.

Udar zakrzepowy odnosi się do przypadku, w którym zakrzep tworzy się w jednej z tętnic doprowadzających krew do mózgu, powodując swoistą blokadę.

Przejściowy atak niedokrwienny jest powszechnie nazywany „mini-udarem”. Jest to tymczasowe zablokowanie przepływu krwi w mózgu i nie powoduje długoterminowych konsekwencji. Mogą wówczas wystąpić typowe objawy udaru, ale mijają w ciągu kilku minut. Niezwykle ważne jest, aby zobaczyć się z lekarzem, jeśli podejrzewasz mini-udar – często stanowi on zapowiedź pełnego udaru niedokrwiennego.

Udar niedokrwienny a udar krwotoczny

Udar krwotoczny najczęściej powstaje, gdy naczynia krwionośne ulegają uszkodzeniu, natomiast udar niedokrwienny, gdy przez naczynia krwionośne lub tętnice krew przestaje płynąć. W takiej sytuacji śmierć może nastąpić z niedotlenienia mózgu – krew nie dociera do mózgu i otaczających go tkanek, co powoduje wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Dochodzi do poważnego uszkodzenia mózgu.

Udar niedokrwienny mózgu – rehabilitacja

Po udarze mózgu niedokrwiennym konieczna jest rehabilitacja. Pacjent wymaga całodobowej opieki w ośrodku, w którym będzie rehabilitowany w zakresie mowy, jak i fizjoterapii. Często regularna opieka rehabilitacyjna pozwala dość szybko zmniejszyć ryzyko trwałych powikłań i poprawić stan pacjenta.

Udar niedokrwienny – zwiastuny. Objawy zawału mózgu

Udar niedokrwienny mogą sygnalizować różne objawy. Zwiastują go nie tylko silne bóle głowy, ale także trudności z widzeniem, niewyraźna mowa, problemy z zachowaniem równowagi czy bardzo silne uczucie zmęczenia.

Sygnały alarmowe: problemy z mówieniem, wzrokiem i utrzymaniem równowagi

Niekiedy sygnałem ostrzegawczym, że w organizmie dzieje się coś niedobrego, są problemy z zachowaniem równowagi czy z wysławianiem się. Osoby, u których właśnie doszło do udaru, potykają się o własne nogi, ich mięśnie nagle stają się wiotkie i osłabione.

Dodatkowo mogą wystąpić silne bóle głowy, zawroty głowy czy nudności. Objawy te są uzależnione od rodzaju udaru, a także od stopnia uszkodzenia mózgu.

12 objawów zbliżającego się udaru

1. Ból po jednej stronie twarzy
2. Rozmyty obraz, zaburzone widzenie
3. Trudności z przełykaniem i oddychaniem
4. Drgawki
5. Utrata równowagi
6. Trudności z chodzeniem
7. Paraliż twarzy
8. Ból głowy
9. Uczucie dezorientacji
10. Zawroty głowy
11. Kłopoty z mówieniem
12. Zmęczenie.

Nie lekceważ żadnego z nich!

Jakie są objawy mikroudaru?

Istnieje jeszcze coś takiego, co w medycynie nazywa się mikroudarem. Jest to sytuacja, w której dopływ krwi do mózgu zostaje częściowo zablokowany, ale w ciągu kilku minut tętnica lub naczynie samoistnie się udrożniają.

Mikroudar może nie pozostawić po sobie żadnych skutków, ale jest ostrzeżeniem, że w organizmie dzieje się coś niedobrego. Może sygnalizować zbliżający się udar niedokrwienny lub informować o niewłaściwym funkcjonowaniu układu krążenia.

TIA – przemijający atak niedokrwienny

TIA to przemijający atak niedokrwienny, który ustępuje w ciągu 24 godzin. Objawy ustępują samoistnie tak jak się pojawiły, ale zaburzony dopływ krwi do mózgu może sygnalizować zbliżający się udar mózgu. Najczęściej objawy udaru mózgu trwają kilka minut, ale mogą również trwać kilka godzin. Gdy ustąpią po upływie doby, wskazuje się na TIA.

Do przyczyn TIA zalicza się między innymi:

• miażdżycę
  
• choroby sercowo-naczyniowe
• zaburzenia przepływu krwi
• zaburzenia rytmu serca
• choroby tętnic szyjnych

Czy masz do czynienia z udarem? Wykonaj test

Jeśli widzisz, że u osoby znajdującej się obok ciebie występują objawy wskazujące na udar mózgu, wezwij pogotowie, a w czasie oczekiwania na pomoc wykonaj test. Poproś osobę, by się uśmiechnęła – jeśli jeden kącik ust opada albo tylko jedna część języka się podnosi, może to oznaczać udar.

Kolejnym prostym testem może być podniesienie ręki. Udar często powoduje paraliż po jednej stronie ciała. Te dwa testy, a także zaobserwowanie problemów z zachowaniem równowagi czy wysławianiem się, mogą wskazywać na udar.

Rozpoznanie udaru

Rozpoznanie udaru mózgu nie jest łatwe i powinni dokonywać tego specjaliści. Natomiast jeśli ktoś zauważy, że osoba w jego otoczeniu nagle zaczyna mówić niewyraźnie, ma zaburzenia widzenia, opada jej jeden kącik ust lub występuje częściowy paraliż po jednej stronie ciała, powinna jak najszybciej wezwać pogotowie. Mogą to być objawy udaru mózgu.

Lekarz z pogotowia przeprowadzi ogólną ocenę stanu pacjenta, a także ocenę neurologiczną. Następnie zabierze go do szpitala, ponieważ od szybkiego udzielenia pomocy zależy późniejszy stan pacjenta.

Udar niedokrwienny mózgu – diagnostyka

Diagnostyka udaru mózgu polega na wykonaniu badania ultrasonograficznego lub tomografii. Od rozległości udaru zależą kolejne decyzje terapeutyczne. W pierwszej chwili ognisko udaru może być trudno dostrzec na obrazie, dlatego badania mogą zostać powtórzone po kilku dniach.

Udar niedokrwienny mózgu – skutki

Udar mózgu niedokrwienny może mieć poważne skutki prowadzące do paraliżu lub niedowładów, a także do śmierci. Około 30 procent pacjentów może wrócić do pełnego zdrowia, ale jest to uzależnione od rehabilitacji, a także od czasu, w którym zostanie ona podjęta. Im szybciej, tym lepiej.

Kto jest bardziej narażony na udar mózgu?

Na wystąpienie udaru mózgu narażeni są palacze oraz osoby, które cierpią na nadciśnienie tętnicze, ale się nie leczą. Ryzyko udaru jest kilkukrotnie wyższe u osób, które ukończyły 60. rok życia i cierpią na wysokie ciśnienie tętnicze. W grupie ryzyka znajdują się także osoby, które chorują na cukrzycę lub problemy sercowo-naczyniowe.

Rokowania po udarze mózgu

Rokowania po udarze mózgu nie są najlepsze. Są one uzależnione od stanu pacjenta, a także od tego, jak szybko została mu udzielona pomoc. Po udarze pacjent może być częściowo sparaliżowany, mieć niedowład kończyn lub niesprawną jedną część ciała. Wielu pacjentów ma trudności z mową i nie potrafi się wysławiać. Udar mózgu może także spowodować śmierć.

Udar niedokrwienny mózgu – leczenie

Leczenie udaru mózgu polega na neurorehabilitacji oraz fizjoterapii, których zadaniem jest spowolnienie skutków udaru mózgu oraz przywrócenie pacjentowi lepszej kondycji. Szybko podjęta rehabilitacja może znacznie poprawić stan pacjenta.

Jakie mogą być powikłania po udarze mózgu?

Powikłania po udarze mózgu to najczęściej niepełnosprawność ruchowa, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia psychiczne. U pacjentów po udarze, z powodu degeneracji komórek nerwowych, mogą występować problemy z obniżeniem nastroju, występowanie epizodów depresyjnych, zapalenia płuc czy choroby układu moczowego.