Ropień – problem nie tylko przy trądziku. Skąd się bierze i jak go zwalczyć?

Ropień (abscessus) jest zmianą, która powstaje na skutek toczącego się stanu zapalnego. Może on mieć różne podłoże, jednak najczęściej związany jest z przerwaniem lub innym uszkodzeniem powłok skórnych. Ropnie na skórze często pojawiają się na twarzy i są jednym z objawów zaawansowanego trądziku. Zdarza się też, że ropień powstanie na błonach śluzowych lub w obrębie różnych narządów wewnętrznych.

Co to jest ropień?

Ropień to ograniczone, miejscowe ognisko zapalne, które powstaje najczęściej na skutek zakażenia bakteryjnego. Do powstawania ropni może doprowadzić np. gronkowiec złocisty, czyli bakteria odpowiedzialna za większość pojawiających się na skórze zmian, które wypełnione są ropną treścią.

Do powstawania ropni prowadzi także zakażenie beztlenowcami oraz innymi drobnoustrojami. Zmiana ta może mieć charakter ogniskowy lub miejscowy i w większości przypadków wymaga odpowiedniego postępowania medycznego, które uwzględnia zarówno usunięcie zalegającej ropy, jak i leczenie farmakologiczne antybiotykami stosowanymi doustnie lub miejscowo.

Ropień powstaje na skutek naturalnej reakcji obronnej organizmu, która powoduje aktywację komórek układu immunologicznego. Są one wysyłane w miejsce rozwoju zakażenia i mają za zadanie zwalczenie niebezpiecznych drobnoustrojów. Obecna w ropniu ropa zawiera zarówno martwe bakterie, jak i białe krwinki, które doprowadziły do śmierci drobnoustrojów.

Dzięki utworzeniu się ropnia infekcja może być stosunkowo szybko i skutecznie zwalczona, jednak nie oznacza to, że ropnie nie wymagają leczenia. Jest ono niezbędne z kilku powodów, a jednym z nich jest zaleganie ropy. W przypadku ropni zewnętrznych, które często towarzyszą m.in. trądzikowi i gradówce, zwykle wystarczy odpowiednie leczenie dermatologiczne.

Ropnie powstałe na skutek przedostania się pod skórę ciała obcego, ropnie narządów wewnętrznych oraz zmiany powstające w jamie ustnej, w okolicy oczu lub przewodach słuchowym mogą spowodować zagrażające zdrowiu i życiu zakażenia. Wyróżniamy kilka rodzajów ropni. Najczęściej diagnozowany jest ropień na skórze i m.in.:

• ropień zęba,
• ropień odbytu,
• ropień oka,
• ropień w gardle,
• ropień w nosie.

Zagrożeniem dla zdrowia i życia jest ropień mózgu, który tworzy się na skutek m.in. zakażeń tkanki mózgowia bakteriami przedostającymi się do wnętrza czaszki z jamy nosowo-gardłowej.

Ropień – przyczyny

Jak już zostało wspomniane, przyczyną powstawania ropni jest stan zapalny, który wywołują najczęściej gronkowiec złocisty oraz inne bakterie. Rzadko przyczyną powstawania ropni jest zakażenie wirusowe lub zakażenie grzybicze. Ropnie tworzą się w przestrzeni międzytkankowej i częściej dotyczą tkanek miękkich. Na zewnątrz skóry widoczna jest jedynie część ograniczonego przez działanie komórek układu odpornościowego stanu zapalnego.

Budowa ropni może być dość zróżnicowana. Ropnie dotyczące skóry i tkanki podskórnej mogą powstawać na skutek różnych uszkodzeń naskórka oraz urazów skóry właściwej. Ropnie mogą tworzyć się także wewnątrz organizmu i dotyczyć różnych narządów wewnętrznych. I w tym przypadku są skutkiem zakażenia bakteryjnego, które rozprzestrzenia się przez krew lub jest wynikiem doznanego urazu oraz zmian związanych z toczącym się procesem chorobowym.

Zdarza się, że ropień wewnątrz organizmu ma związek z ciałem obcym np. pozostawionymi podczas operacji narzędziami chirurgicznymi, wacikami itp. Ropnie w jamie ustnej są spowodowane uszkodzeniami śluzówki oraz schorzeniami stomatologicznymi m.in. nieleczoną próchnicą i zapaleniem dziąseł. Mogą utworzyć się także na migdałkach i w gardle, co najczęściej jest powikłaniem anginy ropnej.

Ropień – objawy

W przypadku ropni, które tworzą się na zewnątrz organizmu, mamy do czynienia z dość charakterystycznymi objawami. Zakażona skóra staje się zaczerwieniona, a miejsce zbierania się ropy, jest bolesne i znacznie cieplejsze. Wraz z rozwojem zakażenia pojawia się wypełniona treścią ropną zmiana, która może mieć widoczny czop martwiczy. Tego typu ropnie mogą ulegać samoistnemu opróżnianiu, jednak nie należy ich wyciskać.

Ropnie zlokalizowane głębiej pod skórą mogą tworzyć przetoki i wymagają właściwego postępowania. Po dokonaniu odpowiedniej diagnozy niezbędne jest nacięcie zmiany oraz jej opróżnienie np. z pomocą drenu i właściwe oczyszczenie. Ropnie wewnątrz organizmu wywołują nieco inne objawy. O ich występowaniu świadczą m.in.:

• wysoka gorączka,
  
• ból okolicy, w której zlokalizowany jest ropień np. ból głowy, ból brzucha,
• ogólne złe samopoczucie,
• osłabienie.