Czym są zaburzenia integracji sensorycznej i jak je rozpoznać?

Zaburzenia integracji sensorycznej to problem, z którym dziś mierzy się coraz więcej rodzin. Zaburzenia w obrębie przetwarzania bodźców mogą pojawić się z różnych przyczyn, ale by dziecko mogło rozwijać się prawidłowo, wymagają odpowiedniej terapii. Co warto o nich wiedzieć?

Czym jest integracja sensoryczna?

Integracja sensoryczna jest to proces, który zachodzi w mózgu. Bodźce, które odbieramy przez zmysły (pięć podstawowych i dwóch dodatkowych: przedsionkowym i propioceptywnym) są katalogowane i porządkowane przez mózg. Jeśli w tym procesie dochodzi do zaburzeń, mózg zaczyna nieprawidłowo reagować na różne bodźce. Wtedy pojawiają się zaburzenia integracji sensorycznej.

Przyczyny zaburzeń

Nie wiadomo, dlaczego niektóre dzieci cierpią na zaburzenia integracji sensorycznej. Mogą przyczyniać się do nich złe nawyki mamy w okresie ciąży m.in. palenie papierosów, sięganie po alkohol czy stosowanie silnych leków. Oprócz tego uważa się, że wpływ na wystąpienie SI może mieć również poród przedwczesny czy niedotlenienie w czasie porodu. Winę mogą ponosić także czynniki genetyczne.

Konsekwencje SI

Dziecko, które cierpi na zaburzenia integracji sensorycznej, ma nieprawidłowe reakcje na bodźce. Hałaśliwe i gwarne miejsca, pełna ostrych świateł jarzeniowych czy głośnej muzyki (takie jak centra handlowe czy sale zabaw) mogą je nadmiernie pobudzać.

Dziecko staje się nadaktywne, wszędzie go pełno, trudno je uspokoić i sprawić, by posiedziało chwilę w miejscu. Może być również zbyt rozemocjonowane, ekscytować się, a za chwilę płakać ze zmęczenia.

Oprócz tego mogą wystąpić u niego:

• zaburzenia koncentracji
  
• zaburzenia uwagi
• zaburzenia równowagi (dziecko ciągle się potyka)
• nadwrażliwość na dotyk
• nadwrażliwość na przytulanie
• niechęć do kąpieli
• niechęć do zmiany ubrania
• niechęć do dotykania niektórych przedmiotów czy tkanin
• nadmierna nieśmiałość
• niechęć do przebywania w nowym otoczeniu
• problemy ze snem
• problemy z wyciszeniem

Jak rozpoznać SI?

Zaburzenia integracji sensorycznej często rozpoznają rodzice, którzy obserwując dziecko na co dzień, zauważają jego nieprawidłowe zachowania na skutek różnych bodźców. Często są one pierwszym sygnałem, że warto uważniej przyjrzeć się dziecku i skonsultować swoje uwagi ze specjalistą.

Jest to konieczne, ponieważ integracja sensoryczna wpływa na prawidłowy rozwój funkcji poznawczych, które umożliwiają dziecku zdobywanie wiedzy o otaczającej je rzeczywistości oraz o tym, jak powinno zachowywać się w społeczeństwie. Przekłada się również na budowanie właściwych relacji z rówieśnikami w środowisku przedszkolnym i szkolnym.

Diagnostyka

Diagnostyka zaburzeń integracji sensorycznej odbywa się kilkuetapowo. Przy pierwszych podejrzeniach warto udać się do pediatry i opowiedzieć mu o tym, co nas niepokoi w związku z rozwojem dziecka. Pediatra powinien wystawić skierowanie do psychologa, który oceni, czy dziecko cierpi na zaburzenia integracji sensorycznej. Jeśli tak jest, to maluch otrzyma skierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie będzie uczęszczał na terapię integracji sensorycznej.

Terapia SI

Terapia integracji sensorycznej polega na takiej stymulacji układu nerwowego dziecka, by mogło ono wykształcić w sobie prawidłowe reakcje na bodźce i pokonać ograniczenia. Jest ona indywidualnie dobierana do pacjenta i polega na zabawie z wykorzystaniem rozmaitych faktur, piłek, zabawek sensorycznych, piasku kinetycznego, huśtawek, trampolin.

W czasie terapii rodzice powinni być w stałym kontakcie z terapeutą, by móc wspierać rozwój dziecka również poza salą terapeutyczną. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ przyspiesza czas terapii i ułatwia dziecku funkcjonowanie. Warto odpowiednio urządzić przestrzeń dla dziecka w domu, by nie rozpraszała jego uwagi – na ścianach powinny dominować jasne kolory sprzyjające wyciszeniu. Dobrze też dobierać proste zabawki, które będą stymulowały rozwój zmysłów dziecka zamiast grających i emitujących kolorowe światła zabawek.