Kiedy można kupić tańszy zamiennik leku?

Zamienniki leków to produkty medyczne, których działanie i efekt leczniczy są identyczne jak leku oryginalnego. Większość leków w Polsce ma swoje tańsze zamienniki. Aby lek mógł zostać uznany za zamiennik, musi spełnić kilka warunków. Możliwość zakupu zamienników leków reguluje Ministerstwo Zdrowia.

Co to jest zamiennik leku?

Zamiennik leku to produkt leczniczy, który musi posiadać tą samą:

• nazwę międzynarodową (nazwę substancji czynnej zatwierdzoną przez Światową Organizację Zdrowia WHO)
• dawkę
• postać farmaceutyczną (formę podania leku, np. zawiesina lub kapsułki)
• wskazanie terapeutyczne

Czym zamiennik leku różni się od leku oryginalnego?

Mimo tych podobieństw, pomiędzy lekiem oryginalnym a zamiennikiem leku, muszą występować różnice. Najczęściej obejmują one substancje pomocnicze (których może mniej lub więcej) oraz skład jakościowy (to, co znajduje się w danym leku). Co to oznacza w praktyce? Substancja czynna musi być taka sama zarówno w leku oryginalnym, jak i leku generycznym, ale substancje słodzące i substancje pomocnicze mogą być inne.

Ze względu na różnice w składzie leki generyczne mogą powodować działania niepożądane. Pacjent, który do tej pory stosował lek oryginalny, po zakupie tańszego zamiennika może odczuć działania niepożądane, które wcześniej nie występowały. Wynika to z innego składu leku.

Czym są generyki?

Lek generyczny to lek odtwórczy, który ma zazwyczaj podobne działanie co lek oryginalny, ale może mieć krótszy skład. Badania udowadniające działanie tych leków trwają zazwyczaj krócej niż badania leków oryginalnych, co dla firm produkujących generyki oznacza niższe koszty niż dla tych, które zajmują się wprowadzeniem nowego leku na rynek i muszą zarejestrować nową substancję czynną. Z tego względu nie zaleca się pacjentom samodzielnego wybierania zamiennika leku. O możliwości zamiany leku powinien zawsze poinformować farmaceuta.

Dlaczego zamienniki leków są tańsze od oryginałów?

Leki generyczne zazwyczaj są dużo tańsze niż leki oryginalne. Wynika to z m.in. z tego, że wprowadzenie leku oryginalnego na rynek wiąże się z ogromnymi nakładami finansowymi. Aby producent mógł zarejestrować lek, musi przeprowadzić drobiazgowe i niezwykle kosztowne badania, które potwierdzą działanie leku i jego właściwości terapeutyczne. Wpływa to na cenę leku, która po poniesieniu takich nakładów finansowych nie może być niska.

Zamienniki leków zazwyczaj bazują na zarejestrowanej już substancji czynnej, nie muszą zatem przechodzić tak skomplikowanej procedury. Ich obowiązkiem jest jedynie przeprowadzenie badania równoważności, które ma udowodnić, że lek generyczny ma takie samo działanie jak lek oryginalny.

Tańsze, czyli gorsze?

Nie każdy pacjent zdaje sobie sprawę z tego, że zamiennik leku przechodzi inny proces rejestracji niż lek oryginalny. Jego działanie może być zatem poparte mniejszą liczbą badań, przez co dla producenta proces rejestracji leku jest krótszy, ale dla pacjenta potencjalnie może być mniej bezpieczny.

Nieprawdą jest myślenie, że dany lek może różnić się tylko nazwą producenta. Generyki, czyli tańsze odpowiedniki leków, zazwyczaj mają inny skład niż leki oryginalne, a także inną ilość substancji pomocniczych.

Dlaczego niektóre zamienniki są dostępne bez recepty?

Dane substancje czynne mogą występować zarówno w lekach na receptę, jak i tych, które są dostępne bez recepty. Różnica najczęściej tkwi w dawce: niższe dawki są dostępne w produktach, które kupimy bez recepty, a wyższe tylko na receptę.

Czy zamiennik leku może być refundowany?

Tańsze odpowiedniki leków są objęte refundacją. Jeśli na recepcie lekarz wstawił odpowiedni symbol refundacji, a w czasie zakupu leku farmaceuta informuje nas o możliwości nabycia tańszego zamiennika, można to zrobić. Nie tracimy wtedy prawa do refundacji, jeśli obydwa leki mają takie same wskazania refundacyjne, co lek oryginalny. O możliwości zakupu tańszego zamiennika na NFZ powinien pacjenta poinformować farmaceuta.

Jaki obowiązek ciąży na farmaceucie?

Zgodnie z zapisem ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U.2011.122.696 ze zm.), farmaceuta ma obowiązek informowania pacjentów o możliwości o tańszym zamienniku leku.

Dotyczy to nie tylko udzielenia informacji o możliwości zakupu innego leku o tej samej substancji czynnej, dawce, postaci farmaceutycznej i nazwie międzynarodowej, który nie powoduje różnic terapeutycznych, ale również – na żądanie pacjenta – wydania leku, którego cena detaliczna jest niższa niż cena leku przepisanego na recepcie.

Co więcej, zgodnie z tym zapisem ustawy, farmaceuta, który nie poinformuje pacjenta o możliwości nabycia tańszych odpowiedników, może podlegać karze finansowej.

Czytaj też:
Lekarz daje ci receptę? Nie wychodź z gabinetu bez zadania tych pytańCzytaj też:
Chorzy pozbawieni dostępu do ważnego leku! Nie ma zamiennika