Panel inauguracyjny zatytułowany był „Dokąd zmierzamy, czyli jak wydłużyć życie Polaków: Profilaktyka, opieka koordynowana, innowacje". Przed pandemią długość życia Polaków wynosiła 74 lata, a Polek 81 lat. To odpowiednio o 4,6 i prawie 2 lata krócej niż średnio w Unii Europejskiej. COVID-19 spowodował, że długość ta uległa jeszcze skróceniu. Minister zdrowia rozpoczął konferencję od odpowiedzi na pytanie, co ministerstwo zdrowia robi, żeby odwrócić ten niepokojący trend.
– Zjawisko załamania, jeśli można tak powiedzieć – tego od wielu dekad trwającego trendu wzrostu długości trwania życia – to zjawisko powszechne w całej Europie. To nie jest tylko tak, że w Polsce coś się zadziało i jesteśmy samotną wyspą z takim problemem. To jest problem, który stanowi wyzwanie dla całej Europy w tej chwili, jak nie dla całego świata. Oczywiście jest bardzo dużo kontekstów szczególnych, które powodują, że my mamy swoją specyfikę. Myślę, że tutaj bardzo dużą rolę odgrywa – szczególnie w kwestii różnicy wieku między płciami, nasza skłonność, a raczej brak skłonności do profilaktyki. I to jest naprawdę fundamentalny problem, o którym z jednej strony cały czas mówimy, że trzeba go rozwiązywać edukacją. I mówimy o tej edukacji, tylko że ta edukacja z roku na rok nie zmienia aż tyle, żebyśmy widzieli taki efekt dla zdrowia publicznego – powiedział Adam Niedzielski.
Brak skłonności do profilaktyki to problem naszego społeczeństwa
– Dlatego oprócz edukacji potrzebne są szybkie instrumenty. Ministerstwo zdrowia zaproponowało taki instrument w postaci Profilaktyki 40+. Można powiedzieć, że Profilaktyka 40+ była pod względem promocyjnym swoistym blitzkriegiem, bo my dotarliśmy z rozpoznawalnością tej marki do wszystkich grup społecznych – dodał minister. – Przeznaczyliśmy na kampanię bardzo duże pieniądze, bo mówimy tu o milionach złotych i rzeczywiście mamy jakiś efekt... Kiedy pod koniec roku, gdy widzieliśmy już dane zbiorcze z całego poprzedniego roku, wyszło nam, że się zbliżymy do dwóch milionów przebadanych osób, czyli tego wskaźnika sukcesu, który na początku sobie zdefiniowałem. Więc pod tym względem widać, że tutaj trzeba angażować ogromne środki, a wcale ten efekt nie jest aż tak piorunujący. Nadal mówimy o dwóch milionach jako wskaźnikach sukcesu, a przypominam, że populacja 40+ to jest dwadzieścia milionów mniej więcej – powiedział.
Minister Niedzielski zwrócił uwagę, że cały czas musimy namawiać do profilaktyki, rozumianej również jako wczesne badanie. To zadanie nie tylko dla ministra zdrowia, ale też dla organizacji pacjenckich czy lekarzy, którzy powinni budować świadomość pacjentów.
– Musimy to robić i my będziemy poszerzali ofertę programową profilaktyki. Teraz chcemy opracować też coś, co byłoby skierowane bardziej w stronę panów – dodał.
Brak personelu medycznego to globalny problem
Minister zwrócił też uwagę na drugi bardzo ważny aspekt – systemy opieki zdrowotnej w najbliższych latach będą miały permanentny problem z brakami w personelu medycznym. Dotyczy on całego systemu opieki zdrowotnej w Polsce i różnych krajach europejskich. Jak mówił minister Niedzielski:
To nie jest tak, że my możemy optymistycznie powiedzieć, że zwiększyliśmy nabory na studia, przyjęliśmy lekarzy z Ukrainy, mamy dobrą ścieżkę wynagrodzeń zaprojektowaną i że to nam rozwiąże problem. Bo za dziesięć lat będziemy mieli i tak za mało tych lekarzy... Popyt, z którym mamy do czynienia, ze względu na starzejące się społeczeństwo i wzrost świadomości zdrowotnej ludzi będzie tak naprawdę rósł w tempie wykładniczym.
Zdaniem ministra zdrowia mrzonką jest myślenie, że będziemy mieli komfort nadmiaru lekarzy, mimo podejmowanych działań.
Technologia lekiem na braki w systemach opieki zdrowotnej
Żeby popyt spotkał się z podażą – mówiąc bardzo obrazowo – musi pojawić się technologia na o wiele większą skalę niż obecnie jest wykorzystywana – dodał minister. – Nie mówię tutaj o fragmentarycznych, punktowych zastosowaniach. Chodzi mi o systemowe zdefiniowanie miejsca dla technologii.
Adam Niedzielski poruszył w tym miejscu kwestię działań ministerstwa nad modyfikacją koncepcji piramidy świadczeń, która będzie dodefiniowana o opiekę domową. Ma być ona dopełnieniem styku z systemem zdrowia. Jest to miejsce na wykorzystanie technologii na bardzo szeroką skalę – do telemonitorowania pacjenta, udzielania teleporad, do wprowadzania rozwiązań innowacyjnych, które pozwalają lekarzowi zdalnie dbać o stan zdrowia pacjenta w zależności od schorzenia.
Zdaniem ministra Niedzielskiego takie wszechstronne monitorowanie pacjentów to źródło wielu danych medycznych, które pozwolą na zbudowanie centrów monitorowania. Centra takie potrafią w odpowiedni sposób reagować, bo mają wypracowane odpowiednie procedury. Czas więc zastanowić się nad tym, jak te dane zagospodarować i wykorzystać, by dzięki nim rozwijać system opieki zdrowotnej w Polsce.
Przyszłość opieki zdrowotnej należy do danych i systemu ich przetwarzania
Przyrost wolumenu danych medycznych jest ogromny. – Lekarz czy ktoś, kto się temu przygląda, nie ma szans samodzielnie tego przetwarzać, żeby to efektywnie wykorzystać. I co to oznacza? To oznacza według mnie, że jednym z takich priorytetów, które powinny w bliższym czasie towarzyszyć myśleniu o tym, jak rozwijać system opieki zdrowotnej, jest przetwarzanie danych w sposób ułatwiający podejmowanie decyzji lekarzom.
Przyszłość w pewnym sensie należy do danych i systemów wspomagania decyzji, czyli systemów podpowiadających, proponujących różne warianty, interpretacje. Oczywiście na końcu zawsze pojawia się człowiek, który będzie podejmował decyzję. Oceni to przez pryzmat swojej wiedzy i doświadczeń.
Wspomniany przez ministra wolumen danych musi zostać uporządkowany, by zgromadzone informacje mogły być podstawą decyzji systemowych oraz na poziomie jednostki – czyli indywidualnego doboru sposobów leczenia. Nowe technologie i digitalizacja pomogą nam nie tylko spłacić dług zdrowotny zaciągnięty w czasie pandemii, ale również zmienić filozofię systemu opieki zdrowotnej.
Podsumowując panel, minister Niedzielski wspomniał o Ustawie o jakości, której głównym celem jest to, żebyśmy płacili za jakość realizowanych procedur. Liczyć będą się efekty. – Do tej pory NFZ płacić niezależnie jak było robione, a teraz będziemy stopniowo płacić za efekty leczenia. Nadajemy temu charakter systemowy – dodał Niedzielski.
W pierwszym panelu konferencji oprócz ministra Adama Niedzielskiego udział wzięli również:
- Dr hab. Radosław Sierpiński – prezes Agencji Badań Medycznych,
- Prof. Przemysław Mitkowski – prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego,
- Prof. Andrzej Nowakowski – kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
- Krzysztof Kopeć – prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego,
- Filip Nowak – prezes Narodowego Funduszu Zdrowia,
- Michał Kępowicz – członek zarządu Philips Polska, członek zarządu Izby Polmed.
Wizjonerzy Zdrowia 2023 to również inne ważne tematy związane z systemem ochrony zdrowia w Polsce i uroczysta gala
Kolejne panele poświęcone będą onkologii i hematoonkologii oraz chorobom serca, nerek i otyłości, które są coraz większym problemem w naszym społeczeństwie. Poruszony zostanie również temat realizacji planu dla chorób rzadkich oraz kwestia braku lekarzy, pielęgniarek i edukatorów zdrowotnych. Paneliści zastanowią się, czy przełomowe technologie mogą wspomóc lekarzy w organizowaniu opieki koordynowanej nad pacjentem.
W ramach konferencji „Wizjonerzy Zdrowia” przyznane zostaną nagrody dla osób, które mają odwagę patrzeć w przyszłość, planować i wprowadzać zmiany w medycynie i systemie ochrony zdrowia. Podczas uroczystej gali redakcja Wprost nagrodzi wybitne osobowości ze świata medycyny i systemu ochrony zdrowia, które zmieniają medycynę i opiekę nad pacjentami.